Toring (skaak)

'n Toring (♖ ♜) is 'n stuk in die bordspel skaak. Die toring behoort te same met die dame tot die swaar stukke wat die kragtigste stukke op die skaakbord is. Elke speler begin die spel met twee torings, een in elke hoek aan hulle eie kant.

Toring in die standard Staunton-styl

In sommige tale het die toring 'n naam wat afgelei is van die Sanskrit woord rath ("strydwa") deur die Persiese رخ rokh (Engels: rook). In Afrikaans kan die oorsprong nog gesien word in die woord rokade, die spesiale skuif wat die koning en toring betrek. Die stuk word ook baie keer informeel 'n kasteel genoem.

Aanvanklike plasing en beweging

In algebraïese notasie begin die wit torings op die a1- en h1-blokkies terwyl die swart torings op die a8- en h8-blokkies begin. Die toring beweeg horisontaal of vertikaal, vorentoe of agtertoe, oor enige aantal onbesette blokkies soos in die meegaande diagram aangetoon. Soos ander stukke buit dit deur na die blokkie te skuif waar die teenstander se stuk staan. Die toring neem ook saam met die koning aan die spesiale skuif genaamd rokade deel.

Aanvangsposisie van die torings Die wit toring mag na enige blokkie met 'n wit kol beweeg. Die swart toring mag na enige blokkie gemerk met 'n swart kol beweeg of die wit pion buit.

Geskiedenis

Die toring het oorspronklik in skaak se voorgangers sjatoeranga en sjatrandj 'n strydwa voorgestel. Die Persiese woord rokh beteken strydwa en die ooreenstemmende stukke in die Oosterse spele chiangtsi en shogi het name wat strydwa beteken. Persiese strydwaens was swaar gewapen en het 'n drywer en ten minste een wapendraer soos 'n boogskutter vervoer. Die kante van die wa is gebou om soos 'n klipfort te lyk wat die indruk geskep het van klein mobiele geboue wat op die slagveld vrees ingeboesem het. In die Weste is die toring egter byna universeel as 'n gekanteelde geskuttoring voorgestel. Dit kan moontlik verduidelik word deur die ooreenkoms tussen die Persiese woord rokh en die Italiaanse woord rocca wat fort beteken. 'n Ander moontlikheid is dat torings belegtorings voorgestel het. Torings lyk gewoonlik soos klein kastele wat daartoe lei dat die stuk baie keer informeel kasteel genoem word. In Engels is die woord vir rokade (castling) van die woord vir kasteel afkomstig al word die naam rook vir die skaakstuk gebruik.

Strategie

Oor die algemeen is torings sterker as lopers en ruiters en word dit gevolglik as ongeveer twee pionne groter in waarde gesien. Om 'n loper of ruiter vir 'n toring te ruil word as oorwinning in die ruiling gesien. Twee torings word as effens meer waardevol as 'n enkele dame gesien. Torings en dames word swaar stukke genoem teenoor lopers en ruiters wat ligte stukke is.

Polugaevsky-Evans, 1970

Wit om te skuif, gelykopuitslag

Tydens die opening is torings onbeskerm deur ander stukke. Dit is dus gewoonlik voordelig om 'n mens se torings in die eerste ry te "verbind" deur te rokeer en al die stukke behalwe die koning en torings uit die eerste ry te skuif. In hierdie posisie beskerm die torings mekaar en kan hulle maklik die mees voordelige geledere aanval.

'n Algemene doel met die toring is om dit in die eerste ry van 'n oop gelid te plaas, i.e. 'n gelid wat nie versper word deur pionne van beide kante nie, of 'n halfoop gelid, i.e. 'n gelid wat nie versper word deur sy eie pionne nie. Vanuit die posisie is die toring betreklik veilig maar kan dit al die blokkies in die gelid dek. As 'n gelid besonder belangrik is kan 'n speler 'n toring daarin vorentoe skuif en dan die ander toring daar agter inskuif om die torings te verdubbel.

'n Toring in die sewende ry (die teenstander se tweede ry) is gewoonlik baie kragtig aangesien dit die teenstander se onontwikkelde pionne bedreig en die vyandige koning inperk. 'n Toring in die sewende ry is genoegsame vergoeding vir 'n agterstand van een pion. In hierdie posisie uit 'n spel tussen Lev Polugaevsky en Larry Evans, maak die toring in die sewende ry dit vir Wit moontlik om gelykop te speel al het Wit een minder pion.

Twee torings in die sewende ry is baie keer genoeg om 'n oorwinning af te dwing, of ten minste 'n gelykopuitslag deur ewigeskaak. Hierdie torings word soms "varke op die sewende" genoem omdat hulle baie keer dreig om die teenstander se pionne en ander stukke te "eet".

Torings is die kragtigste aan die einde van die spel waar hulle onversper deur pionne kan beweeg en groot dele van die bord kan beheer. Hulle is effens lomp met die verhindering van vyandige pionne om te promoveer behalwe as hulle in die gelid reg agter die vorentoe bewegende pion is. Terselfdertyd beskerm 'n toring sy eie pionne die beste van agter in dieselfde gelid.

'n Toring is 'n baie kragtige stuk om skaakmat te bewerkstellig. Onder volg 'n aantal voorbeelde van toringskaakmatte wat maklik afgedwing kan word.

'n Twee toringskaakmat

'n Koning en toring skaakmat. Die koning en toring werk saam om die teenstander se koning tot by die rand van die bord te dwing waar dit in skaakmat geplaas kan word.

'n Agterstery skaakmat. Hierdie situasie kom baie keer voor, meestal as 'n bedreiging. Wit kan Td1 skuif maar dan skaamat Swart met...Txd1#.