Fondue

'n Fondue (afgelei van die Franse fondu "gesmelt") was oorspronklik 'n gereg van gesmelte kaas wat sy oorsprong in die kookkuns van Romandie (die Franssprekende weste van Switserland) en Savoie het. Die term verwys vandag ook na soortgelyke geregte met gesmelte bestanddele soos sjokolade-fondue.

'n Switserse kaas-fondue

Switserse kaas-fondue

Bestanddele

Kaas-fondue word van gesmelte kaas en witwyn berei, terwyl styfsel as bindmidel dien. Die gereg word dikwels met 'n bietjie kirsch, knoffel en peper afgerond. Gewoonlik word die fondue in 'n spesiale keramiekpot, die caquelon, oor 'n klein vuur, die réchaud, warm gehou. Die deelnemers van die ete plaas klein stukkies brood of gekookte aartappels (Switsers-Duits Gschwellti) op 'n lang vurk, steek dit in die gesmelte kaas en voer daarin kringvormige bewegings uit.

Die kaasmengsel speel 'n baie belangrike rol. In Switserland is veral die sogenaamde moitié-moitié-metode (Frans "half-half") gewild, waarby 'n helfte Vacherin- en 'n helfte Gruyère-kaas bygevoeg word om 'n romerige, helder fondue te kry. Liefhebbers van 'n meer pikante smaak vermeng Gruyère- en Appenzeller-kaas, Emmentaler of Ziger. Elke gewes en kaaswinkel het sy eie mengsel.

In Frankryk is die sogenaamde Fondue Savoyarde gewild, wat van drie kaassoorte - Emmentaler, Comté- en Beaufort-kaas - berei word.

Die stukkies brood word meestal van witbrood gesny - veral baguette of Franse stokbrood is baie geskik, terwyl baie vars brood nouliks by die gereg pas. Die stukkies brood moet liefs ook 'n stukkie kors bevat aangesien hulle dan beter op die vurk vasgehou kan word. In baie winkels is spesiale fonduebrood - plat, ingekerfde witbrood - beskikbaar.

Kitskos-fondue, wat regstreeks in die caquelon geplaas kan word, is eweneens te koop, maar word gewoonlik gering geskat deur fynproewers.

Geskiedenis

Die smelt van kaas is 'n eeue-oue tradisie in Switserland en het sy oorsprong in die Alpe. Alpeboerdery was in die winter dikwels afgesny van die buitewêreld, en die enigste voedsel wat boeregesinne self kon produseer was brood en kaas. 'n Gereg soos kaasfondue was dus 'n onvermybare item op hulle spyskaart.

Volgens sommige oorlewerings, wat egter nie deur historiese dokumente gestaaf word nie, mog monnike tydens die vastyd geen vaste voedsel geniet nie. Met gesmelte kaas kon die monnike dus hul honger stil sonder om hul reëls te verbreek.

'n Ander verklaring vir die oorsprong van die gereg is die sogenaamde Kappelse melksop - 'n gereg wat twee vyandelike Switserse leërs tydens die Eerste Kappelse Oorlog saam geniet het.

Nogtans bly die presiese oorsprong en herkoms van die gereg onduidelik. Sowel Switserland asook die Franse gewes Savoie, waar die Fondue Savoyarde as 'n tipiese plaaslike spesialiteit beskou word, maak aanspraak daarop dat hulle die gereg "uitgevind" het.

In Switserland het kaasfondue eers in die 1950's 'n nasionale gereg geword. Die gereg is destyds by die resepte van die Switserse weermag se amptelike kookboeke gevoeg, en soldate en dienspligtiges het die gereg by hul gesinne bekend gemaak. Die bereiding van 'n kaasfondue word derhalwe nog steeds meestal deur mans behartig.

Die eerste kitskos-kaasfondue is in 1955 deur die Switserse maatskappy Zingg AG op die Switserse mark aangebied.

Bronne

• Hierdie artikel, of gedeeltes daarvan, is uit die volgende Wikipedia-artikel vertaal: Fondue