Flâneur

Flâneur (/flæˈnjʊər/; Frans: [flɑˈnœʁ]) is 'n Franse selfstandige naamwoord wat na 'n persoon (gewoonlik 'n man) verwys wat op argelose en ongeërgde wyse rondslenter of ronddwaal. Die woord beskik egter oor 'n paar bykomende genuanseerde betekenisse. Die woord Flânerie beteken om rond te wandel, met al die gepaardgaande betekenisse daarby. 'n Woord wat so te sê 'n sinoniem van diè selfstandige naamwoord is, is boulevardier. Die woord flâneur verwys tradisioneel na, of word tradisioneel in verband gebring met, 'n man. Die persoon word voorgestel as 'n ambivalente, vae figuur met 'n agtergrond van stedelike welvaart wat soms 'n boheemse leefstyl nastreef, moderniteit aanhang, en oor die vermoë beskik om betreklik los van die samelewing rond te wandel of dwaal, met geen ander doel as om 'n akute waarnemer van die geïndustrialiseerde hedendaagse bestaan te wees nie.

Paul Gavarni, Le Flâneur, 1842

Die flâneur is in die eerste plek 'n literêre persoon uit 19de eeuse Frankryk, welke beeld essensieel is vir enige geloofwaardige uitbeelding van die strate van Parys. Die woord beskik oor 'n stel verbeeldingryke assosiasies: die man van ontspanning, die leeglêer, die stedelike ontdekkingsreisiger, of die fynproewer wat hom heel gemaklik met die strate en boulevards vereenselwig. Dit was egter Walter Benjamin, geïnspireer deur die poësie van Charles Baudelaire, wat hierdie figuur die voorwerp van wetenskaplike belangstelling in die 20ste eeu gemaak het, as synde 'n emblematiese argetipe van stedelike, moderne (selfs modernistiese) ervarings. Na Benjamin het die flâneur 'n belangrike simbool geword vir skolastici, kunstenaars en skrywers. Die klassieke Franse vroulike weergawe van die woord is passante. Die woord kom voor in die werke van Marcel Proust, alhoewel die 21ste eeuse akademiese term flâneuse is. Sommige Engelstalige skrywers pas die manlike term flâneur ook op vroumense toe. Die term het 'n bykomende betekenis verkry in verband met argitektuur en stedelike beplanning, wat verwys na verbygangers wat toevallige of opsetlike sielkundige effekte ervaar uit die ontwerp van 'n struktuur.

Etimologie

Charles Baudelaire

Die woord Flâneur kom van die Oudnoorse werkwoord "flana", wat "om doelloos rond te wandel" beteken.

Die term flânerie dateer uit die 16de of 17de eeu, en verwys gewoonlik na iemand wat slenter of rondluier, dikwels met die bybedoeling dat so iemand besig is met tydsverspilling. Dit was egter in die 19de eeu dat 'n verdere stel betekenisse en definisies rondom die woord flâneur gevorm het.

Bibliografie

• Fournel, Victor (1867). Ce qu'on voit dans les rues de Paris. p. 268 – via Bibliothèque nationale de France.
• Benjamin, Walter (1999). Eiland, Howard; Tiedemann, Rolf (reds.). Arcades Project. Vertaal deur McLaughlin, Kevin.
• Benjamin, Walter (2006). Jennings, Michael (red.). The Writer of Modern Life: Essays on Charles Baudelaire. Vertaal deur Eiland, Howard; Jephcott, Edmund; Livingstone, Rodney; Zohn, Harry.
• Brand, Dana (1991). The Spectator and the City in Nineteenth-century American Literature. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-36207-8. Hierdie boek argumenteer dat daar ook flâneurs in die oorspronklike bedoeling van die woord in 19de eeuse Amerikaanse stede voorgekom het.
• Huart, Louis (1841). Physiologie du flâneur (in Frans). Paris – via Bibliothèque nationale de France.
• Shaya, Gregory (2004). "The Flâneur, the Badaud, and the Making of a Mass Public in France, circa 1860–1910". The American Historical Review. 109 (1): 41–77. doi:10.1086/ahr/109.1.41. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 13 September 2006.

Eksterne skakels

• Crickenberger, Heather Marcelle (4 Augustus 2011). "Benjamin's Flâneur: An introduction to Walter Benjamin's writings on the flâneur". BenjaminFlaneur.Blogspot.com.