COBRA (avant-garde beweging)

COBRA (of CoBrA) was 'n Europese avant-garde kunsbeweging wat vanaf 1948 tot 1951 aktief was. Die naam is in 1948 deur Christian Dotremont uitgedink. Die naam is afkomstig van die afkortings van die lede se tuisstede: Kopenhagen (Co), Brussel (Br) en Amsterdam (A).

Geskiedenis wysig

Tydens die besetting van die Tweede Wêreldoorlog was Nederland afgesluit van die kunswêreld buite sy grense. COBRA is kort daarna gestig. Hierdie internasionale beweging van kunstenaars wat eksperimenteel gewerk het, het ontwikkel uit kritiek op die Westerse samelewing en 'n algemene begeerte om weg te breek van bestaande kunsbewegings, insluitend die "veragte" en "walglike" naturalisme en die "steriele" Abstrakte kuns. Eksperimentering was die simbool van onbeperkte en ongebonde vryheid, wat volgens Constant uiteindelik deur kinders en die uitdrukkings van kinders beliggaam is.[1] COBRA is op 8 November 1948 in die Café Notre-Dame, Parys, op die been gebring deur Karel Appel, Constant Nieuwenhuys, Guillaume Cornelis van Beverloo, Christian Dotremont, Asger Jorn, en Joseph Noiret [2] met die ondertekening van 'n manifes getitel "La cause était entendue" ("Die saak was geskik"),[3] wat opgetrek is deur Dotremont.[4] Dit is gestig met 'n verenigende doktrine van volledige vryheid van kleur en vorm, sowel as weersin teen surrealisme. Die kunstenaars het ook 'n belangstelling in Marxisme sowel as modernisme getoon.

Hul werksmetode was gebaseer op spontaneïteit en eksperimentering, en hulle het hul inspirasie veral getrek uit kindertekeninge, primitiewe kunsvorme, en uit die werk van Paul Klee en Joan Miró.[2]

Hulle het byeengekom as 'n samesmelting van die Nederlandse groep Reflex, die Deense groep Høst en die Belgiese Rewolusionêre Surrealistiese Groep. Die groep het slegs 'n paar jaar staande gebly, maar in die kort tydperk daarin geslaag om 'n aantal doelstellings te bereik: die tydskrif Cobra , 'n reeks samewerkingsgeleenthede tussen verskillende lede genaamd Peintures-Mot, en twee grootskaal uitstallings. Die eerste daarvan is gehou in die Stedelijk Museum in Amsterdam in November 1949 en die ander in die Palais des Beaux-Arts in Luik in 1951.

In November 1949 het die groep amptelik sy naam na "Internationale des Artistes Expérimentaux" verander, met lidmaatskap wat oor Europa en die Verenigde State versprei was, alhoewel hierdie naam nog nooit aftrek gekry het nie. Die beweging is amptelik in 1951 ontbind, maar baie van sy lede het getroue kennisse gebly, met veral Dotremont wat voortgegaan het met samewerking saam met baie van die vooraanstaande lede van die groep.[5] Die groep se primêre fokus het bestaan uit semi-abstrakte skilderye bestaande uit briljante kleure, bruuske skilderwerk en verwronge menslike figure wat geïnspireer is deur primitiewe volkskuns. Dit was soortgelyk aan die Amerikaanse action painting. Cobra was 'n mylpaal in die ontwikkeling van Tachisme en Europese abstrakte ekspressionisme.

Cobra was miskien die laaste avant-garde-beweging van die twintigste eeu.[6] Volgens Nathalie Aubert het die groep amptelik slegs vir drie jaar bestaan (1948 tot 1951). Na die tydperk het elke kunstenaar in die groep het hulle eie individuele weg gevolg.[7]

Manifes wysig

Die manifes, getitel La cause était entendue (Die saak was geskik), is geskryf deur die CoBrA-lid Christian Dotremont, en in 1948 in Parys deur al die stigterslede onderteken. Dit het direk gespreek tot hul ervaring van die Centre International de Documentation sur l'Art d'Avant-garde waarin hulle gevoel het dat die atmosfeer steriel en outoritêr was. Dit was 'n verklaring van samewerking op 'n organiese wyse en van eksperimentering om sodoende hul werk los van die toe-oorheersende avant-garde-beweging te ontwikkel. Die naam van die manifes was ook 'n sinspeling op woorde uit 'n vroeëre dokument wat in Julie 1947 deur die Belgiese en Franse rewolusionêre Surrealiste onderteken is, met die titel "La case est entendue" (Die saak is geskik).[8]

Metode wysig

Die Europese kunstenaars het verskil van hul Amerikaanse eweknieë (die Abstrakte ekspressioniste) omdat hulle die proses bo die produk verkies het en primitiewe, mitiese en folkloristese elemente saam met die dekoratiewe inset van hul kinders ingevoer het [9] sowel as graffiti.[10] Een van die nuwe benaderings wat die COBRA-kunstenaars verenig het, was hul onbeperkte gebruik van sterk kleure, tesame met gewelddadige stukke en figurasie wat angswekkend of humoristies kon wees. Hulle kuns was lewendig, met sub-menslike figure, ten einde die verskrikking en swakheid van ons tyd te weerspieël, in stryd met die verontmenslikte kuns van Abstraksie.[11] Hierdie spontane metode was 'n verwerping van Renaissance-kuns, spesialisasie en "beskaafde kuns". Hulle het "onbeskaafde" uitdrukkingsvorme verkies wat 'n wisselwerking tussen die bewuste en die onbewuste in plaas van die Surrealistiese belangstelling in die onbewuste alleen geskep het. Die kinderlike aspekte in hul metode het beteken dat hul plesier gevind het in die skilderkuns, in die materiale, vorms en uiteindelik die prent self. Veral die Nederlandse kunstenaars in Cobra (Corneille, Appel, Constant), was geïnteresseerd in kinderkuns. "Ons wou weer soos 'n kind begin", het Karel Appel aangedring.[12] As deel van die Westerse linkses sou hulle beweging gebou wees op die samesmelting van kuns en lewe deur eksperimentering, ten einde vorm en uitdrukking te verenig.[13]

CoBrA-uitstallings wysig

Die groep het in Holland uitgestal, maar ook in Parys en ander lande in Europa.[14]

Stedelijk Museum-uitstalling wysig

Die eerste groot uitstalling is in November 1949 in die Stedelijk Museum, Amsterdam gehou onder die titel "International Experimental Art".

Die direkteur en kurator van die museum, Willem Sandberg, was geïnteresseerd in die uitvoering van eksperimenteerwerk en abstraksie na Nederland, en was ook 'n aktiewe lid van die Nederlandse Weerstand tydens die oorlog. Hy was diep betrokke by die CoBrA-groep en het direkte kontak tussen die kunstenaars en die Stedelijk Museum gehandhaaf.[15][16]

Die argitek Aldo van Eyck, wat later bekend sou word vir sy argitektuurontwerpe van speelterreine as kulturele kritiek, is gevra om die interieurontwerp van die uitstalling te doen. Die noue verwantskap tussen Van Eyck en die kunstenaars van CoBrA, wat ook veral inspirasie uit kindertekeninge getrek het, maak dit waarskynlik dat baie van Eyck se vroeë inspirasie vir sy speelterreine van CoBrA afkomstig is.[17][18]

Die Stedelijk Museum-uitstalling het 'n woedende reaksie deur die pers en die publiek ontlok. 'n Kritikus van Het Vrije Volk het geskryf, “Geklad, geklets en geklodder in het Stedelijk Museum” Die CoBrA kunstenaars word beskou as swendelaars en skarminkels.[17] Koerante het gepraat van aanstootlike kuns en uitlokking deur die kunstenaars, en een aand van eksperimentele poësie in die Stedelijk was selfs die ligging vir 'n openbare bakleiery.[15]

Uitstalling in Luik wysig

Die laaste CoBrA-uitstalling het in Luik, België, in 1951 plaasgevind. Kort na hierdie uitstalling het die groep ontbind. Die vertoning is gereël deur Pierre Alechinsky, 'n kunstenaar uit België. Die Nederlandse argitek, Van Eyck, het die uitstalling ontwerp, net soos vir die CoBrA-uitstalling van 1949 in Stedelijk. Die innovasies van hierdie uitstalling was dat die samestelling van die muur in die vorm van 'n roosterformasie was.

Die vertoning was nie spesifiek vir slegs CoBrA-kunstenaars nie, en groot kunstenaars van die CoBrA-beweging was ook nie in hierdie uitstalling teenwoordig nie as gevolg van die bestaande konflik binne die groep wat uiteindelik tot die ineenstorting van CoBrA gelei het in dieselfde jaar.[19]

Groep uitstallings wysig

  • WestKunst (Cologne, 1981)[9]
  • Paris-Paris (Parys, 1981)[9]
  • Aftermath (Londen, 1981)[9]
  • Two Survey shows (Hamburg, 1982; Parys en die Franse provinsies ook 1982)[9]
  • The Spirit of Cobra (Fort Lauderdale, 2013)

Deelnemers wysig

  • Karel Appel (1921–2006)
  • Pierre Alechinsky (gebore 1927)
  • Else Alfelt (1910–1974)
  • Jean-Michel Atlan (1913–1960)
  • Ejler Bille (1910–2004)
  • Pol Bury (1922–2005)
  • Jacques Calonne (gebore 1930)
  • Hugo Claus (1929–2008)
  • Corneille Guillaume Beverloo (1922–2010)
  • Jacques Doucet (1924–1994)
  • Lotti van der Gaag (1923–1999)
  • William Gear (1915–1997)
  • Stephen Gilbert (1910–2007)
  • Svavar Guðnason (1909–1988)
  • Henry Heerup (1907–1993)
  • Edouard Jaguer (1924–2006)
  • Asger Jorn (1914–1973)
  • Aart Kemink (1914–2006)
  • Lucebert (1924–1994)
  • Ernest Mancoba (1904–2002)
  • Sonja Ferlov Mancoba (1911–1984)
  • Jørgen Nash (1920–2004)
  • Jan Nieuwenhuys (1922–1986)
  • Erik Ortvad (1917–2008)
  • Pieter Ouborg (1893–1956)
  • Carl-Henning Pedersen (1913–2007)
  • Bert Schierbeek (1918–1996)
  • Max Walter Svanberg (1912–1994)
  • Uno Vallman (1913–2004)
  • Serge Vandercam (1924–2005)

Verbandhoudende kunstenaars wysig

Noemenswaardige kunstenaars wat kontak gehad het met, en/of beïnvloed is deur COBRA:

  • Enrico Baj
  • Jerome Bech
  • James E. Brewton
  • Jacqueline de Jong
  • Koos de Bruin
  • Freddy Flores Knistoff
  • Herbert Gentry
  • Robert Jacobsen
  • Bengt Lindström
  • Jean Messagier
  • Vali Myers
  • John Olsen
  • Gina Pellón (1926–2014)
  • Dana Schutz[20]
  • Shinkichi Tajiri
  • Alasdair Grant Taylor
  • Louis Van Lint
  • Maurice Wyckaert (1923–1996)

Erfenis wysig

In Amstelveen, Nederland kan 'n Cobra-museum gevind word wat werke deur Karel Appel en ander internasionale avant-garde kunstenaars bevat.[21]

Die NSU Art Museum in Fort Lauderdale, Florida, is bekend vir die groot versameling CoBrA kuns wat dit huisves. Die museum huisves werke van Karel Appel, Pierre Alechinsky, en Asger Jorn, te wete die beweging se voorste eksponente. (www.nsuartmuseum.org )<van 'n Florida reisboek en die museum se webwerf>

Die afslaers Bruun Rasmussen het op 3 April 2006 in Kopenhagen 'n veiling gehou van COBRA kunstenaars. Dit het rekords gestel vir die hoogste prys vir 'n Asger Jorn skildery (6.4 miljoen DKK vir Tristesse Blanche) en vir die hoogste bedrag wat tydens 'n enkele veiling in Denemarke betaal is (30 million DKK in totaal).

Verwysings wysig

  1. Baumgartner, Michael. Klee and Cobra: A Child's Play. Hatje Cantz. pp. 59–60.
  2. 2,0 2,1 MOMA online collections page
  3. "La cause était entendue" is 'n ironiese verwysing na die manifes"La cause est entendue Geargiveer 18 Julie 2011 op Wayback Machine" (Die Saak is geskik) van die ondersteuners van Rewolusionêre Surrealisme
  4. "La cause etait entendue" (in Engels). 8 November 1948. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 23 Julie 2019. Besoek op 23 Julie 2019.
  5. "CoBrA Museum". Cobra Museum, The Netherlands. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 21 Junie 2008..
  6. W. Stokvis – Cobra: The Last Avant-garde Movement of the Twentieth Century Lund Humphries 2004, 349 bladsye, ISBN 0853318980 [Retrieved 2015-07-15]
  7. Auber, Nathalie. “’Cobra after Cobra’ And The Alba Congress: From Revolutionary Avant-Garde To Situationist Experiment.” Third Text 20.2 (2006): 259–267. Art Source. Web. 14 Sept. 2015.
  8. Stokvis, Willemijn (2004). Cobra: The Last Avant-Garde Movement. Aldershot: Lund Humphries.
  9. 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 Cooke, Lynne. “Review.” The Burlington Magazine 126, no. 978 (1 September 1984): 583.
  10. Crofton, Ian (1991). Encyklopedia Guinnessa. Biuro Uslug Promocyjnych, Uniwersal SA. p. 554.
  11. Hoffmann, Edith. "Cobra Exhibition in Rotterdam." The Burlington Magazine 108.760 (1966): 388–89. JSTOR. Web. 14 Sept. 2015.
  12. Karel Appel, uit 'n onderhoud met Eleanor Flomenhaft, 16 Oktober 1975; aangehaal in Flomenhaft 1985, bl. 33.
  13. Verwysingfout: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named : 0
  14. Hoffmann, Edith (Julie 1966). "Cobra Exhibition in Rotterdam". The Burlington Magazine. JSTOR 875035.
  15. 15,0 15,1 "cobra & the stedelijk". www.stedelijk.nl (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 23 Julie 2019. Besoek op 23 Julie 2019.
  16. "Eye Magazine | Feature | Willem Sandberg: Warm printing". www.eyemagazine.com (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 21 September 2019. Besoek op 23 Julie 2019.
  17. 17,0 17,1 "Cobra 1948–1951". Fondation Constant / Stichting Constant (in Engels). 29 Junie 2013. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 28 Mei 2019. Besoek op 23 Julie 2019.
  18. "Aldo van Eyck and the City as Play­ground" (in Engels). 27 Maart 2013. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 18 Augustus 2019. Besoek op 23 Julie 2019.
  19. Kurczynski, Karen (Augustus 2014). "The Art and Politics of Asger Jorn: The Avant-Garde Won't Give Up". Google Books. Ashgate Publishing Unlimited.
  20. Chin, Mei. "Dana Schutz (Interview)". BOMB Magazine (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 13 Oktober 2017. Besoek op 23 Januarie 2017. {{cite web}}: Check |first1= value (hulp)
  21. Cobra Museum van Moderne kuns, Amstelveen

Eksterne skakels wysig