Teater van die Absurde
In hierdie afdeling word 'n oorsigtelike beeld gegee ten doel van die studies van die dramatiese kunste oor die Teater van die Absurde. Die belangrikste skrywers van die Teater van die Absurde word genoem, asook sommige van hul stukke. Die kenmerke van die Teater van die Absurde[1] word bespreek en 'n oorsig oor die toneelstuk "Waiting for Godot" word aangebied.
Wat verstaan word onder die benaming "Absurde drama of teater"
wysig
Absurde drama of die Teater van die Absurde is 'n soort toneelstuk wat op die irrasionele of onlogiese aspekte van die lewe dui, gewoonlik om te wys dat die moderne lewe doelloos en sinneloos is. Die term “absurd” was oorspronklik 'n musikale term wat “disharmonie” beteken. In die konteks van 'n drama kan die term “absurd”, die volgende betekenisse insluit: doelloos, sonder rede, hopeloos, chaoties, onseker of betekenisloos.
Die Teater van die Absurde spruit uit die filosofiese strominge van die tyd ná die Tweede Wêreldoorlog, veral uit die eksistensialisme. Dit gee uitdrukking aan die opvatting dat God nie bestaan nie en dat die menslike bestaan ook geen doel of betekenis het nie.[2] Die Teater van die Absurde het in die 1950’s in Parys begin. Dit is deur dramaturge soos Samuel Beckett[3] en Eugène Ionesco ontwikkel en baseer op die filosofie van eksistensialisme van Jean-Paul Sartre en Albert Camus wat geleef het tussen 1905 en 1980. Eksistensialisme beskou die mens as komende uit niks. Sy dade laat hom/haar toetree tot verantwoordelike aksies en daarna keer hy/sy weer terug na 'n staat van niks as hy/sy doodgaan. Daarom is die lewe betekenisloos. Die gruweldade van die Tweede Wêreldoorlog het hierdie siening beïnvloed. Sartre het nie in die bestaan van God geglo nie, en stateer dat die kerk en staat godsdiens as 'n ontsnappingsroete ontwerp het om die mens se morele standaarde te beheer. Camus sien die lewe as 'n uitbeelding van Sisyphus (in die Griekse mite) se eindelose pogings om 'n klip teen 'n berg op te rol wat dan maar altyd weer na onder rol. Werk en die mens se pogings tot betekenis is dus vir Camus totaal en al betekenisloos. Die dramastuk wat die grootste impak op hierdie beweging gehad het was “Waiting for Godot” deur Samuel Beckett. Die naam van hierdie teaterverskynsel, naamlik die “absurde teater”, is geskep deur Martin Esslin[4] in 1961 in sy boek oor die Teater van die Absurde. Ander dramaturge wat ook bydrae tot hierdie genre gelewer het was Eugene Ionesco en Jean Genet.[5]
Die kenmerke van die Teater van die Absurde
wysigAbsurde drama verskil baie van tradisionele teater. Daar gebeur nie veel in die toneelstuk nie. Daar word dikwels van realistiese karakters, situasies en teaterkonvensies afgesien. Tyd, plek en identiteit is dikwels vaag en dubbelsinnig. 'n Droomagtige of skrikwekkende atmosfeer word geskep. Die storielyn van 'n absurde teaterstuk is nie logies nie en is 'n kringloop van gebeure waar die karakters weer eindig waar hul begin het. Die karakters kommunikeer nie behoorlik nie, en hulle dialoog maak dikwels glad nie sin nie. Herhaalde of onsinnige dialoog word ingespan. Die dialoog in 'n absurde stuk is gebaseer op die uitgangspunt van 'n anti-dialoog. Die mense kommunikeer verby mekaar. Daar is soms telegrafiese kort sinne en dan onnatuurlike lang stiltes. Soms word in monotoon gepraat, soms ritmies en soms baie vinnig.
Daar is nie konflik en groei van die karakters vind nie plaas nie. Die spel van die akteurs word dus daardeur beïnvloed. Die karakters is in disharmonie met hulle omgewing. Hulle lewens is doelloos en hul eie identiteit bestaan soms nie. Daar is 'n mengsel van realistiese beweging en spraak en dan weer onrealistiese optrede. Daar is elemente van sirkusagtige en akrobatiese toneelspel teenwoordig. Sommige aksies word oor en oor herhaal en is betekenisloos. Dit lei tot 'n satiriese en soms komiese effek.
Die verhooginkleding is minimalisties; daar kan, byvoorbeeld, dalk net 'n boom of 'n bankie wees om die omgewing te suggereer.
Belangrike toneelstukke van hierdie tydperk
wysig- “Waiting for Godot” en “Endgame” deur Samuel Beckett.
- “Rhinoceros”, “The Chairs”, “The Lesson”, “La Cantatrice chauve” (Die Kaalkop Sopraan), en, “Exit the King” deur Eugene Ionesco.
- “The balcony”, en “The Maids” deur Jean Genet.
Sommige werke van Harold Pinter soos "The birthday party", asook Tom Stoppard se “Rozenkrants and Guildenstein are dead” en “The dumb waiter” kan as absurd geklassifiseer word. Stukke van Edward Albee mag ook as absurd gesien word. Sommige toneelstukke het absurde elemente soos Alfred Jarry se “Ubu Roi” (1896) en selfs van die Griekse toneelstukke het absurde elemente.
In Afrikaans eksperimenteer André P. Brink met die teater van die absurde in die dramas "Die trommel", "Die tas" en "Die koffer", wat in "Bagasie: triptiek vir die toneel" (1975) opgeneem is.
Waiting for Godot gaan oor twee persone wat tevergeefs wag vir Godot wat nooit opdaag nie. Vladimir en Estragon wag op Godot by 'n boom. Die boom is simbolies van die tyd wat verbygaan. Die tyd in die verhaal is ook relatief. Ons weet nie of hul twee dae, twee jaar of vir ewig vir Godot by die boom gaan wag nie. Terwyl hulle wag, voer hulle absurde gesprekke. In die eerste toneel daag Lucky en Pozzo op. Pozzo is 'n ryk man en Lucky sy lyfbediende. Pozzo verneder vir Lucky tot die ontsteltenis van Vladimir en Estragon. Iemand kom vertel hul dat Godot (wat God kan simboliseer of die begrip van “betekenis” kan simboliseer) nie vandag gaan kom nie, maar wel die volgende dag. Op die tweede dag kry die boom nuwe blare en ontdek Vladimir en Estragon dat Pozzo blind is. Die betekenis van die stuk is gebasseer op die sinloosheid van die mens se bestaan en dalk ook op die feit dat daar net sin gegee kan word deur diens te gee.
Lees ook
wysigVerwysings
wysig- ↑ Brockett, OG. 1974. The theatre: An introduction. (3rd edition). New York: Holt, Rinehart and Winston. Pagina 391
- ↑ HAT Taal-en-feitegids, Pearson, Desember 2013, ISBN 978-1-77578-243-8
- ↑ Russell Brown, J. 2001. The Oxford illustrated history of theatre. New York: Oxford University Press.
- ↑ Esslin, M. 1968. The theatre of the absurd. Hammondsworth.
- ↑ Russell Brown, J. 2001. The Oxford illustrated history of theatre. New York: Oxford University Press.
- ↑ Brockett, OG. 1974. The theatre: An introduction. (3rd edition). New York: Holt, Rinehart and Winston. Pagina 394