Higgsboson: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
No edit summary |
Bygewerk |
||
Lyn 1:
[[Lêer:CMS Higgs-event.jpg|thumb|regs|300px||Simulasie van die hipotetiese verval van 'n Higgs-deeltjie, CMS/[[CERN]].]]
Die bestaan van die Higgs-boson is in 1964 voorspel om die
==Die groot soektog==
Die boson is genoem na die [[Britse]] [[fisikus]] [[Peter Higgs]] wat die bestaan daarvan in 1964 voorgestel het. Volgens hom en ander wetenskaplikes was die heelal in die eerste biljoenste van ’n sekonde ná die [[Groot Knal]] gevul met deeltjies sonder enige massa wat teen die spoed van lig deur die lug geblits het. Vanweë hul interaksie met die Higgs-veld het die deeltjies massa verkry en eindelik die heelal gevorm.
Die Higgs-veld is ’n teoretiese en onsigbare energieveld wat deur die hele heelal voorkom. Deeltjies kry massa deur ’n voortdurende wiselwerking mat dié veld. Sommige deeltjies, soos die [[proton]]e wat lig vorm, word nie daardeur geraak nie en hulle het dus geen massa nie.
Op 4 Julie 2012 is in twee afsonderlike eksperimente die bestaan van ’n voorheen onbekende deeltjie bevestig met ’n massa van sowat 125 GeV (125 giga-elektronvolt, sowat 133 protonmassas) en dit val binne die massa wat voorspel is die Higgs-boson sou wees. Baie verdere werk is egter nodig voordat finaal bevestig kan word of dié deeltjie wel die Higgs-boson is.▼
Eksperimente om die bestaan van die boson te bevestig en die aard daarvan vas te stel het eers in die 1980's in alle erns begin en in 2010 momentum gekry met die ingebruikneming van die Europese Organisasie vir Kernnavorsing ([[CERN]]) se [[Groot Hadronversneller]] (GHV).<ref>[http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2012/07/04/SK/2/ebhiggs.html Die Burger], 5 Julie 2012</ref>
Omdat die deeltjie feitlik dadelik verval nadat dit ontstaan het (binne ’n septiljoenste van ’n sekonde), kan net baie hoë-energie-deeltjieversnellers dit waarneem en registreer. Die GHV is die wêreld se grootste en kragtigste versneller, ’n pyp van 27 km lank in ’n tonnel 100 m onder die grond op die grens van [[Frankryk]] en [[Switserland]]. Twee strale protone word in teenoorgestelde rigtings afgevuur en bots teen mekaar. Dit veroorsaak baie miljoene botsings per sekonde tussen deeltjies en herskep so die toestande wat ontstaan het binne ’n breukdeel van ’n sekonde ná die Groot Knal, toe die Higgs-veld "aangeskakel" is.
Die enorme hoeveelheid inligting word deur talle [[rekenaar]]s ontleed. Van al die triljoene botsings, is baie min net reg om die Higgs-deeltjie te vertoon. Dit maak die proses uiters langsaam.
==Die groot vonds==
▲Op 4 Julie 2012 is in twee afsonderlike eksperimente die bestaan van ’n voorheen onbekende deeltjie bevestig met ’n massa van sowat 125 GeV (125 giga-elektronvolt, sowat 133 protonmassas) en dit val binne die massa wat voorspel is die Higgs-boson sou wees.
Volgens wetenskaplikes is die kans dat die onbekende deeltjie nie die Higgs-boson is nie, een uit ’n miljoen.<ref>[http://dailymaverick.co.za/article/2012-07-05-the-higgs-boson-what-it-is-and-what-it-does The Higgs boson - what it is and what it does] URL besoek op 7 Julie 2012</ref> Baie verdere werk is egter nodig voordat onteenseglik bevestig kan word of dit wel die geval is.
==Verwysings==
|