Baltiese Tier
Baltiese Tier is 'n term wat gebruik is om na enige van die drie Baltiese lande Estland, Letland en Litaue te verwys, veral tydens die groot ekonomiese opswaai wat hierdie lande in die periode tussen 2000 en 2007 ervaar het. Die term volg die voorbeeld van die sogenaamde Vier Asiatiese Tiere, d.i. die vier Oos-Asiatiese lande Suid-Korea, Hongkong, die Republiek China en Singapoer, en die Keltiese Tier wat verwys na die Republiek Ierland, almal vinnig groeiende ekonomieë.
Ekonomiese groei
wysigDie Baltiese Tier-ekonomieë het ná die jaar 2000 belangrike ekonomiese hervormings toegepas en stappe ter bevordering van ekonomiese deregulering en privatisering onderneem. Verder het die Baltiese lande se relatief lae loon- en salarisvlakke en hul goed opgeleide mannekrag grootskaalse buitelandse beleggings gelok en sodoende vinnige ekonomiese groei verseker. Tussen 2000 en 2007 het die Baltiese Tierstate die hoogste groeikoerse in Europa aangeteken.
In 2006 het die groeikoerse in bruto binnelandse produk (BBP) byvoorbeeld 11,2 persent in Estland, 11,9 persent in Letland, en 7,5 persent in Litaue beloop. Die werkloosheidsyfers het in Februarie 2006 in al drie lande benede die gemiddelde van die Europese Unie (EU) gedaal. Estland het daarnaas tot een van die wêreld se tien mees gedereguleerde ekonomieë ontwikkel, en is – as 'n land wat in terme van inkomstevlakke voorheen by die boonste middelklas van lande gereken is – deur die Wêreldbank hergeklassifiseer as 'n hoë-inkomsteland. In Mei 2004 het al drie Baltiese lande by die Europese Unie aangesluit, en daar is verwag dat al drie omstreeks 2010 ook tot die Eurosone sou toetree.
Daar is verder voorspel dat die Baltiese ekonomieë nog minstens tot en met 2010 met 'n jaarlikse groeikoers van tussen 5 en 10 persent sou groei. Volgens ontleders sou die BBP in die periode tussen 2000 en 2010 dramaties styg – vergelykbaar met die ekonomiese opswaai wat Ierland in die 1990's ervaar het.
Terwyl die per capita-BBP in 2015 sowat 60 tot 75 persent van die Europese Unie se gemiddeld beloop het, word daar verwag dat dit oor die middeltermyn die vlak van ander Europese ekonomieë sal bereik. Die vlak van sowat 65 persent van die EU se gemiddeld word reeds as 'n indrukwekkende ekonomiese prestasie beskou wanneer in ag geneem word dat Letland en Litaue se BBP in 1999 nog slegs 25 persent van die EU se gemiddeld was.
Die newe-effekte van vinnige groei
wysigEen van die negatiewe kenmerke van vinnige ekonomiese groei was die groot en toenemende tekorte op die lopende rekening van die betalingsbalans en die feit dat 'n groot deel van die privaatverbruik, regeringsbesteding en die beleggings vir grootskaalse bouprojekte deur lenings by Skandinawiese banke gefinansieer is. Weens die algemene kredietkrisis het die BBP in 2009 in al drie Baltiese ekonomieë gekrimp – in Estland en Letland selfs met dubbelsyferpersentasies.
Die werkloosheidsyfers het laat 2008 in al drie lande vlakke van oor die tien persent bereik – Letland se werkloosheidsyfer van 22,8 persent in Februarie 2010 was selfs die hoogste in die Europese Unie,[1] terwyl dit in November 2010 nog op 14,3 persent gestaan het.[2] Letland het in 2009 lenings ter waarde van 7,5 miljard € van die Internasionale Monetêre Fonds, die Europese Unie en Skandinawiese lande ontvang.[3]
Statistiek
wysigJaarlikse groeikoers van die BBP
wysig| 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Estland | 9,7% | 7,7% | 7,8% | 7,1% | 7,5% | 9,2% | 10,4% | 6,3% | -3,6% | -13,7%[4] | 2,3% | 8,0% | 5,2% | 1,6% | 2,9% | 1,1% |
| Letland | 6,9% | 8,0% | 6,5% | 7,2% | 8,7% | 10,6% | 12,2% | 10,0% | -4.6% | -17,5%[5] | -0,3% | 4,5% | 4,0% | 3,0% | 2,4% | 2,7% |
| Litaue | 4,2% | 6,7% | 6,9% | 10,2% | 7,4% | 7,8% | 7,8% | 8,9% | 3,0% | -15,0%[6] | 1,4% | 6,1% | 3,8% | 3,5% | 3,0% | 1,6% |
|
Gegewens 2000–2015 verskaf deur die Internasionale Monetêre Fonds en Eurostat | ||||||||||||||||
BBP per capita
wysigIn internasionale dollar, volgens koopkragpariteit (KKP). Syfers tussen hakies toon die drie lande se BBP per capita as 'n persentasie van die Eurosone se gemiddeld, eweneens gemeet volgens KKP.
| 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Estland | 9 893 (39,8%) |
10 947 (42,3%) |
12 060 (45,7%) |
13 244 (49,1%) |
14 830 (52,6%) |
16 482 (57,6%) |
18 818 (62,7%) |
20 584 (66,5%) |
20 259 (66,4%) |
18 386 (-) |
18 266 (-) |
| Letland | 7 670 (31,3%) |
8 532 (33,5%) |
9 316 (35,8%) |
10 262 (38,6%) |
11 505 (41,5%) |
13 181 (45,7%) |
15 349 (50,3%) |
17 436 (54,8%) |
17 071 (55,5%) |
15 218 (-) |
15 026 (-) |
| Litaue | 8 417 (34,6%) |
9 247 (36,6%) |
10 090 (39,0%) |
11 410 (43,1%) |
12 622 (45,9%) |
14 218 (49,1%) |
15 921 (52,1%) |
17 907 (55,0%) |
18 945 (59,4%) |
16 379 (-) |
16 973 (-) |
| Gegewens verskaf deur die Internasionale Monetêre Fonds | |||||||||||
Verwysings
wysig- ↑ economist.com: Latvia and Greece: Baltic thaw, Aegean freeze, 25 Februarie 2010
- ↑ The Baltic Course, 7 Desember 2010: Unemployment rate in Latvia remains at 14.3% at end-November
- ↑ Der Euro soll retten. In: Wirtschaftswoche, nommer 19, 4 Mei 2009, bl. 30-31
- ↑ www.wirtschaftsblatt.at: Estlands Boom endete vor der Wirtschaftskrise – 10 Februarie 2010
- ↑ www.economist.com: Latvia and Greece – Baltic thaw, Aegean freeze – 25 Februarie 2010
- ↑ www.wirtschaftsblatt.at: Krise kostete Kaufkraft: Aufholjagd im Osten dauert Generationen – 28 Januarie 2010
Vertaal-nota
wysig- Hierdie artikel, of gedeeltes daarvan, is uit die volgende Wikipedia-artikel vertaal: Baltic Tiger