Stieg Larsson

Karl Stig-Erland Larsson, * 15 Augustus 1954 in Skelleftehamn, Västerbottens län; † 9 November 2004 in Stockholm, was 'n Sweedse joernalis en skrywer wat bekendheid verwerf het vir sy optrede teen verregse politieke beskouings en rassisme. In 1991 het hy saam met Anna-Lena Lodenius die boek Extremhögern gepubliseer.

Stieg Larsson
Gebore	Karl Stig-Erland Larsson 15 Augustus 1954 Skelleftehamn, Swede
Sterf	9 November 2004 Stockholm
Nasionaliteit	Swede
Beroep	Joernalis, skrywer
Webwerf	http://stieglarsson.se/

'n Ander belangrike werk was Sverigedemokraterna: de nationella rörelsen wat hy saam met die joernalis Mikael Ekman geskryf het. Daarnaas was Larsson die mede-outeur van die boek Sverigedemokraterna från insidan. Vir die algemene internasionale leserspubliek het Larsson veral met sy speurverhale bekendheid verwerf. Ná sy afsterwe is drie voltooide misdaadromans ontdek, die sogenaamde Millennium-reeks. Die eerste roman in hierdie reeks, Män som hatar kvinnor ("Mans wat vroue haat"), is in Augustus 2005 gepubliseer, die tweede – Flickan som lekte med elden ("Die meisie wat met vuur gespeel het") – in Junie 2006, terwyl die derde en laaste boek – Luftslottet som sprängdes ("Die lugkasteel wat opgeblaas is") – in Mei 2007 verskyn het. Larsson het voor sy afsterwe nog 'n vierde werk in die reeks begin, tog het sy familie ooreengekom dat dit nie gepubliseer sal word nie. Larsson het die romans in 'n koerantonderhoud kort voor sy dood as sy "pensioenversekering" beskryf.

Vanaf 1982 was Stieg as Skandinawië-verslaggewer vir die Britse anti-fascistiese koerant Searchlight werksaam. Hy was daarnaas een van die stigters van die Hill-stigting wat sy naam in 1995 tot Expo-stigting verander het en het sedert 1999 as hoofredakteur vir die tydskrif Expo gewerk.

In die periode tussen 1977 en 1999 was Larsson as grafiese ontwerper vir Tidningarnas telegrambyrå (TT) werksaam. Tenminste tot in die jaar 1987 was hy in die Trotskyȉstiese Sweedse Sosialistiese party (Socialistika partiet, vroeër Kommunistiska Arbetarförbundet - "Kommunistiese Werkersverbond") aktief, maar het die party volgens sy eie bewering uiteindelik verlaat omdat hy nie die beleid van buitelandse Sosialistiese bewinde met twyfelagtige demokratiese legitimiteit wou goed praat nie.

Biografie

Larsson, wie se vader as tekenaar by die dagblad Västerbottens-Kuriren werksaam was, het by sy oupa naby die dorp Bjursele (soos beskryf in sy eerste misdaadroman) tussen Norsjö en Bastusträsk opgegroei. Hier het hy die eerste nege jaar van sy lewe deurgebring – tot by sy oupa se afsterwe. Stieg se oupa was 'n anti-nazi-aktivis en is in die 1940's in die interneringskamp Storsien in Norrbotten aangehou (wat ná die Tweede Wêreldoorlog as 'n arbeidskamp beskryf is). Volgens Stieg se vader is hierdie verhaal nie waar, tog beweer Eva Gabrielsson dat Stieg se stryd teen diskriminasie, rassisme en ver-regse ekstremisme sedert die 1970's hier sy wortels het. Na bewering was Stieg se oupa in 1954, die jaar toe sy kleinseun gebore is, by die Rönnskärsverken in Skelleftehamn werksaam.

Stieg se ouers was by sy geboorte 17 jaar oud, en hy het eers ná die dood van sy oupa by hulle gewoon. Sy jonger broer het die ouerhuis op die ouderdom van 16 jaar verlaat. Toe Stieg 19 jaar oud was, het hy tydens 'n vergadering van die Förenade FNL-grupperna in Umeå kennis gemaak met die latere argitek Eva Gabrielsson. Sy was tot by sy dood sy lewensmaat.

Larsson was met baie talente geseën en het bekendheid verwerf as eersterangse skrywer, kunstenaar, fotograaf en redakteur. Reeds in sy jong jare was hy mede-redakteur van verskeie tydskrifte vir wetenskapsfiksie-aanhangers soos byvoorbeeld Sfaeren of Fijagh. Later het hy ook die voorsitter van die Sweedse wetenskapsfiksie-vereniging geword. Daarnaas was hy by linkse Trotzkistiese groeperings betrokke en 'n tyd lank ook redakteur van die Sweedse "Vierde Internasionaal". Nogtans het hy steeds daarin belang gestel om as joernalis te werk. As 'n jong man het hy ook 'n aantal reise na Afrika onderneem.

Aanvanklik was Larsson by die Sweedse posdiens in Stockholm werksaam en het in hierdie tydperk ook eerste pogings onderneem om as professionele skrywer te werk. Af en toe het hy ook essays en artikels verkoop. In 1980 het hy 'n pos as joernalis by die leidende Sweedse nuusagentskap TT gekry wat hy 19 jaar lank beklee het. Hy was by die grafiese afdeling van TT betrokke, maar het nogtans 'n groot verskeidenheid nuusberigte, resensies, misdaadromans en ander werke geskryf. Misdaadromans het sy tweede gunstelinggenre naas wetenskapsfiksie geword.

Larsson het weer na Afrika gereis en was ook een van 'n klein groep Sweedse joernaliste wat 'n besoek aan die Karibiese eilandnasie Grenada afgelê het. Tot by sy afsterwe het hy 'n ondersteuner van Grenada se prodemokratiese beweging gebly. Larsson het daarnaas as een van die leidende internasionale deskundiges ten opsigte van verregse ekstremisme bekend gestaan. Hy het hom veral op die toenemende rassisme in Swede en steun vir neonazi-groepe toegespits. Toe vyf Swede in 1995 deur verregses vermoor is, het hy die Expo-stigting in die lewe geroep wat navorsing oor rassistiese en totalitêre organisasies en aktiwiteite in Swede gedoen en sy verslae aan die publiek bekend gestel het. Hy het by TT bedank om voortaan as voorsitter van sy stigting te werk.

Sy publikasies oor verregse groeperings in Swede was opspraakwekkend. Larsson het verregse aktiwiteite steeds vanuit 'n internasionalistiese standpunt bekyk nadat hy 'n tyd lank met bevrydingsbewegings in die Karibiese See en in Afrika saamgewerk het. Vanaf die 1990's is Larsson verskeie kere deur verregses bedreig.

Tog het Larsson steeds 'n toegewyde skrywer gebly wat literatuur van gehalte wou skep. Tydens sy somervakansie in 2002 het hy weer begin om te skryf en die literêre hoeksteen vir sy Millennium-trilogie gelê. Die eerste roman in hierdie reeks het in Junie 2004 verskyn.

In 2004 is Larsson aan 'n hartaanval oorlede. Aangesien Larsson en Eva Gabrielsson nie getroud was nie, het sy vader en sy broer die hele erfdeel ontvang. In Mei 2008 is daar onthul dat 'n testament van Larsson ontdek is waarin hy sy finansiële bates aan die Kommunistiska Arbetarförbundet (Socialistiska partiet) se Umeå-tak bemaak het. Die testament was egter nie bekragtig nie, en derhalwe was ook Larsson se bemaking nie regsgeldig nie. Die testament is in 1977 geskryf, kort nadat Larsson na die burgeroorloggeteisterde Ethiopië gereis het.

Verwysings

• Hierdie artikel, of gedeeltes daarvan, is uit die volgende Wikipedia-artikel vertaal: Stieg Larsson