William Sage Rapson
William Sage Rapson (14 Augustus 1912 - 25 Junie 1999) was 'n Nieu-Seelandse en Suid-Afrikaanse-chemikus. Sy aanvanklike loopbaan was in organiese chemie, maar hy het na anorganiese chemie oorgegaan met besondere klem op goud. Sy navorsingsbelange tydens sy loopbaan het gewissel van visolie deur steenkoolvergisting na X-straaldiffraksie.
| William Sage Rapson | |
| Gebore | 14 Augustus 1912 Kaihu, Northland, Nieu-Seeland |
|---|---|
| Oorlede | 25 Junie 1999 (op 86) |
| Blyplek | Suid-Afrika |
| Nasionaliteit | Nieu-Seeland |
| Vakgebied | Chemie |
| Instelling(s) | Universiteit van Auckland Universiteit van Oxford Universiteit van Kaapstad WNNR |
| Alma mater | Universiteit van Auckland Universiteit van Oxford |
| Doktorale promotor(s) | Robert Robinson |
| Bekend vir | Rapson-Robinson-sintese |
Vroeë lewe end opvoeding
wysigRapson was een van sewe kinders wat op 'n klein plaas in Kaihu, Nieu-Seeland gelewe het. Hy het Mount Albert Grammatikaskool bygewoon waar hy 'n Rawlings-beurs en later Senior Nasionale-beurs ontvang het. Hy het daarna die Universiteit van Auckland as Junior Universiteitskolier, Senior Universiteitskolier, Duffus Lubecki-skolier en laastens as 'Sir George Gray'-skolier bygewoon. Hy het sy meestersgraad op 20-jarige ouderdom behaal en in 1933 het hy as dosent in chemie aan die Universiteitskollege gewerk.[1]
In 1934 het hy na Oxford gegaan om organiese chemie te studeer onder toesig van Robert Robinson. Hy het die Rapson-Robinson-sintese ontwikkel terwyl hy sy tesis in 1935 op 23-jarige ouderdom voltooi het. Hy is daarna as dosent in organiese chemie aan die Universiteit van Kaapstad (1935-41) aangestel.[1]
Navorsing
wysigIn 1946 is hy bevorder tot aangewese professor in Chemie, nadat hy 'n seniordosent was. Hy het baanbrekerswerk gedoen op vrugte en vishulpbronne van die Wes-Kaapstreek wat die grondslag vir Suid-Afrika se visoliebedryf geword het. Hy het ook steenkoolvervloeiing ondersoek en saam met fisici aan die Universiteit van Kaapstad oor die ontwikkeling van X-straaldiffraksie gewerk.[1]
Hy was die eerste direkteur van die Nasionale Chemiese-Navorsingslaboratorium van die Wetenskaplike en Nywerheidnavorsingsraad (WNNR) in Pretoria. Sy navorsingsareas het Suid-Afrikaanse water- en mineraalhulpbronne ingesluit, in die besonder, ontsurings- en ontsoutingsmetodes vir afvalstortings en riviere. Hy het 'n soort gras geïdentifiseer wat in die suur-sand van die goudmynhope sou groei, om Johannesburg te help om te voorkom dat die sand die nabygeleë riviere besoedel.[1]
In 1958 is hy bevorder tot visepresident van die WNNR. Hy is aangestel as navorsingsadviseur aan die Kamer van Mynwese van die Transvaal en Oranje-Vrystaats, met die doel om produksie te verbeter en vermorsing te verminder. Sy navorsing, in samewerking met T. Groenewald, is in die joernale Gold Bulletin en Gold Technology gepubliseer. In 1978 het Rapson en Groenewald die boek Gold Usage (Goudgebruik) saamgestel, die eerste handboek oor goud wat gepubliseer is sedert Die Edelmetalle und Ihre Legierungen[2] deur E. Raub (1940). Rapson het later Die Edelmetalle und Ihre Legierungen in Engels vertaal, maar die weergawe is eers na sy dood gepubliseer. [1]
Privaat lewe
wysigIn 1937 het Rapson met Joyce Rachel Abey getroud. Sy is permanent beseer in 'n motorfietsongeluk nog voor hulle ontmoet het. Hulle het twee dogters gehad. Sy is in 1996 dood. Rapson is in 1999 dood.[1]
Geselekteerde werke
wysig- Rapson, William Sage; Robinson, Robert (1935). "307. Experiments on the synthesis of substances related to the sterols. Part II. A new general method for the synthesis of substituted cyclohexenones". Journal of the Chemical Society (Resumed): 1285. doi:10.1039/JR9350001285.
- Rapson, W. S. and Groenewald, T. (1978) Gold Usage. Academic Press. ISBN 0-12-581250-7.
Bronne
wysig- Austin, Brian (2001) Schonland – Scientist and Soldier, IOPP, Bristol, ISBN 0-7503-0501-0
Verwysings
wysig- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Raub, Christoph J (1999). "Appreciation: Dr William S Rapson (1912 – 1999) A very versatile scientist" (PDF). Gold Bulletin (in Engels). 32 (4): 111. doi:10.1007/BF03214795. Besoek op 7 Junie 2019.
- ↑
Raub, E. (1940). Köster, W. (red.). Die Edelmetalle und ihre Legierungen (in Duits) (VI uitg.). Berlin Heidelberg: Springer-Verlag. p. 323. ISBN 978-3-642-51392-3. Besoek op 7 Junie 2019.
Reine und angewandte Metallkunde in Einzeldarstellungen