Steenkool in Suid-Afrika

Suid-Afrika beskik oor een van die wêreld se grootste steenkoolreserwes in die Ecca-neerslag. Hierdie neerslag beslaan tweederdes van die land se reserwes en ʼn derde van alle steenkool wat in die Suidelike Halfrond gevind word.

Volgens die Mineraleraad van Suid-Afrika is daar 33 groot steenkoolmyne, hoofsaaklik in Mpumalanga, in bedryf. Die belang van die mineraal vir die land se ekonomie lê daarin dat 88 persent van alle elektrisiteit deur hierdie brandstof opgewek word en 20 persent van petroleumprodukte van steenkool afkomstig is.

Met die meeste lidlande van die Verenigde Nasies wat hulself tot die bekamping van koolstofuitlaatgasse verbind het, en poog om koolstofneutraal te wees teen 2050, word Suid-Afrika se steenkoolbedryf deur ʼn gewisse dood in die gesig gestaar.

Geskiedenis

Steenkoolmynbou het in die laat negentiende eeu aan die Witwatersrand begin ten einde die groeiende goudmynbedryf van brandstof te voorsien. Gedurende en ná die Tweede Wêreldoorlog het Suid-Afrika se ekonomie vinnig geïndustrialiseer en het die vraag na steenkool skerp toegeneem. Hierdie industrialisering het onder meer die bou van baie steenkoolkragsentrales asook Sasol se steenkool-tot-brandstof-aanleg ingesluit.

Ten einde Suid-Afrika se steenkool na die res van die wêreld uit te voer, en veral ná die oliekrisis van die 1970’s, is die Richardsbaai-steenkoolterminaal aangelê in 1976.[8] Die terminaal se oorspronklike kapasiteit was 12 miljoen ton en is intussen tot 91 miljoen ton vergroot.

Gebruike van steenkool

Steenkool word as brandstof vir verhitting gebruik in steenkoolkragsentrales, plase, myne en verskeie nywerhede. Dit word ook in die vervaardiging van staal gebruik.

Ontginning

Steenkool word op verskeie maniere ontgin. Oppervlakmynbou geskied waar die steenkoolaar naby aan die oppervlakte geleë is en ʼn groter hoeveelheid steenkool word sodoende per ton erts verkry. In hierdie opsig word oopgroefmyne aangelê.

Steenkool word ook ondergronds gemyn. Vir ertsare wat plat lê, word daar van ʼn metode genaamd kamers-en-pilare gebruik gemaak. Dit behels dat “kamers” in die ertsaar gesny word en “pilare” van steenkool word agtergelaat om die myndak te ondersteun.

Ekonomiese bydrae van steenkool

Die steenkoolbedryf het in 2019 altesaam 92 230 werknemers in diens gehad teenoor 86 647 in 2018. Dit verteenwoordig ongeveer een uit elke vyf mynwerkers in Suid-Afrika.

Produksie van steenkool het in 2019 altesaam 258,9 miljoen ton beloop teenoor 253 miljoen ton in 2018. Totale verkope in 2019 was R139,3 miljard. Die steenkoolbedryf het in 2019 sowat R61 miljard aan die verkryging van goedere en dienste bestee, waarvan die meeste van plaaslike verskaffers was.

Probleme op die toegewyde spoorlyn vanaf Mpumalanga se steenkoolvelde na die Richardsbaai-steenkoolterminaal het in 2020 skade verrig aan uitvoere. Dié terminaal hanteer ongeveer 95% van al Suid-Afrika se steenkooluitvoer. Hierdie probleme is teen die einde van 2021 steeds nie aangespreek nie. In 2021 het steenkooluitvoer sy laagste volume sedert 1996 bereik. In 2021 het die terminaal 58,7 miljoen ton steenkool uitgevoer, oftewel 11 miljoen ton laer as in 2020. Vir 2020 beoog die terminaal om 70 miljoen ton steenkool te verskeep.

Die spoorlyn, van 750 kilometer, word geteiken deur kabeldiewe wat tot gereelde treinontsporings lei.