Cas Vos

Casparus Johannes Adam Vos beter bekend as Cas Vos is ’n Afrikaanse digter, teoloog en akademikus en professor in Teologie aan die Universiteit van Pretoria.

Lewe en werk

Cas Vos is op 15 Mei 1945 in Rustenburg gebore as die oudste van vyf kinders van Willem Albertus Vos en Johanna Hendrina Botha. Sy ouers boer in Brits en Marikana en trek later na Pretoria, waar sy pa by die Spoorweg werk en later sy eie vervoerbesigheid besit. In 1979 is sy ma oorlede en in 1986 sy pa. Cas begin sy skoolopleiding in 1952 by die Laerskool De Kroon in Brits, maar is nie lank hier voordat hulle Pretoria toe trek nie. Hier gaan hy skool aan die Laerskool Andries Pretorius en matrikuleer dan aan die Hoërskool Tuine, waar hy die dux-leerling is. In standerd agt wen hy die voordragwedstryd vir al die skole in Pretoria en ontvang hiervoor ’n vergulde sertifikaat. In dieselfde jaar ontmoet hy sy aanstaande vrou, Lida Steenkamp, by ’n troue. Na skool studeer hy verder aan die Universiteit van Pretoria en voltooi in 1966 sy B.A.-graad in die Wysbegeerte en in 1969 die Diploma in Teologie, beide met lof. In 1970 slaag hy sy proponentseksamen ook met lof. Hy word aangestel as predikant in die Nederduits Gereformeerde Kerk en bedien drie gemeentes, naamlik Riebeeckpark in Kemptonpark vanaf 1971 tot 1974, Krokodilrivier in Brits vanaf 1974 tot 1982 en Suidoos-Pretoria vanaf 1982 tot 1988. Intussen studeer hy verder en slaag in 1978 sy doktorale studies met lof, waarna hy in 1984 met lof promoveer aan die Universiteit van Pretoria in die Dogmatiek onder leiding van professor Johan Heyns. Sy proefskrif is “Die Heilige Gees as kosmies-eskatologiese gawe. ’n Eksegeties-dogmatiese studie”. Vanaf 1979 het hy diabetes, maar beheer dit met insulien.

In 1989 verlaat hy die bediening en word hy aangestel as medeprofessor in Praktiese Teologie aan die Universiteit van Pretoria en hy word vanaf 1992 volle professor. Hy lewer op 14 Februarie 1991 sy intreerede onder die titel “’n Vlammende lied: Metateoretiese en prakties-teologiese grondslae van die homiletiek”. Vanaf 1 Januarie 2000 is hy Dekaan van die Fakulteit Teologie en hy beklee hierdie pos tot 28 Februarie 2010, waarna hy aan die einde van Junie 2010 aftree. Hy dien vanaf 1986 in die Psalmberymingskommissie wat die “Nuwe Liedboek van die Kerk” moet versorg en is ondervoorsitter vanaf 1989 tot 2000. Vanaf 1995 tot 2000 is hy voorsitter van die Gesangekommissie en hy skryf self vyftien nuwe liedtekste. Vanaf 2004 tot 2006 is hy president van die Societas Homiletica Internasionaal, ’n organisasie vir die preekkunde. Op akademiese terrein is hy lid van die dogmatologiese werkgemeenskap, die werkgemeenskap van praktiese teologie in Suid-Afrika en die Arbeidsgemeinschaft fur Homiletik. Hy is voorsitter van die homiletiese werkgroep in Pretoria en dien op die redaksie van Praktiese Teologie in Suid-Afrika en Skrif en Kerk. Verder is hy lid van die kernredaksie van die handboekreeks vir praktiese teologie. Hy dien ook op verskeie kommissies van die Sinode van Noord- en Oos-Transvaal en die Algemene Sinode.

By verskeie geleenthede tree hy in die openbaar op waar hy van sy verse voorlees, soos by die UP-Boekjol in Pretoria en die Versindaba in Stellenbosch. Meermale neem hy ook deel aan radioprogramme, veral oor die teologie. Na die verskyning van sy boek “Theopoetry of the Psalms” word hy uitgenooi om lesings te gee by ’n Koreaanse seminarium in Los Angeles in die Verenigde State van Amerika. Dit lei tot die vertaling van hierdie boek in Koreaans, terwyl daar selfs van sy gedigte in Koreaans vertaal is. Hy is in 1969 getroud met Lida Steenkamp en hulle het twee seuns, Stefan (gebore in 1972) en Johan (gebore in 1974).

Skryfwerk

Poësie

Reeds in 1984 en gereeld daarna word van sy gedigte in Tydskrif vir Letterkunde gepubliseer. Sy digbundels word almal geskryf vanuit die perspektief van die “la joie de vivre” of die vreugde van die lewe. Hierdie lewensvreugde vind uiting op ’n aantal vlakke, ook in die geestelike, en die vreugde is ook ’n kernbestanddeel van die liefde. Dwarsdeur sy bundels word die impak ondersoek van hierdie lewensvreugde op positiewe aspekte (liefde, verhoudings) asook negatiewe aspekte (pyn, siekte, verlies en dood). Sy bundels spreek van ’n wye verwysingsregister en ’n opgewondenheid oor die skeppingsproses. Die verwikkelde verhouding tussen God en mens vorm deurgaans die sentrale tema.

Sy debuut, “Vuurtong”, is inleidend tot hierdie tematiek in sy oeuvre. Die titel verwys na die uitstorting van die Heilige Gees op die mens en is simbool van liefde, maar dui ook op vernietiging, ’n vuur wat homself uitbrand en sensuele liefde. Ook die liefdesverse het ’n skepping- en herskeppingstema, met die dood wat sentraal staan in verskeie van die afdelings, veral die laaste. Deur liefde en die religieuse motiewe wat met die lewe skakel word dit dan ’n bundel wat die lewensreis van mense tot by die dood aanspreek. Die bundel het ses afdelings, wat in sommige opsigte skerp van mekaar verskil maar tog in die tema van die lewensreis by mekaar aansluit. Die eerste afdeling bevat gedigte soortgelyk aan “Hooglied van Salomo” in die Bybel, wat liefde tussen man en vrou uitbeeld. Gedigte oor skilderye van Vincent van Gogh is in afdeling twee, terwyl in afdeling drie die geestelike wêreld met die aardse gekontrasteer word. Die vierde afdeling behandel die broosheid van die mens in gedigte oor siekte, operasie en dood, terwyl die vyfde afdeling persoonlike gedigte oor die familie en self bevat. Die laaste afdeling neem die lewensloop in lewensdoel onder hande. Hierdie bundel is op die kortlys vir die Ingrid Jonker-prys.

“Gode van papier” onthul die voete van klei van verskeie gode, soos die voorsorggod van die aandelebeurs, die sportgod, die seksgod en die gesondheidsgod. Verlies is ’n deurlopende tema in hierdie bundel, waarin die eerste afdeling (“Gode van papier”) oor gode handel en die tweede (“l’amour restera toujours” – die liefde sal altyd bly) liefdesgedigte en ’n paar erotiese verse bevat. Die derde afdeling (“Beeldwoorde”) bevat gedigte oor spesifieke figure, onder andere Dracula, Lorca, John Lennon en Mozart. Die slotafdeling se titel is “La tristesse durera toujours” (wat beteken “die hartseer duur vir altyd”) en die gedigte oor liggaamlike aftakeling, siekte en sterwensnood is dus hier in ’n somber toon. Die bundel bevat ook verklarings van minder bekende begrippe.

“Enkeldiep” neem die leser op ’n beeldryke verkenning van die mens se weerloosheid en hoe hy homself in die moeilikheid gebring het, ten spyte van die volheid en rykdom van God se skepping. Die titel kan gesien word as die mens wat enkeldiep in die moeilikheid staan, op soek na sin. In die gedig “Achilleshiel” word dit verklaar as die skynbaar onaantasbare mens wat op sy kwesbaarste punt getref word. Die bundel ontgin die kosmiese perspektief van die vier elemente (aarde, water, lug en vuur) en behandel meer van die pyn binne die mens as die mens self. Die verse word in vyf afdelings verdeel, met “Vrugwater” wat aandag skenk aan die mens se eie skeppingsproses. ’n Hele afdeling word aan siekte en aftakeling gewy en die liefdesverse is minder eroties as in sy vorige bundels. Die afdeling “Doodtevrede” behandel die sterflikheid en verganklikheid van die mens, terwyl “Die laaste dans” verse bevat waarin die swaar van die aardse lewe uitgebeeld word. Deurlopende motiewe soos wind en hart kom dwarsdeur die bundel voor, terwyl die eerste vier afdelings onderskeidelik eindig met die verse “Aarde”, “Maan”, “Son” en “Sterre”, wat aan die bundel ’n afgeronde geheel besorg.

In teenstelling met sy eerste bundels verskyn die gode in “Die afdruk van ons hande” in vreemde gestaltes. Een van die stemme wat saampraat is dié van stilte, ’n stem uit die niet wat terugkeer na die niet. Deur die verse loop ’n sterk sensualiteit en ’n boeiende aktualiteit, ook betreffende die Afrika-werklikheid. Die verhouding tussen mens en God staan weereens sentraal, waar die aspekte van hierdie verhouding die volle spektrum van aanvaarding, liefde, opstand en teëspraak dek. Deurentyd word gewerk met die paradokse wat die lewe voortbring, waar liefde nie sonder pyn is nie en die lewe vol dood, godsdienstige ontnugtering en verval is. In beklemtoning van die titel speel die hand en vingers as simbool ’n groot rol in die bundel. ’n Hoogtepunt is die reeks “Uruk-fragmente”, ’n digterlike herskepping van die klassieke Gilgamesj-epos, wat beskou word as een van die belangrikste oertekste in die wêreldletterkunde. Hierdie epos is in die elfde eeu voor Christus deur Sin-lege-unninni op twaalf kleitablette in die biblioteek van Ninevé neergeskryf en word later nagevolg deur die digters van die “Odusseia”, die “Bhagvad Gita”, die “Aeneas” en die “Beowulf”. In Vos se omdigting daarvan word die liriese aspekte voortdurend deur die epiese gebalanseer. Hoewel die oorspronklike epos primêr gerig is op die avonture van die epiese held, kan dit op dieper vlak gelees word as ’n lewensiklus met sy geveg om lewe en dood en soeke na onsterflikheid. Die bundel word in vier ongetitelde afdelings verdeel. Die eerste staan in die teken van die teenstellings van beproewing en lyding enersyds en die moontlikhede van verlossing en begenadiging andersyds. Die tweede sentreer rondom die liefde en magiese en goddelike kragte wat die onvolkomenheid van die aardse kragte aanvul en oortref, terwyl die derde afdeling gebaseer is op antieke Griekse mitologiese vertellings en die laaste afdeling elf van die twaalf verhale van die Sumeriese Gilgamesj-epos bevat. Agter in die bundel word ’n kort agtergrond tot hierdie epos verskaf om dit meer toeganklik te maak vir die leser.

Die titel van “Intieme afwesige” vat die veelvuldige paradokse wat inherent aan die Christelike godsdiens en die digkuns is, mooi saam. Die bundel bevat veral liefdesverse, met die liefdesgeskiedenis van Abélard en Héloïse wat met twintig gedigte sentraal in die bundel staan en die titel komplementeer. Abélard word deur Héloïse se oom gekastreer en hulle wend hulle noodgedwonge na kloosters, vanwaar hulle liefdesbriewe aan mekaar skryf. Hulle seun, Astralabe, word sonder hulle groot en word dan die “intieme verlatene”, terwyl sy ouers vir hom die “intieme afwesiges” is. Die bundel bevat ook verskeie gedigte oor die kuns en kunstenaars (Van Gogh, Michelangelo, Marlene Dumas en ander) en musiek (Bach, Katie Melua, Edith Piaf en ander), terwyl daar ook gedigte is oor die digkuns self. Leon de Kock vertaal die Abélard en Héloïse siklus in Engels en dit word uitgegee as “Intimately absent”. De Kock vertaal ook ’n keur van sy reeds gepubliseerde gedigte in Engels, wat dan met ’n inleiding deur Johann de Lange uitgegee word as “Duskant die donker / Before it darkens”, waar die oorspronklike Afrikaanse gedig en Engelse vertaling telkens naas mekaar afgedruk is. Vir hierdie vertaling verower De Kock in 2011 die Sala-prys vir literêre vertalings.

“Weerloos lewe” se titel word ontleen aan die bundelmotto van Lucebert, “Alles van waarde is weerloos” en feitlik alle gedigte sluit aan by hierdie motto. Die tematiek sluit aan by sy vorige digbundels, soos skeppingsverhale; die aard van die mens en menswees, wat die vraagstuk van skuld insluit; offers en skulddelging; verwerkings van mites (in hierdie bundel is dit “Die Ilias” en “Die Odusseia” van Homeros); liefdesgedigte en gedigte oor kunstenaars. Die bundel word in agt afdelings verdeel. Die temas word toenemend abstrak sodat die bundel afsluit met kunsbeskoulike en spirituele gedigte.

In Junie 2012 word daar by sy huis ingebreek en sy skootrekenaar word gesteel, waarop die enigste manuskrip van sy byna voltooide bundel “Swaels kom dié jaar later” was. Nadat ’n vriend voorstel dat hy ’n brief aan die dief skryf, raak hy so geïnspireer dat hy die digbundel oorskryf en persoonlik van mening is dat dit beter is as die vorige een en ’n nuwe dimensie aan sy digkuns bring. Hierdie bundel word dan gepubliseer as “Duisend dae op jou spoor”, waarin bekende motiewe uit sy werk weer figureer, soos figure uit die klassieke en populêre musiekwêreld, persoonlike verlies en dood, liefdesgedigte en veral omdigtings van antieke legendes. Die titel dui op twee elemente, naamlik tydsverloop, terwyl die “op jou spoor” agtervolging impliseer asook die navolging van iemand. Die openingsafdeling is “My rower” en “Inval”, met sy toepaslik dubbelsinnige titel as openingsgedig, waarin die bundeltitel eggo. Die spreker se rekenaar, met kosbare inhoud soos gedigte en musiek, word gesteel en die rower oorweeg dit of hy ook moet moor. Hy besluit daarteen, sodat die lewe nie ook gesteel word nie. Die tweede afdeling is “Woordvlug”, waarin die vyf gedigte handel oor die digproses, terwyl Woord ook die religieuse oproep. Die afdeling “Liefdesvlug” bevat liefdesverse, maar neig na die sentimentele met weinig werklik oorspronklike sienings. Hier is onder andere ’n siklus van vyf gedigte gebaseer op die liefdesmymeringe van die komponis Ludwig van Beethoven gehaal uit ’n brief aan ’n onbekende dame (“Aan die onsterflike geliefde”). “Oogwink” herinner aan die Bybelse woorde in 1 Kor. 15 oor die menslike liggaam wat binne ’n oogwink sal verander. Dié afdeling, met sy visies op kortstondigheid, is die omvangrykste, en die naskrywings van gedigte deur Anna Akhmatova (“Lot se vrou”) en Gregory Orr is noemenswaardig.  In die afdeling “Portrette” is daar nege gedigte waarin mense die onderwerp vorm. Hier is “Ouma” (met sy sintuiglike indrukke), “Pa” (met onderbeklemtoonde emosie en treffende slot) en “Ma” hoogtepunte. “Onderhoud met ’n gestorwe ma” is ’n omdigting uit die Grieks van ’n gedeelte van Homeros se “Odusseia”. Die voorlaaste afdeling is ’n gedigsiklus wat die storie van die onsterflike liefde van Tristan en Isolde vertel waarop die komponis Richard Wagner sy gelyknamige opera gebaseer het (“Tristan en Isolde”). “Tuiskoms” is die laaste afdeling en dit begin met die vertaling van Homeros se aankoms by sy huis en die wyse waarop sy eerste nag met sy vrou Penelopeia verleng word. In hierdie afdeling, soos in al die ander, word die gedigte telkens nie net met realistiese nie maar ook  met metafisiese ondertone gelaai, soos “’n Brief aan my Engel” wat aan die spreker se vrou en die goddelike gerig word, terwyl “Tuis van ’n ver land” afspeel teen die gelykenis van die verlore seun. Oor die algemeen is dit ’n ongelyke bundel met vele insinkings, maar ook met verrassende sienings wat deur kruisverwysings en herhalings saamgebind word tot ’n eenheid.

“Voor-bode” se titel dui nie net op onheilspellende toekomstige gebeure nie, maar ook op ’n boodskapper wat vooruitgaan om die boodskap van hoop te bring. Die bundel bestaan uit sewe afdelings. Die eerste afdeling is “Eerste woorde”, wat slegs twee gedigte bevat, waarin die skryfkuns en digterlike inspirasie die tema is. “Eerstelinge” is die tweede afdeling, waarin Christelike gedigte oor Jesus se geboorte, lewe en kruisiging en die ontstaan van die Christelike geloof opgeneem is. “Kreupelhout” is ’n gedig geskryf na aanleiding van ’n kunswerk van Berlinde de Bruyckere, waarin die brokke gebreekte en beskadigde hout van die kunswerk ’n metafoor is vir Jesus se offer. Die derde afdeling is “Bodes”, wat handel oor engele, terwyl “Liefdesbodes” met liefdesgedigte die vierde afdeling is. “Pyngesante” is die sesde afdeling, waarin aktuele gebeure soos die opkoms van die Islamitiese Staat, die Marikana-slagting en die dood van Nelson Mandela beskryf word. Die bundel sluit af met Christelike gedigte in die sewende afdeling. Interessant is die opname van verskeie vertalings van die werke van die Griekse digters Giorgos Seferis en Konstantinos Petrou Kavafis, wat regdeur die bundel in die verskillende afdelings naas die oorspronklike werk van die digter geplaas word. Daar is ook aantekeninge oor die ontwikkeling van moderne Grieks en die lewe en werk van Kavafis.

Cas se gedigte word opgeneem in “Groot verseboek” en verskeie ander versamelbundels, waaronder “Amfiteater: Skrywerstemme van oud-Tukkies”, “Nuwe verset” en die “Versindaba” bundels wat jaarliks na hierdie fees uitgegee word. Dit word ook op die Internet gepubliseer, onder andere op PoësieNet op die LitNet webwerf.

Daar is groot verbasing wanneer hy as teoloog die internasionale treffer “Go the F*ck to sleep” van Adam Mansbach, ’n bundel kinderverse, in Afrikaans vertaal as “F*kken gaan slaap”. Hy verklaar dat die titel nie obseen is nie en gesien moet word as ’n uiting van moedeloosheid, wanhoop en frustrasie en dat die boek so goed verkoop omdat mense daarmee kan identifiseer – dit is nie die bedoeling om enige godsdienstige oortuiging aanstoot te gee nie. As vertaler was dit ook ’n ideale geleentheid om sy hand te waag aan kinderverse en uiting te gee aan sy sin vir humor. Die boek word beskryf as ’n slaaptydboek vir moeë ouers en bevat veertien kwatryne, waarvan elkeen uit drie sagte reëls bestaan, waarna die vierde reël ondubbelsinnig uiting gee aan die ouer se frustrasie met die slaaplose kind. Die oorspronklike Engelse uitgawe is so gewild dat ’n vierde oplaag aangevra moes word nog voordat dit amptelik op die winkelrakke was, terwyl die filmregte aan Fox 2000 verkoop is. Hy vertaal en verwerk ook “Fragmente uit die Ilias” van die Griekse skrywer Homeros in versvorm waarin hy poog om die stylaard van die oorspronklike te behou en terselfdertyd die verhaal in idiomatiese Afrikaans weer te gee. So word hierdie klassieke werk uit die wêreldletterkunde meer toeganklik vir die gewone leser. Hy skryf ook ’n insiggewende inleiding tot hierdie werk, vergesel van bronnelyste, waarin waardevolle konteks verskaf word om die verse beter te verstaan. ’n Soortgelyke werk is “Fragmente uit die Odusseia” van Homeros, waarin die avonture van Odysseus na die val van Troje verhaal word.

Teologiese publikasies

Benewens sy digbundels het hy ook ’n rits akademiese publikasies op sy kerfstok en is hy tussen 2004 en 2006 president van die Societas Homiletica, die internasionale liggaam vir die Preekkunde. Sy boek oor die preekkunde, “Die volheid daarvan”, word vir studente voorgeskryf in Suid-Afrika en Nederland. Die “volheid” van die titel verwys na die volheid van die preek, wat die heil, genade en liefde moet oopmaak. In 1999 verower “Die volheid daarvan” die Andrew Murray-prys. “Theopoetry of the Psalms” is ’n studie in die eksegese (ontleding), homiletiek (prediking) en digkuns van die Psalms, waarin hy nie net teologies na die Psalms kyk nie, maar ook poëties. Hierdie boek word in Koreaans vertaal. Die handboek oor die Liturgiek waarvan hy mede-outeur is, “Hoe lieflik is u woning”, word ook vir studente voorgeskryf. Die Universiteit van Pretoria publiseer sy intreerede, “’n Vlammende lied: metateoretiese en prakties-teologiese grondslae van die homiletiek”, terwyl “Die blye tyding: homiletiek uit ’n hermeneuties-kommunikatiewe perspektief” deur die Raad vir Geesteswetenskaplike Navorsing gepubliseer word. “Saam aan tafel” is ’n boekie wat ouers help om aan hulle kinders die betekenis van die brood en die wyn en die vier van die nagmaal te verduidelik. Hy skryf verskeie boeke saam met Dirk Human. “Liefde is die grootste” handel oor die geestelike betekenis van erotiek en seksualiteit. Sy teologiese artikels word opgeneem in vaktydskrifte soos Teologiese studies en Praktiese teologie in Suid-Afrika en hy lewer hoofstukke tot boeke soos “Letter en Feest” en “Psalms and liturgy”. Saam met F. Gerrit Immink is hy redakteur van die bundel “God in ’n kantelende wêreld”. Hy is verantwoordelik vir vier preekbundels, te wete “Geboorte en kindwees”, “God in ons lyding”, “Mens en Omgewing” en “Menswaardig” en onder sy leierskap word die preekbundel vir kinders “Omdat ons klein is” ook gepubliseer. Hy is mederedakteur van die teologiese feesbundel wat in 1988 met sy sestigste verjaarsdag aan professor Johan Heyns oorhandig word met die titel “’n Woord op sy tyd”. “Dáárom glo ek!” is ’n geloofsmanifes wat op medegelowiges gerig is.

Eerbewyse

Die Akademie vir Wetenskap en Kuns ken in 2001 die ds. Pieter van Drimmelen-medalje aan hom toe vir sy bydrae tot die Christelike literatuur. Met sy aftrede in 2010 word die huldigingsbundel “Oor jou afdrukke”, onder redaksie van Dirk Human en Danie Veldsman, aan hom oorhandig. Die bundel bevat benewens ’n literêr-biografiese oorsig van sy lewe en werk verskeie artikels oor sy digbundels en teologiese geskrifte deur plaaslike en internasionale skrywers.

Publikasies

Letterkundige werke

Jaar	Publikasie
1999	Vuurtong
2001	Gode van van papier
2003	Enkeldiep
2007	Die afdruk van ons hande
2009	Intieme afwesige
2011	Duskant die donker / Before it darkens (vertalings deur Leon de Kock
2012	Weerloos lewe
2013	Duisend dae op jou spoor
2016	Voor-bode
2019	Vlug van die gees
2020	Beskut teen vrese
2021	Onder die vlerke van jou liefde

Godsdienstige werke

Jaar	Publikasie
1987	Grenslose genade
	Anderkant die graf: wat ons weet van die lewe ná die dood
1988	Op soek na die sin van die lewe
	Bevryding in lyding
1989	Geboorte en kindwees (saam met Julian Müller)
	God die Heilige Gees
1990	God in ons lyding (saam met Julian Müller)
1991	’n Vlammende lied
	Mens en omgewing (saam met Julian Müller)
1993	Deernis met kwesbares
1994	Menswaardig (saam met Julian Müller)
1995	Die blye tyding
1998	Die volheid daarvan (Deel 1 en 2)
1999	Saam aan tafel
2000	Omdat ons klein is
2004	Psalms and liturgy (saam met Dirk Human)
2005	Theopoetry of the psalms
2006	’n Hand vol wind: die stem van die Prediker vir ons tyd
2007	Liefde is die grootste (saam met Dirk Human
	Preaching as a language of hope (saam met Lucy Hogan en Johan Cilliers)
2008	Hoe kan Ek jou laat los? God se liefde vir wegloopmense in Hosea
	Die genesing van herinneringe (saam met Daniël Veldsman)
2011	Vaste rots op wie ek bou (saam met Dirk Human)
2015	Dáárom glo ek!

As vertaler

Jaar	Publikasie
2011	F*kken gaan slaap – Adam Mansbach
2014	Fragmente uit die Ilias – Homeros
2015	Fragmente uit die Odusseia – Homeros

As samesteller en redakteur

Jaar	Publikasie
1988	In gesprek oor die erediens (saam met A.J. Smuts, Johan Nel en A.C. Barnard)
	’n Woord op sy tyd (saam met C.J. Wethmar)
2009	God in ’n kantelende wêreld (saam met F. Gerrit Immink)

Bronnelys

Boek

• Kannemeyer, J.C. “Die Afrikaanse literatuur 1652-2004” Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria
• Eerste uitgawe 2005
• Van Coller, H.P. (red.) “Perspektief en Profiel Deel 3” Van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe
• 2006

Tydskrifte en koerante

• Anoniem “Cas Vos word UP-dekaan” “Die Kerkbode” 3 September 1999
• Anoniem “Boekgesprek met Cas Vos” “Sarie” 26 Desember 2001
• Beukes, Marthinus “Die paringspel van polariteite” “Tydskrif vir Letterkunde” Jaargang 47 no. 1, Herfs   2010
• Cloete-Hofer “Digter-dominee wen skryfprys” “Algemene Kerkbode” 14 en 15 Mei 1999
• Coetzee, Bettie “Waar drome woorde word” “Rooi Rose” 23 Junie 1999
• De Vries, Willem “Vos vertel van sy reis met die ‘Odusseia’” “Beeld” 24 Februarie 2016
• Jackson, Neels “Cas Vos ‘dig wyer as ander dominee-digters” “Beeld” 23 April 1999
• Jackson, Neels “Dankbaar vir gode wat dans op papier” “Beeld” 25 Julie 2001
• Jackson, Neels “Hervormer nou aan stuur by UP-teologie” “Beeld” 19 Februarie 2010
• Jackson, Neels “Poësie gesteel” “Beeld” 22 Junie 2012
• Jackson, Neels “Brief aan die dief bring beter poësie” “Beeld” 23 Julie 2012
• Jackson, Neels “Diefstal van bundel vernuwe sy poësie, sê Vos” “Beeld” 28 Februarie 2013
• Van Wyk, Anim “1, 2, 3, 4 – en dit is klaar vertaal” “Beeld” 10 November 2011

Internet

• Buscop, J. Universiteit van Pretoria: http://repository.up.ac.za/dspace/handle/2263/10132
• Christelike Kernensiklopedie: http://cke.christians.co.za/2016/04/08/vos-casparus-johannes-adam-cas/^{[dooie skakel]}
• De Lange, Johann Versindaba: http://versindaba.co.za/2009/08/30/onderhoud-cas-vos/ Geargiveer 5 Augustus 2016 op Wayback Machine
• De Vries, Willem Netwerk24: http://www.netwerk24.com/Vermaak/Boeke/vos-vertel-van-vertaalwerk-aan-fragmente-uit-die-odusseia-20160223 Geargiveer 24 Februarie 2016 op Wayback Machine
• Esterhuizen, Louis Versindaba: http://versindaba.co.za/2010/07/08/cas-vos-kersrook/ Geargiveer 5 Augustus 2016 op Wayback Machine
• Jackson, Neels Beeld: http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/1999/04/01/9/5.html
• Jackson, Neels Beeld: http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/1999/04/23/13/4.html Geargiveer 26 November 2012 op Wayback Machine
• Jackson, Neels Beeld: http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/2001/07/25/8/5.html
• Jackson, Neels Beeld: http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/2003/08/27/S2/21/03.html Geargiveer 26 November 2012 op Wayback Machine
• Jackson, Neels Beeld: http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/2007/07/17/TN/3/1807casvos.htm^{[dooie skakel]} l
• Jackson, Neels Beeld: http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/2007/09/13/TN/8/1209casbundel.html Geargiveer 25 November 2012 op Wayback Machine
• Jackson, Neels Beeld: http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/2009/09/29/TN/5/3009casvos.html Geargiveer 26 November 2012 op Wayback Machine
• LitNet ATKV-Skrywersalbum 14 November 2012: www.litnet.co.za
• LitNet: http://www.litnet.co.za/author/cas-vos/
• Lourens, Amanda Versindaba: http://versindaba.co.za/2012/05/01/onderhoud-cas-vos-weerloos-lewe Geargiveer 5 Augustus 2016 op Wayback Machine
• Versindaba: http://versindaba.co.za/gedigte/cas-vos/ Geargiveer 14 November 2016 op Wayback Machine
• Van Wyk, Anim Beeld: http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/2011/11/10/B1/19/animcasvos.html
• Vos, Cas Universiteit van Pretoria: http://repository.up.ac.za/bitstream/handle/2263/13387/vos_paper_1991.pdf?sequence=1