Gammelstad

Gammelstad is 'n nedersetting naby die Noord-Sweedse stad Luleå waarna dikwels as dié stad se oudste deel verwys word. Dit het as 'n tipiese kerkdorp met 408 huisies rondom die plaaslike steenkerk uit die 14de eeu ontstaan.

Gammelstad Gammelstaden
Stad
Gammelstad kerkstad
Gammelstad Ligging van Gammelstad in Swede
Koördinate: 65°38′20″N 22°00′50″O
Land	Swede
Provinsie	Norrbotten
Distrik	Norrbotten län
Munisipaliteit	Luleå Munisipaliteit
Oppervlak
• Totaal	6,17 km2 (2,38 vk. myl)
Bevolking
• Totaal	4 892
• Digtheid	793/km2 (2 050/vk. myl)
Tydsone	UTC+1 (SET)
• Somertyd	UTC+2 (SEST)
Poskode	954 XX

Gammelstad word as die bes bewaarde kerkdorp in Swede beskou en is deur UNESCO in 1996 as wêrelderfenisgebied gelys.

Die tradisie van kerkdorpe

In die ylbevolkte noorde van Swede het tientalle van sogenaamde kyrkstäder of kerkdorpies met 'n kerk en 'n aantal klein huise ontstaan wat deur die bevolking van verafgeleë nedersettings net op kerklike feesdae en markdae en ter geleentheid van politieke vergaderings besoek en bewoon is. Hier het mense met vriende en kennisse uit ander landelike gemeenskappe gesels. Kerkfeeste is geleidelik in feeste vir ouer en jongmense ingedeel, en tydens die feeste vir jonger bewoners het mense dikwels kennis gemaak met hul latere eggenote.

Die huidige wêrelderfenisgebied van Gammelstad het sy oorspronklike Middeleeuse straatuitleg bewaar en bestaan naas die kerk en sy aangrensende geboue uit rooi houthuise wat uit die 17de eeu dateer en hul funksie as tydelike veblyfplek vir kerkgangers nog tot in die vyftigerjare van die 20ste eeu vervul het. Gammelstad het vandag 'n lewendige kerkgemeente waarvan sommige lede op kerklike feesdae steeds hul eie huise bewoon - veral in die somer wanneer jongmense hier hul aanneming vier.