Kranswier

Kranswiere (afdeling Charophyta) is 'n groepie wiere wat uitsluitend in varswater voorkom. Die meeste spesies het verkalkte selwande en ’n groot deel van die kalkafsettings op die bodem van riviere of damme is van dooie wiere afkomstig. Kranswiere (Charophyta) wyk soveel af van ander groen wiere wat hulle bou betref dat hulle as ’n afsonderlike afdeling van die planteryk beskou word.

Kranswier
Chara vulgaris
Wetenskaplike klassifikasie
Domein:	Eukaryota
Koninkryk:	Plantae
Subkoninkryk:	Viridiplantae
Divisie:	Charophyta Migula 1897, Cavalier-Smith 1993
(geen rang):	Streptophyta
Klasse
Mesostigmatophyceae Chlorokybophyceae Klebsormidiophyceae Zygnematophyceae Coleochaetophyceae Charophyceae

Kranswiere is meersellige plante met 'n duidelik stingelagtige stam en wortelagtige organe waarmee hulle in die bodem vasgeanker is. Die hoofstingel bestaan uit twee soorte selle: internodiumselle (selle tussen die knope) en knoopselle. Albei soorte bevat talryke bladgroenkorrels wat fotosintese bewerkstellig.

Die internodiumselle is lank en het meer as een kern. Hulle word van mekaar geskei deur die baie kleiner knoopselle, wat altyd net een kern bevat. Aan die knoopselle kom sytakke voor wat op hulle beurt vertak en op reëlmatige afstande kranse aan die hoofstingel vorm. Kranswiere kom oor die hele wêreld voor, maar afgesien van ’n paar spesies wat in brakwater groei, kom hulle net in varswater voor.

Voortplanting

Voortplanting by kranswiere vind altyd geslagtelik plaas. Ongeslagtelike voortplanting by kranswiere deur byvoorbeeld afsnoering is nog nooit aangetref nie. Die manlike saadselle (anterosoïde) lyk glad nie soos die manlike geslagselle van ander wiere nie, maar vertoon baie meer ooreenkomste met die geslagselle van lewermos.

Wanneer die saadselle ryp is, word hulle vrygelaat en die anterosoïede bereik die eiersel via die opening in die oögonium. Na ver smelting vorm die bevrugte eiersel 'n dik wand, wat later bruin verkleur. Die buitewand van die oögonium disintegreer, die binnewand verdik en so ontstaan die tipies spiraalvormig gegroefde vrug van die kranswier. Die vrug ontkiem en gee oorsprong aan 'n nuwe plant. Groei vind hoofsaaklik in die lengte plaas omdat die apikale sel voortdurend nuwe selle na onder afsnoer. Na verloop van tyd hou ’n aantal selle op met deel en word dan net langer. Hulle word uiteindelik die internodiumselle.

Indeling

Die afdeling van die kranswiere val onder een orde, naamlik die Charales. Die orde omvat sowat 200 spesies, wat in 6 genera verdeel word. Die spesies van die genus Chara is die wydste versprei van alle kranswiere en word onderskei van wee die kenmerkende internodiumselle wat deur 'n laag kleiner skorsselle omhul word. Chara foetida kom in feitlik alle soetwaterbronne voor. Die spesies van die genus Nitella, wat ook oor die hele wêreld voorkom, het naakte internodiumselle.

Bron

• Wêreldspektrum, 1982, ISBN 0-908409-56-7 band

Eksterne skakels

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Kranswier.

• Wikispecies het meer inligting verwant aan Kranswier