A.C.W. Staring

Anthony Christiaan Winand Staring (A.C.W. Staring) (24 Januarie 1767, Gendringen – 18 Augustus 1840, Kasteel De Wildenborch-landgoed, Vorden), heer van die Wildenborch, was 'n Nederlandse landheer, landboukundige en digter.

Anthony Christiaan Winand Staring
Anthony Christiaan Winand Staring (1767–1840) soos weergegee in 'n portret deur P. Velyn, uitgegee deur Johannes Immerzeel
Gebore	24 Januarie 1767
Sterf	18 Augustus 1840

Lewensloop

Staring was die seun van Damiaan Hugo Staring (1736–1783) en Sophia Wijnanda Ver Huell (1749–1794), laasgenoemde die laaste lid van die Ver Huell-familie. Alhoewel hy gebore is in Gendringen het hy sy jeugjare in die Suid-Hollandse dorp Gouderak en in Gouda deurgebring. Sy vader was in diens van die VOC en na die Kaap de Goede Hoop gestuur. Die sesjarige Anthony is deur sy oom, die wewenaar Jacob Gerard Staringh en predikant van Gouderak grootgemaak. Nadat hy agtereenvolgens van 1773 tot 1776 by die Franse skool van Meester Willem Muys, en van 1776 tot 1782 sy middelbare opleiding aan die Latynse Skool te Gouda ontvang het, het hy in 1783 Gouda verlaat om te studeer.

Hy het aan die Universiteit van Harderwijk (regte) en in Göttingen (botanie) studeer om homself voor te berei op die bestuur van sy landgoed en die Kasteel De Wildenborch waar hy hom in 1791 blywend gevestig het. Die manier waarop hy die landgoed gebruik het was besonders vir die era. Die "landman" Staring het 'n oog vir die natuur gehad, maar ook vir die eise en benodigdhede van die mense wat van sy landgoed afhanklik was. So het hy op De Wildenborch 'n skool laat bou waar die kinders van boere en landarbeiders onderrig kon ontvang.

Politiek

Staring is in 1797 gekies as lid van die Tweede Nationale Vergadering, maar het die aanstelling van die hand gewys. Van 1802 tot 1805 was hy lid van die departementele bestuur van Gelderland. Van 1812 tot 1813 was hy president van die raad van die kanton Lochem. Hy het in Maart 1814 deel uitgemaak van die Vergadering van Notabelen (1814). Hy was van 1814 tot 1831 lid van die Provinciale Staten (Nederland) van Gelderland, met 'n onderbreking van twee jaar in die tydperk 1824–1826.

Digter

Staring was 'n romantiese digter en een van die min Nederlandse digters om as sodanig bekend te staan. Sy romantiese benadering het gehandel oor sowel dit waaroor hy geskryf het (legendes, natuurbeskrywings) en die wyse waarop hy dit geskryf het (sensitief en humoristies). Hy het in 1786 gedebuteer met Mijne eerste proeven in poëzij.

Staring het uitgeblink in die digterlike verhaal. 'n Goeie voorbeeld hiervan is sy Jaromir-cyclus. Hy het ook bekendheid verwerf met Marco en De hoofdige boer. Daar was egter, deels omdat sy literêre werk moeilik verstaanbaar en ondeurdringbaar was, min begrip vir sy werk.

Huwelike

Staring het op 6 Junie 1791 in Almen met Everdina Maria van Löben Sels (1765–1794) getrou. Na die dood van Everdina het hy op 22 Julie 1798 in Maarssen met Johanna Andrea Charlotte van der Muelen (1774–1843) getrou. 'n Seun genaamd Winand Carel Hugo Staring (1808–1877) is gebore uit die huwelik. Die seun het later 'n bekende bosbouer, geoloog en wateringenieur geword. 'n Dogter uit die tweede huwelik – Constantia – het die Staring-koepel langs die Berkel-rivier laat bou.

• 
  Staring op 6-jarige leeftyd
• 
  Standbeeld van Anthony Christiaan Winand Staring in Vorden
• 
  'n Staring-gedenkplaat in Gendringen langs die biblioteek. Sy geboortehuis is in 1971 gesloop.
• 
  Grafheuwel by die Algemene begraafplaats in Vorden waar Staring begrawe lê

Voorbeelde van sy digkuns

De Krijgsgevangenen

"Kaptein!" — "Waar zit je! Kom! Dit bosch is niet te trouwen."
"'k Heb twee Gevangnen!" — "Breng ze meê." —
"Ik wordt door beide vastgehou'en,
En kan niet van de steê."

Aan de Eenvoudigheid

 Breng mij, zachte Eenvoudigheid,
 Waar de stulp uw schreden beidt,
 Die de wijnstok half omvangt;
 Daar de bloeitak over hangt.

 Leid mij tot uw klein gezin,
 Als een trouwen jonger, in;
 Doe mij, luistrend naar uw mond,
 Waarheids echte leering kond.

 Dat mijn oor geen woest geschal
 Boven eedlen zang gevall',
 Noch mijn oog een bont vertoon,
 Meer dan oudheids zedig schoon.

 Waag ik eens de lier te slaan;
 Spoort mij pligt tot handlen aan;
 Schoone Nimf! ontsta mij niet:
 Tooi mijn Leven en mijn Lied.

• Uit: Gedichten (1820)

Polijsten

  Gij zonen van Apol, die min doldriftig ijlt,
 En 't warmgesmede Vers bedachtzaam koelt en vijlt,
 Gedenk: schoon 't Beerenjong bij Moeders lekken winn',
 Als 't lieve Leven faalt, dat lekt geen tong er in.

• Uit: Nieuwe gedichten (1827)

Spreuk

DAGELIJKSCH DOEN

De rijpe Kennis hoort,

De onrijpe neemt het woord.

Lied

'n Gedig van sy hand (getoonset deur A. Lijsen) is opgeneem in die gewilde liederebundel Kun je nog zingen, zing dan mee. Die eerste reëls daarvan lui as volg:

Sikkels klinken, Sikkels blinken,

Ruischend valt het graan.

Zie de bindsters garen,

Zie in lange scharen

Garf bij garven staan.

Vernoemings

• Die Staring-instituut, die streekinstituut vir die Achterhoek en Liemers streke, en die Staring-college, die middelbare skool in Lochem en Borculo, is na hom vernoem.
• Die Coradia LINT-treinstel 27 van die vervoermaatskappy Syntus is na Staring vernoem.
• Nommer 4, Een Geldersch Lied, op die album Uit oude grond (2010) deur die groep Heidevolk is 'n toonsetting van 'n gedig deur Staring.
• In verskeie Nederlandse plekke is 'n straat, laan of pad na Staring vernoem.

Bronne

• 1979 Keur uit die Nederlandse poësie, A.P. Grové, J.L. Steyn (samestellers),(Nasou Beperk), ISBN 0 625 00160 5 , Twaalfde druk.
• A.C.W. Staring, Gedichten van A.C.W. Staring. Met 'n inleiding deur Nicolaas Beets. Zutphen: W.J. Thieme, z.j.
• A.C.W. Staring, digter en landman, regionalis en nasionalis. Zutphen, Walburg Pers, 1990.

Eksterne skakels

• Staring in die Laurens Janszoon Costerprojek
• Staringinstituut
• Over de vormings(studie)jaren van Staring^{[dooie skakel]}
• Staring-nummer van tijdschrift Maatstaf
• Museum STAAL (over Staring) in Almen

Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Nederlandse Wikipedia vertaal.