Asteekse mitologie

Die Asteekse mitologie was die versameling religeë van die Asteke. Die Asteke het verskillende stromige en invalshoeke met betrekking tot religie gehad. Hoewel die mitologie vir die Asteekse bevolking in die praktyk as 'n politeïstkese godsdiens ervaar en bely was — hulle het meer as 'n honderd gode en supernatuurlike wesens gehad — het die priesters panteïstiese opvattings gehad. Sommige Meksikaniste, waaronder Miguel León Portilla, meen selfs dat dit nie korrek is om van Asteekse gode te praat nie, omdat die verskillende godhede gewoonlik as manifestasies van mekaar gesien was. Die feit dat die Nahuatlse woord teotl sterk op die Griekse θεος (theos) lyk, het dit volgens León Portilla daartoe gelei dat teotl as god vertaal is.

Geskiedenis

Die Asteekse kultuur word gewoonlik saam met die Nahuatl gegroepeer omdat hulle dieselfde taal gedeel het. Volgens oorlewering het die verskillende groepe, wat uiteindelik die Asteekse beskawing sou vorm, vanuit die noorde na die Anahuac-vallei naby die Tekskoko-meer. Die ligging van hierdie vallei en die eindbestemming, die meer, is bekend: die hart van die hedendaagse Meksikostad, maar daar kan weinig met sekerheid oor die oorsprong van die Asteke gesê word.

Daar is verskillende bronne vir hul oorsprong. Volgens die mite van die voorouers van die Asteke het hulle wat 'n plek in die noorde, genaamd Aztlan, gekom as die laaste van die sewe nahuatlacas (Nahuatl-taalstamme, uit tlaca, "man") en het hulle hul reis suidwaarts gemaak en hul naam na "Azteca" verbaster. Andere bronne sê hul oorsprong lê in Chicomostoc, "die plek van die sewe grotte", of Tamoanchan (die legendariese oorsprong van alle beskawings).

Wapen van Meksiko met die arend op 'n kaktus.

Daar word gesê dat die Asteke deur hul god Huitzilopochtli, wat "Linkshandige kolibrie" of "Kolibrie uit die suide" beteken. Toe die Asteke op die eiland in die middel van die meer aankom, het hulle 'n arend gesien wat op 'n vrugtevolle kaktus (nochtli) gesit het. Deur 'n foutiewe vertaling van 'n verslag van Tesozomoc word dit gewoonte om te sê dat die arend 'n slang aan die verorber was, maar in die oorspronklike Asteekse verslae word die slang glad nie genoem nie. Een verslag sê dat die arend 'n voël aan die eet was, maar 'n andere gee aan dat hy alleen op die kaktus gesit het, en 'n derde sê dat hy gewoon aan die eet was. Hierdie weergawe het 'n profesie vervul wat gesê het dat hulle 'n nuwe bestaan op die plek moes begin. Die Asteke het die stad Tenochtitlan op die plek gebou en 'n groot kunsmatige eiland gemaak wat vandag in die sentrum van Meksikostad lê. Hierdie legende word op die wapen van Meksiko afgebeeld.

Volgens die legende het die Asteke in die Anahuac-vallei in die buurt van die Tekskoko-meer gearriveer en is hulle deur die ander aanwesige groepe as die minste beskaaf beskou, maar die Asteke het besluit om van die ander te leer en het alles wat hulle van die ander mense, in besonder van die Tolteke (wat hulle met die ouer beskawing van Teotihuacan verwar het), oorgeneem. Vir die Asteke was die Tolteke die skeppers van alle kulture; "Toltecayotl" het sinoniem vir kultuur gestaan. Asteekse legendes identifiseer die Tolteke en die kultus van Quetzalcoatl met die legendariese stad Tollan, wat hulle ook met die ouer Teotihuacan geïdentifiseer het.

Omdat die Asteke verskillende tradisies oorgeneem het en met hul eie tradieses gekombineer het, het hulle verskillende mitiese skeppinge gehad. Een van hierdie, die Vyf Sonne, omskryf die vier groot tydperke wat die huidige tydperk voorafgegaan het. Elke tydperk het in 'n katastrofe geëindig. Ons tydperk, Nahui-Ollin, die vyfde tydperk of vyfde skepping, het aan vernietiging ontsnap danksy die selfopoffering van 'n god (Nanauatl (ook wel Nanauatzin), wat "vol met pynlike plekke" beteken, die kleinse en een van die beskeier gode) wat in die Son getransformeer het en daarmee die songod Tonatiuh geword het. Hierdie mite word met die ou stad Teotihuacan geassosieer, wat al verlate en verwoes was voordat die Asteke gearriveer het. 'n Ander mite omskryf die skepping van die tweelinggode Tezcatlipoca en Quetzalcoatl. Tezcatlipoca het sy voet verloor in die proses om die wêreld te skep en alle afbeeldinge van hierdie goed laat hom dan ook sonder voet sien, maar met 'n been daarvoor in plek. Quetzalcoatl word ook die "Wit Tezcatlipoca" genoem.

Bronliteratuur

Boone, Elizabeth H. (Ed.) (1982). The Art and Iconography of Late Post-Classic Central Mexico. Washington, D.C.: Dumbarton Oaks. ISBN 0-88402-110-6.
Leon-Portilla, Miguel (1990) [1963]. Aztec Thought and Culture. Davis, J.E. (trans). Norman, Oklahoma: Oklahoma University Press. ISBN 0-8061-2295-1.
Miller, Mary; Taube, Karl (1993). The Gods and Symbols of Ancient Mexico and the Maya. London: Thames and Hudson. ISBN 0-500-05068-6.
Norman Bancroft-Hunt: Goden en Mythen van de Azteken, Gondrom Verlag 2001, ISBN 3811216457
Charles Phillips: The Mythology of the Aztec and Maya: An illustrated encyclopedia of the gods, myths and legends of the Aztecs, Maya and other peoples of ancient Mexico, Southwater 2006, ISBN 184476236X
Karl Taube : Mythes aztèques et mayas, Seuil, collection sagesse, Paris, 1995, ISBN 2-02-022047-4
Michel Graulich : Le Sacrifice humain chez les Aztèques, éd. Fayard, Paris, 2005, ISBN 2-213-62234-5

Sien ook

Tloque Nahuaque

Eksterne skakels

Aztec history, culture and religion B. Diaz del Castillo, The Discovery and Conquest of Mexico (tr. by A. P. Maudsley, 1928, repr. 1965)