Europese windstorm

'n Europese windstorm is 'n magtige sikloniese storm of orkaan, wat gedurende die wintermaande van die Noordelike Halfrond oor die Noord-Atlantiese Oseaan in die rigting van Noordwes-Europa beweeg.

'n Geval van uiters vinnige siklogenesis (bron: EUMETSAT)

Gewoonlik word veral die gebiede tussen die noordkus van Skotland en Noorweë deur hierdie soort storms geraak, maar hulle draai soms ook in suidelike rigting en berokken sodoende ook skade in gebiede soos Ierland, Wallis, Engeland, Frankryk, België, Nederland, Duitsland, Switserland, Swede, Litaue, Letland en Pole.

Aangesien hierdie windstorms orkaansterkte kan bereik, word hulle soms ook orkane genoem, ongeag die feit dat slegs min van hierdie storms as tropiese siklone ontstaan. Orkan is egter byvoorbeeld die gewone Duitse term vir 'n magtige windstorm.

Europese windstorms het in die tydperk tussen 1990 en 1998 jaarliks 'n skade van sowat 1,9 miljard € (17,7 miljard ZAR) berokken, terwyl assuransies jaarliks 1,4 miljard € (13,05 miljard ZAR) se skadevergoedings betaal het. Dit maak van Europese windstorms die tweede duurste natuurrampe na tropiese siklone in die Verenigde State.

Siklogenesis

Die weerverskynsel van 'n Europese windstorm ontstaan wanneer warm lugmassas uit die tropiese gebiede en 'n koue front, wat vanaf Groenland beweeg het, suidoos van Newfoundland ontmoet. Die warmlug begin opstyg, en 'n magtige laedrukgebied ontstaan, wat dikwels oor die Atlantiese Oseaan in die rigting van Europa beweeg.

Die Noord-Atlantiese Ossilasie (NAO)

Weerstoestande in Europa word onder meer deur die Noord-Atlantiese Ossilasie (NAO) bepaal, 'n voortdurende verskil van die atmosferiese lugdruk tussen die sogenaamde Ysland-laagdrukgebied en die Asore-hoogdrukgebied. Indien dié verskil groot raak, word weerstoestande deur swaar weer en reën oorheers. In die gematigde winters kom sterk windstorms dan dikwels voor. Word dit swakker, is weerstoestande in Europa geneig om duidelik kouer te wees.

In die dekades ná die Tweede Wêreldoorlog tot by die laat sewentigerjare was die NAO taamlik swak, en weerstoestande was gekenmerk deur warm somers en koue winters. Hierdie toestande het daarna voorlopig verander, en sommige deskundiges het die fenomeen as die negatiewe uitwerking van globale verwarming beskou: Winters het baie gematig geword. In werklikheid het ook die versterking van die NAO in hierdie periode 'n groot rol gespeel.

Sedert die laat 1990's het die prentjie opnuut begin verander, en Europa het weer strawwe winters en baie warm somers. Volgens deskundiges soos die voormalige leier van die Berlynse Weerkundige Instituut, Horst Malberg, moet hierdie verandering aan 'n nuwe afswakking van die NAO toegeskryf word. Rofweg drie tot vyf dekades lank hou NAO se swak of sterk tendens aan. Warm winters in Europa word dus deur die oorheersende westelike, Atlantiese invloede veroorsaak, terwyl kouer winters verduidelik dat NAO verswak het en die brandpunt van Europa se weer na die ooste verskuif het.