Aborsie in Suid-Afrika
Aborsie in Suid-Afrika is sedert die ingebruikneming van die Wet op Keuse oor die Beëindiging van Swangerskap (No. 92 van 1996) in 1997 in baie gevalle wettig. Voor 1997 was dit slegs in baie beperkte gevalle wettig. In 2007 het 'n beraamde 55,6% van alle swangerskappe in Suid-Afrika in aborsie geëindig.[1] Suid-Afrika en Tunisië is tans die enigste Afrika-lande waar 'n aborsie op versoek van die swanger vrou wettig is.[2]
Publieke mening en politieke bedoelings
wysigNavorsing uit 2004 het getoon dat die meerderheid Suid-Afrikaners glo dat aborsie altyd verkeerd is en dat 'n vyfde van die bevolking glo dat dit nooit verkeerd is nie. [3]
Ongeveer 56% van die Suid-Afrikaanse bevolking glo dat aborsie altyd verkeerd is, selfs al is daar 'n groot kans dat die baba ernstige aangebore gebrekke sal hê. Ongeveer 70% glo dat aborsie verkeerd is indien dit bloot toegepas word omdat die ouers 'n lae inkomste het en waarskynlik nie sal kan bekostig om vir die kind te sorg nie.
Die Suid-Afrikaanse regering sien aborsie op aanvraag as 'n manier om teen seksisme en rassisme te veg: seksisme word direk bekamp deurdat daar geen manlike instemming nodig is nie (die vrou besluit self wat met haar liggaam gebeur) en rassisme word indirek bekamp deurdat aborsies die lewenskwaliteit van veral swart vroue en arm swart families kan bevorder.
Wie kom in aanmerking vir 'n aborsie?
wysigIn Suid-Afrika kan enige vrou op enige ouderdom sonder rede 'n aborsie aanvra, mits sy minder as 12 weke swanger is. Indien sy tussen 13 en 20 weke swanger is, kan sy 'n aborsie kry indien (a) haar eie fisiese of geestelike gesondheid op die spel is, (b) die baba ernstige geestelike of fisiese gebrekke gaan hê, (c) sy swanger geword het as gevolg van bloedskande, (d) sy swanger geword het as gevolg van verkragting of (e) sy persoonlik voel dat haar ekonomiese of sosiale situasie van so 'n aard is dat sy eerder die swangerskap wil beëindig. Indien sy meer as 20 weke swanger is, kan sy slegs 'n aborsie kry indien haar of die fetus se lewe in gevaar is.
Meisies jonger as 18 sal aangeraai word om hul ouers te raadpleeg, maar sy kan kies of sy dit wil doen of nie - sy hoef hulle nie eers in te lig indien sy nie wil nie. Vrouens wat getroud is of in 'n verhouding met 'n lewensmaat is, sal aangeraai word om dié persoon te raadpleeg, maar dit is weereens nie 'n vereiste nie en die vrou se eie keuse.
Een uitsondering is in die geval dat die vrou geestelik ernstig siek is, of reeds 'n lang tyd bewusteloos is. In so 'n geval word die toestemming van 'n ouer, wettige voog of die manlike lewensmaat of eggenoot vereis.
Reëls vir gesondheidswerkers
wysigOor die algemeen mag slegs dokters aborsies uitvoer. Verpleegsters wat spesiale opleiding ontvang het mag ook aborsies binne die eerste 12 weke van swangerskwap uitvoer.
Gesondheidswerkers is nie verplig om 'n aborsie uit te voer of aan die uitvoering van 'n aborsie deel te neem indien hulle nie wil nie. Hulle word wel deur die wet verplig om te assisteer indien die aborsie nodig is om die pasiënt se lewe te red.[4]
Indien 'n vrou 'n gesondheidswerker om 'n aborsie nader, mag die gesondheidswerker weier, maar word wel volgens die wet vereis om die vrou van haar regte oor aborsie in te lig en haar na 'n ander medewerker of instelling te verwys waar sy 'n aborsie kan aanvra.[5]
Meeste aborsiesentrums sal op raadgewing beide vóór en ná die aborsie aandring en die vrou mag volgens die wet daarop aandring, maar dit is nie 'n wettelike vereiste dat 'n aborsiesentrum dit aanbied nie.
Aborsies is gratis by sekere staatshospitale en klinieke, alhoewel soms slegs indien 'n gesondheidswerker die vrou daarheen verwys het.[4]
Aborsie sonder sjirurgie
wysigEnige dokter mag 'n aborsie op sy perseel meebring deur middel van medisyne, maar slegs binne die eerste 7 weke na die eerste dag van die laaste maandstonde. Gewoonlik word 'n dosis van 'n antiprogesteroon voorgeskryf, gevolg deur 'n dosis van 'n prostaglandienanaloog twee dae later.[6]
Effekte van die huidige aborsiewet
wysigSedert die ingebruikneming van die huidige wet was daar 'n afname in sterftes as gevolg van agterstraataborsies. Die sterfgetal as gevolg van aborsie is egter steeds hoog: 5% van alle moeders wat na geboorte sterf is as gevolg van aborsie of aborsie-verwante prosedures en van hierdie getal is 57% te wyte aan onwettige aborsies.
Volgens 'n onlangse studie in Soweto het die persentasie aborsies onder vrouens ouer as 20 gedaal van 15,2% in 1999 tot 13,2% in 2001, terwyl die persentasie vir vrouens tussen 16 en 20 afgeneem het van 21% tot 14,9% in dieselfde jare. Vir meisies tussen 13 en 16 het die persentasie aborsies gedaal van 28% tot 23%. Dit is nie duidelik of hierdie dalings gedeeltelik die gevolg van beter geslagsopvoeding en toenemende beskikbaarheid van voorbehoedmiddels is nie. In 2007 het 27% van die aborsies na die derde maand van swangerskap plaasgevind.
In Suid-Afrika is aborsie die derde grootste doodsoorsaak onder kinders jonger as een jaar (daar word in baie Suid-Afrikaanse wette en statistiese ondersoeke na 'n fetus as "baba" of "kind" verwys). Sterftes verwant aan weggooikinders is die grootste doodsoorsaak in dieselfde ouderdomsgroep (2001 syfers).[7] Meeste aborsies word steeds op meisies onder 18 jaar uitgevoer.[8]
Nietig-verklarende wysigingswet van 2005
wysigIn 2005 is die Wysiging op die Wet op Keuse van Beëindiging van Swangerskap deur die parlement aangeneem.[9] Ingevolge die wysiging
- hoef klinieke wat 'n 24-uur-kraamdiens bied, nie meer spesiale goedkeuring te verkry om aborsies uit te voer nie;
- word klinieke wat aborsies uitvoer, vereis om sekere statistieke te hou en in te stuur;
- mag geregistreerde verpleegsters wat spesiale opleiding ontvang het, ook aborsies uitvoer (voorheen kon slegs dokters en vroedvroue aborsies uitvoer).
Hierdie wysiging is deur Dokters Vir Lewe Internasionaal in die Grondwetlike Hof aangeveg, op grond daarvan dat onvoldoende publieke deelname vooraf plaasgevind het.[10] In Augustus 2006 het die Grondwetlike Hof verklaar dat die wysiging wel op basis van hierdie rede ongrondwetlik is, maar die nietigverklaring vir 18 maande uitgestel, waartydens die parlement die nodige publieke deelname kan verseker.
Verwysings
wysig- ↑ South Africa: abortion rates by province, 1997-2007 by www.johnstonsarchive.net. Verkry op 30 Mei 2010.
- ↑ Access to abortion a problem for SA teens Geargiveer 7 Oktober 2008 op Wayback Machine, deur Wendell Roelf vir www.iol.co.za. Verkry op 30 Mei 2010.
- ↑ "HSRC Review". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 30 Oktober 2006. Besoek op 23 Februarie 2009.
- ↑ 4,0 4,1 "Choice On Termination Of Pregnancy". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 27 April 2007. Besoek op 23 Februarie 2009.
- ↑ "Termination of Pregnancy (TOP)". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 6 September 2008. Besoek op 23 Februarie 2009.
- ↑ http://10.142.98.14/miscimages/006.abortion.pdf[dooie skakel]
- ↑ Dawes, A. (Ed.) (2003). The state of children in Gauteng. A report for the office of the Premier, Gauteng Provincial Government. Pretoria: Child Youth and Family Development, Human Sciences Research Council. Bl. 82, 157, 161, 353,
- ↑ South Africa Health FAQ, by www.southafrica.info. Verkry op 30 Mei 2010.
- ↑ "Choice of Termination of Pregnancy Amendment Act 38 of 2004". Polity. Besoek op 7 April 2007.
- ↑ "Health bills challenged in Constitutional Court". SABC News. 21 Februarie 2006. Besoek op 7 April 2007.[dooie skakel]
Sien ook
wysigBron
wysig- Susanne M. Klausen: Abortion under Apartheid. Oxford, Oxford University Press, 2015. ISBN 9780199844494
Eksterne skakels
wysig- Inligting oor aborsie[dooie skakel] van die Suid-Afrikaanse regeringsdienste
- Beëindiging van Swangerskap (BVS) in Suid-Afrika Geargiveer 5 Mei 2007 op Wayback Machine
- Wet op Keuse van Beëindiging van Swangerskap (No. 92 van 1996) Geargiveer 30 September 2007 op Wayback Machine (in Engels)