Essie Malan
Essie Malan (1894 - 1962) was 'n Suid-Afrikaanse skrywer. Sy is op 20 November 1894 op die plaas Allesverloren in die distrik Riebeek-Wes gebore.[1]
Lewe en werk
wysigSy gaan skool op Riebeek-Wes en Montagu en studeer dan verder aan die Victoria-kollege op Stellenbosch. Hierna gee sy skool op verskeie skole en word later aangestel as hoof-assistente aan die Hoërskool Jan van Riebeeck in Kaapstad.[2] Hier is Freda Linde onder andere een van haar leerlinge. Jare lank is sy as sekretaresse betrokke by die Kaapse Afrikaanse Eisteddfod.[3] In April 1936 trou sy met mnr. B.F. Barnard, wat inspekteur van skole is. Hulle bly vir 'n ruk lank op Humansdorp. Sy is op 15 Junie 1962 oorlede.
Skryfwerk
wysigSy ondersoek die armblanke-vraagstuk in haar roman “Deur 'n geleende bril”.[4] Die skryfster stel belang in die opheffing van blanke bediendes.[5] Om betroubare gegewens te verkry, laat sy haar hoofkarakter, die welopgevoede Louie Marais, 'n gewaagde proefneming doen. Louie verhuur haar aan 'n Kaapstadse dame, mevrou Groenewald, as bediende. Haar huislike ervarings en verhoudings met die gesinsgenote word met smaak vertel. Die skryfster wys duidelik uit hoeveel medemenslikheid en takt die huisvrou nodig het as sy werklik 'n hart het vir die minderbevoorregtes van haar eie volk. Louie leef haar ook in die mentaliteit van die gewone diensmeisie in deur vriendskappe met hulle te sluit en tyd saam met hulle in hulle nederige wonings te bestee. Die gevolgtrekking waartoe sy kom, is: “Vind uit hoe die mense lewe, en probeer om hulle ontevrede te maak met die agterbuurtes en slegte behuising” (p. 97). Die tweede gedeelte van die verhaal beskryf in briefvorm die liefdesavonture van die gewaande diensmeisie en is minder geslaag.[6]
Haar kortverhaal “Blou skoentjies” ('n Aspoestertjie-verhaal wat uit 1931 dateer) word opgeneem in die versamelbundel “Die jongste Afrikaanse kortverhale” en later weer deur Daniel Hugo in “Tydskrif”, terwyl van haar verhale ook opgeneem word in “Uitgesogte Afrikaanse verhale”.[7]
Publikasies
wysig1926 - Deur 'n geleende bril
Ander verwysings
wysig- Malan, Essie “Biografiese skets” Nasionale Afrikaanse Letterkundige Museum en Navorsingsentrum (NALN) Bloemfontein
- Nienaber, P.J.; Senekal, J.H en Bothma, T.C. “Mylpale in die geskiedenis van die Afrikaanse letterkunde” Afrikaanse Pers-Boekhandel Tweede hersiene uitgawe 1963
- Nienaber, P.J. et al “Perspektief en Profiel” Afrikaanse Pers-Boekhandel Johannesburg Derde hersiene uitgawe 1969
- Schoonees, P.C. “Die prosa van die tweede Afrikaanse beweging” J.H. de Bussy, Pretoria / Hollandsch-Afrikaansche Uitgevers Maatschappij v/h J. Dusseau & Co, Kaapstad 1939 (derde druk)
- Van Coller, H.P. (red.) “Perspektief en Profiel Deel I” J.L. van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 1998
- Van Coller, H.P. (red.) “Perspektief en Profiel Deel 2” J.L. van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 1999
Verwysings
wysig- ↑ Antonissen, Rob “Die Afrikaanse letterkunde van aanvang tot hede” Nasou Beperk Derde hersiene uitgawe; Tweede druk 1964
- ↑ Dekker, G. “Afrikaanse Literatuurgeskiedenis” Nasou Beperk Kaapstad Elfde druk 1970
- ↑ Kannemeyer, J.C. “Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 1” Academica, Pretoria en Kaapstad Tweede druk 1984
- ↑ Esaach: http://www.esaach.org.za/index.php?title=Malan,_Essie
- ↑ Nasionale Pers Beperk “Ons skrywers en hul werke: 'n Plate-album” Nasionale Pers Bpk. Kaapstad 1936
- ↑ Coetser, Johan Beeld: http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/2002/01/14/9/2.html
- ↑ Worldcat: http://www.worldcat.org/identities/lccn-no2005-29641/