Amsterdam-battery

Die Amsterdam-battery was die belangrikste van die Verenigde Oos-Indiese Kompanjie se militêre installasies om Tafelbaai as hawe te beskerm. Dit het die begin van kusverdediging in Suid-Afrika ingelui.

Ligging

Slegs 'n stuk muur van hierdie battery bestaan nog en is ouer as al die ander strukture in die hawegebied. Dit lê by die ingang van die Victoria & Alfred Waterfront en die Kaapse hawe, agter 'n rangeerwerf en noordnoordoos van die Kasteel. Batterypark is tussen Port-, Dock- en Alfredweg. Dit was destyds 'n baie strategies geleë plek, ook om vuursteun aan die aangrensende fortifikasies te verskaf.

Gebou

Met die hulp van die Franse vise-admiraal Pierre André de Suffren Saint-Tropez (1726–1788) en Louis Thibault het die bouwerk aan hierdie kasematbattery in 1781 begin en in 1787 voltooi. Die mure was 17,5 m hoog met skietgate en sou swaar vyandelike vuur kon weerstaan. Op die boonste verdieping was kanonne geplaas. Die ammunisie en kanonkoeëls is in die kelder en in die kruitmagasyne agter die battery geberg. Die hoofgeskut was 12,5 m bo seevlak. 'n Tweehonderd soldate kon in die voorste bolwerk skuil. Dit was egter nooit nodig om militêre optrede vanuit die vesting te loods nie. Maar toe die wapentuig vir die eerste maal getoets is, het 'n kanon gebars en twee soldate sterf. Selfs goew. Cornelis Jacob van de Graaff is toe lig gewond. In 1827 is die wapentuig verwyder en die gebou is daarna as gevangenis gebruik.

Ander batterye aan die Kaap

Chavonnes-battery
Fort Knokke
Imhoff-battery
‘s Heeren Hendriks Kinderen-battery
Elisabeth-battery
Helena-battery
Tulbagh-battery

Illustrasies

Afbeeldings van die Amsterdam-battery is in die MuseuMAfricA sowel as die Kaapse argiefbewaarplek te vinde.

Bibiografie

de Wet, Con en Leon Hattingh en Jan Visagie: Die VOC aan die Kaap, 1652–1795. Pretoria: Protea Boekhuis, 2016. ISBN 978-1-4853-0019-9
Green, Lawrence G.: Tavern of the seas. Kaapstad: Howard Timmins, s.j.
Standard Encyclopaedia of Southern Africa, deel 1. Kaapstad: Nasou, 1970.