Torpedo

'n Torpedo is 'n projektiel wat deur duikbote, skepe en vliegtuie in water gelanseer word om ander skepe en duikbote te vernietig. Die koms van die torpedo het tot die skepping van twee nuwe tipe skepe gelei naamlik die torpedoboot en die torpedojaer.

'n Merk 46 Mod 5-liggewig torpedo word afgevuur.

'n Sweedse 533 mm torpedo.

Agtergrond

Die naam torpedo was vir die eerste keer deur die Amerikaanse ingenieur Robert Fulton gebruik en het alle toestelle ingesluit wat onder water kon ontplof met die bedoeling om skepe wat op die oppervlak is te sink. Die toestelle het twee tipes ingesluit; die wat staties is (later bekend as seemyne) en die wat self aangedrewe is.

Geskiedenis

'n Kommandeur van die Oostenrykse vloot het in 1862 'n miniatuur stoomboot gebou wat hy beheer het met twee toue wat aan die roer vas was. Op die boot was 'n lading plofstof. Robert Whitehead het besef dat indien die stoomboot sy teiken onderwater kan nader, dit totaal onsigbaar sal wees. Hy het die idee verder ontwikkel en 'n onderwater lokomotief-tipe (self aangedrewe) torpedo gebou. Sy eerste prototipe het in 1886 die lig gesien. Die torpedo was spoelvormig met lang parallele vinne om stabiliteit te verbeter en was 14-duim in deursnee. Die torpedo was aangedryf deur saamgeperste lug.

Twee jaar later het hy 'n verbeterde model die lig laat sien; sy torpedo het 'n swaar pendulum bevat wat verseker dat die topedo gestel kon word om op 'n bepaalde diepte te loop. Gedurende 1870 het Whitehead 'n demonstrasie gedoen aan die Britse Vloot. Sy torpedo kon 'n 30 kg lading dra teen 8 knope oor 'n afstand van 250 m. Hierna het die Britse Vloot die vervaardigings regte gekoop. Gedurende 1873 het Whitehead ook torpedo's aan die Franse Vloot verkoop.

Later gedurende die 1870's is die torpedo met kontra-roterende skroewe toegerus wat verseker dat die torpedo in 'n reguit lyn vaar; dit het die wringkrag effek van 'n enkel skroef teengewerk. Teen hierdie tyd was die reikafstand van die torpedo 1,000 m teen 7 knope of 300 m teen 12 knope. Teen 1894 het die reikafstand verbeter na 3,000 m.

Vliegtuie

Torpedos is nie net deur skepe afgevuur nie maar ook deur sekere vliegtuie gedra. Tegnies word die vliegtuie as bomwerpers beskou. 'n Bekende voorbeeld is die Fairey Swordfish.

Bronne

• An Illustrated History of Destroyers of the World. Bernard Ireland. Hermes House. 2010. ISBN 978-1-84476-866-0
• Bombers 1935-1945. Kenneth Munson. Bounty Books. 2012. ISBN 978-0-753721-72-8