Floris Brown

Floris Brown (1948–) is ’n Afrikaanse digter, musikant, komponis en skaakspeler wat 'n groot rol in die maatskaplik-sosiale opheffing van sy gemeenskap speel. Gedurende sy loopbaan as digter publiseer hy 34 digbundels. In 2002 het die Nederlandse tydskrif Lava sy jaarlikse Lava Themaschrijfwedstrijd-prys vir die gedig Geraamtes aan hom toegeken.

Floris Brown
Gebore	Floris Abraham Brown 10 September 1948 Worcester
Beroep	Onderwyser, digter, musiekleier
Nasionaliteit	Suid-Afrika
Noemenswaardige toekennings	Talle, sien teks.
Eggenoot	Gloria Susan Magdaleen Bailey
Kinders	4

Lewe en werk

Herkoms en opleiding

Floris Abraham Brown is op 10 September 1948 op Worcester in die Boland gebore as die middelste van vyf kinders. Sy ouers is Johnny, ’n musikaal begaafde wat verskeie kerkkore gelei het, en die onderwyseres Maggie Brown. Die naam Floris is ’n familienaam wat slegs aan die oudste seun in die families gegee word. Hy het twee ouer susters (Florence en Magdaleen) en twee jonger broers (John en Charles). Sy laerskoolopleiding voltooi hy aan die African Methodist Episcopal (AME) Kerkskool en hy matrikuleer dan in 1967 aan Hoërskool Esselenpark op Worcester. Vanaf 1968 tot 1970 studeer hy aan Hewat Onderwyskollege, waar hy ernstig begin om skaak te speel en hy sy Hoër Primêre Onderwyssertifikaat behaal. Hy is in 1971 vir ’n jaar laerskoolonderwyser op Laerskool Esselenpark en trou dan op 18 Desember 1971 met Gloria Susan Magdaleen Bailey. Uit hierdie huwelik word een seun en drie dogters (Rumacques, Natasha, Clarisca en Rhandi) gebore. Vanaf 1972 tot 1976 gee hy skool aan Laerskool Steenvliet te Touwsrivier. In 1977 word hy by Hoërskool Breërivier aangestel as onderwyser in Tegnologie en hier tree hy op 31 Maart 1999 as departementshoof af. In 1983 verwerf hy sy POD III Kursus-A aan die Opleidingskollege Bellville, waar hy in Afrikaans en Geskiedenis spesialiseer, nadat hy voorheen ook Houtwerk onderrig het. Vanaf Januarie 2006 werk hy by die Instituut vir Blindes op Worcester, waar hy toergids is en opleiding gee in rekenaargeletterdheid vir volwasse blindes en diegene met gedeeltelike sig.

Loopbaan as komponis en musikant

Hy is ook bekroonde komponis en musikant, wat met die liedjie Until tomorrow saam met die groep Restless Children in 1973 Goue Plaatstatus verwerf. Hy is sedert 1966 by hierdie groep betrokke. Hulle langspeler Restless Children verkoop ook goed. In 2001 word nog ’n liedjie van die groep wat deur Floris gekomponeer is, Hard to find you, op die CD Cape Gold Originals 1970–1980 opgeneem. Die groep ontbind later en hy bring hierna sy eie groep, Bacarasj, op die been, wat in 1992 hulle eerste CD uitreik en ook in ’n episode van die televisiereeks Die Allemans optree. Hy komponeer en verwerk ook van die liedjies van hierdie groep en in 2000 is hy verantwoordelik vir die produksie en meng van snitte op ’n gospel-CD van die Zion AME-gemeente se kerkkoor. By verskeie geleenthede tree hy saam met sy orkes op televisie (SAUK TV2, SAUK TV3, Fokus, Pasella, KykNet) en oor die radio (Radiosondergrense en Radio Station Valley) op.

Betrokkenheid by die gemeenskap

Op ’n gereelde grondslag besoek hy skole om die leerlinge te onderrig in die digkuns en in skaak. Hy dien in die Bolandse Skaakvereniging en is sedert die laat sewentigerjare toernooidirekteur vir Skaak by skole en kolleges en vir Ussassa en CAPSA (Chess Association for the People of South Africa). As skaakspeler eindig hy in 1983–1985 eerste in die International Correspondence Chess Federation World Tournament. In 1986 word hy genomineer as die SACOS Sportman van die Jaar vir Skaak, terwyl hy ook aangewys word as bestuurder van die SA Braille Skaakspan wat na Spanje gaan. Sedert 2003 is hy toernooidirekteur vir die Suid-Afrikaanse Braille Skaakvereniging.

Op kultuurgebied is hy ook bedrywig en is in 2001 een van die trustees van die Kleinplasie Museum op Worcester. Hy beywer hom vir die maatskaplik-sosiale opheffing van die gemeenskap en is betrokke by verskeie aksies, soos die Worcester Vigs Aksie, waarvan hy sentrumbestuurder is. Die opbrengs van sy digbundel Gloei skenk hy in 1994 aan die Eden Opleidingsentrum vir verstandelik erg gestremde kinders in Worcester om te help met die bou van ’n koshuis, terwyl die bundel Phoenix ten bate van die organisasie Chipros Landelike Bemagtiging versprei word. In 2002 stig hy die Breedevallei Dichters onder die leuse “Ons aktiveer Afrikaans” en hy bied verskeie werksessies aan vir aspirantskrywers en leerlinge in die Breederiviervallei. Hy is ’n lid van die Afrikaanse tak van die internasionale PEN-skrywerskring. Hy tree gereeld by kunstefeeste op, waar hy van sy eie gedigte voorlees. In 2007 besoek hy Nederland op uitnodiging van die digter Joz Brummans en tree op in Harderwijk, Amsterdam en Nijmegen.

Skryfwerk

Digkuns

Sy eerste gedigte is in Engels en word in Editor’s Choice for 1974, Poetry Universal en Spring Poets gepubliseer. In 1978 verskyn van sy eerste Afrikaanse gedigte in Honderd nieuwe dichters 3 saam met werke van verskeie Vlaamse, Nederlandse en Suid-Afrikaanse digters.

Hy debuteer in 1988 in die versamelbundel Aankoms uit die skemer waarin veral debutant bruin digters se werk opgeneem word. Hierna gee hy self verskeie digbundels uit. Sy gedigte berus sterk op die alledaagse belewenisse van emosies soos vreugde en verdriet en hy skryf verskeie liefdesgedigte en gedigte oor die natuur en maatskaplik-politieke aangeleenthede.

In Die woudmaker dig hy oor sy liefde vir sy medemens, sy omgewing, sy Skepper en sy perspektief op die sosiale stryd. Die titel van die bundel dui op die skepper van die woude, naamlik God. Die koei stort ’n traan beskryf die landskap van Worcester met sy vloede, droogtes, stof, windpompe en sneeu. As versvorm gebruik hy hoofsaaklik sonnette en rymende kwatryne. Die gedigte spreek van liefde, verlange, alleenheid en ontsteltenis oor armoede. Gedigte soos Troje en Liefde maak maatskaplik-politieke waarnemings en Skoolbrood takel die misbruik van skoolkinders. “

Klank van die byl bevat gedigte oor diverse onderwerpe, wisselende van histories en sterk betrokke politieke gedigte tot liefdesgedigte. Die gedigte spreek telkens van ’n sterk godsdienstige gevoel. Kaleidoskoop gee op deels chronologiese en deels tematiese wyse insig in sy persoonlike en literêre lewe. Weens sy gewildheid in Nederland gee hy verskeie bundels uit saam met Nederlandse digters, wat dan gedigte in beide Afrikaans en Nederlands bevat. Saam met Janneke Prins verskyn Altijd de liefde / Altyd die liefde; saam met Michel Marinus (pseudoniem van Joz Brummans) verskyn Die hand wat ons voed is weg; saam met Marion de Vos en Hilde Vaatstra verskyn Drieluik en saam met Jan Kleefstra Sing vir my / Uit het lege midden.

Mooi weer in my koffie bevat van sy gedigte in Afrikaans en Engels en vertalings daarvan in Xhosa en Nederlands.

Blue ribbons is ’n bundel met Engelse gedigte.

Versamelbundels

Van sy gedigte is opgeneem in versamelbundels soos Honderd Dichters, Honderd Nieuwe Dichters, Aankoms uit die skemer, Groen, Poskaarte, Die Afrikaanse poësie in ’n duisend en enkele gedigte, Reënboogstemme, Metafore van herlewing, As die son kom oogknip en Nuwe verset.

Nederlandse gedigte

Ná die moord op die Nederlandse meisie Marleen Konings tydens ’n besoek aan Suid-Afrika skryf hy die gedig Die vrou se poort, wat op webtuistes in Nederland geplaas word. Die Nederlandse organisasies wat anti-geweld is, Aandacht Doet Spreken en Twenthe Tegen Geweld, versoek hom vir ’n opvolg gedig gerig aan mense wat ’n geliefde aan ’n gewelddadige dood moes afstaan en Jy het nooit huis toe gekom nie is die resultaat. Hierdie gedigte word in Nederlands vertaal asook etlike gedigte uit sy bundel Blokhuis, met Alfred Schaffer, Bram van der Wurff en Cokkie Sommeijer as van die vertalers. In 2002 wen hy die Nederlandse Lava Tijdschrift se liefdesgedigwedstryd met sy gedig Geraamtes. Sy gedigte word ook op die Nederlandse e-tydskrif Meander gepubliseer. Uit die gedigte van die Breedevallei Dichters stel hy vier versamelbundels saam, waarvan sommige ook werk van Nederlandse digters soos Tsead Bruinja en Joz Brummans bevat.

Eerbewyse

In 1997 word ’n televisieprogram oor hom uitgesaai oor die SABC se Kaap om ses en Anthony Wilson saai in dieselfde jaar ’n dokumentêre program oor sy digkuns oor Arts Unlimited op SABC3 uit. Die plaaslike radiostasie, Radio Station Valley fm en Shell Ultra City bekroon hom in 2000 as die Millennium Sportpersoonlikheid vir Skaak. In 2001 word hy deur die Rapportryersbeweging aangewys as die Worcester inwoner van die jaar op grond van sy wye gemeenskapsbetrokkenheid en ook sy prestasies as skrywer, wat hom plaaslik en ook oorsee bekend en gewild maak. In dieselfde jaar is hy een van die benoemdes vir die beroemde Nederlandse letterkundige prys Rottend Staal Cultuur Award. Die ATKV gee vir hom ’n toekenning vir Afrikaans en in 2007 aanvaar hy lidmaatskap van die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns. Die Wes-Kaapse regering vereer hom in 2007 met ’n toekenning vir sy lewenslange bydrae tot skaak. Van die Stigting vir Bemagtiging deur Afrikaans kry hy in 2011 op Stellenbosch ’n eretoekenning. In 2012 vereer die Cordis-Trust hom met Orde van die Kruik en Goue Pen-toekennings vir sy bydrae tot die taal en kultuur van Afrikaans. Die Rotariërklub vereer hom in 2013 met ’n Merietetoekenning vir sy bevordering van Afrikaans.

Publikasies

Werke wat uit sy pen verskyn sluit in:

Jaar	Publikasies
1994	Gloei
1996	Waar aasvoëls draai
	Phoenix
1998	Die woudmaker
1999	Skadukinders
2000	Die koei stort ’n traan
	Grysvos
	Klank van die byl
	Roep van die maanwolf
2003	Rot-T
2004	Blokhuis
2005	Altyd die liefde/altijd de liefde (saam met Janneke Prins)
2007	Ankerland Khoisanland
	Moerbeiboomblare
2008	Sewende reënboog
	Woedende jy
2009	Die hand wat ons voed is weg
	Drieluik (saam met Marion de Vos en Hilde Vaatstra)
2011	Blue ribbons (en)
	Kaleidoskoop
	Sing vir my / Uit het lege midden (saam met Jan Kleefstra)
2013	Op pad met Afrikaans
2014	Mooiweer in my koffie
	Windmeul
2015	Nagstil

Bronnelys

Boeke

• Kannemeyer, J.C. Die Afrikaanse literatuur 1652–2004. Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria Eerste uitgawe 2005
• Willemse, Hein. Aan die ander kant. Protea Boekhuis Pretoria Eerste uitgawe Eerste druk 2007