Jordaajo
Hierdie bespreking van genade is daarop gemik om wanopvattings oor God se genade reg te stel. Dit bly die skrywer se opinie en baie sal daarvan verskil, maar die Skrif ondersteun hierdie siening. Genade is die kern van die evangelie (goeie nuus) van Jesus Christus. Die apostel Paulus noem dan ook die evangelie 'die evangelie van die genade van God' (Han. 20:24). Die hele evangelie wentel om hierdie enkele begrip.
Genade gaan daaroor dat God nie met die mens na verdienste handel nie. Dit is die kern van die begrip - dat daar nooit enige verdienste (werke of wetsonderhouding) betrokke kan wees nie. Dit is 'n problematiese onderwerp in Afrikaans aangesien dit twee begrippe in Grieks verteenwoordig nl. charis (grace in Engels) en eleeo (mercy). Die twee begrippe verskil hemelsbreed maar in Afrikaans het ons nie woordeskat om tussen hulle te onderskei nie. Die genade waarna hier verwys word is charis en nie eleeo nie. Die verskil tussen die twee begrippe is as volg: charis is wanneer God uit Sy eie guns aan ons bewys sonder enige inset van ons kant om dit te verdien terwyl eleeo eerder wys op God se vermoë om nie te straf nie. Nog 'n manier om dit te stel is dat eleeo is wanneer God jou nie gee wat jy verdien nie (ewige dood) terwyl charis is wanneer God jou gee wat jy nooit kon verdien nie - guns en seën. Charis-genade word ook beskryf as 'onverdiende guns' ('unmerited favour') (vgl. Amplified Bible - Zondervan uitgewers).
Genade (charis) gaan oor God se guns. Daar is twee maniere om dit te bekom: deur dit te verdien (deur werke en wetsonderhouding) of deur dit te ontvang. Onder die ou bedeling van Moses moes Israel God se guns verdien. Dit het dan gepaard gegaan met groot seën of, as hulle misluk het om God se guns te wen, met groot vloeke (vgl. Deu. 28). Met die nuwe bedeling onder Jesus Christus egter bekom jy God se guns deur bloot in Sy Seun te glo (Rom 4:4 en 5:17). In die Ou Testament word die woord mercy 208 keer gebruik teen oor grace wat slegs 38 keer voorkom (KJV). In die Nuwe Testament ruil die rolle om: grace word 112 keer gebruik terwyl mercy slegs 54 keer gebruik word. Dit demonstreer die swaai in belangrikheid tussen die twee soorte genade. Onder die nuwe bedeling van Jesus Christus is die klem totaal en al op charis-genade. Dit is geweldig betekenisvol omdat dit onverdiende guns is, dit hang geensins af van optrede of gedrag nie - alleen van geloof. By geloof in Christus kom die mens outomaties in God se guns.
Genade en Redding.
Die mens se redding in die nuwe bedeling van Jesus Christus is suiwer deur genade: Efe. 2:8 [Afr1953] Want uit genade is julle gered, deur die geloof, en dit nie uit julleself nie: dit is die gawe van God. Hierdie is charis-genade waarvan die apostel Paulus praat. Let op dat dit 'n gawe is, m.a.w. dit is nie verdien nie; daarom dat hy sê dat dit nie uit onsself is nie maar deur geloof (in Jesus Christus). Hierdie is die hoeksteen van die Christelike leer alhoewel meeste Christene dit nie besef nie.
Genade en werke.
Volgens die apostel Paulus kanselleer werke (sekerlik met die verkeerde motief gedoen soos wetsonderhouding) genade uit (vgl. Rom. 4:4 en Rom. 11:6). Dit gaan hier oor werke wat gedoen word om God se guns te wen soos onderhouding van die wet van Moses. Die punt is dat hierdie soort werke genade diskwalifiseer omdat genade suiwer onverdiend is. (Sien ook Gal 2:21 en Gal 5:4.)
Genade en Geregtigheid.
Geregtigheid (om onberispelik voor God te staan) is en bly die paspoort na die ewige lewe. Dit mag klink asof dit teenstrydig is met die vorige paragraaf wat daarop gewys het dat redding kom deur geloof in Jesus Christus. Jesus self verklaar egter dat dit geregtigheid is en niks anders nie (Mat. 5:20 - lees asseblief alle verwysings na geregtigheid in die ou vertaling of 'n Engelse vertaling want die woord 'geregtigheid' is feitlik totaal uit die 1983 Afrikaanse vertaling verwyder!) wat die mens red. Maar hier is weer 'n probleem want weereens is daar twee maniere om geregtigheid te bekom, maar net een kan red. 1) Eiegeregtigheid - deur die onderhouding van die wet (Rom. 10:5). 2) God se geregtigheid - 'n geskenk van God vir gelowiges in Jesus Christus, dit word op jou rekening gekrediteer. (Rom. 3:21-22, Rom. 4:3, Rom. 4:5, Rom. 4:9, Rom. 4:13, Rom. 4:22, Rom 5:17 ens.) In Rom. 10:3 noem die apostel beide soorte geregtigheid.
Genade en die wet.
Soos in 'n vorige paragraaf genoem, kanselleer werke (en dus die wet wat suiwer op werke gebaseer is - Gal. 3:12) alle genade uit. Die wet is anti-genade (charis-genade). Bybeltekste wat hierdie punt bevestig: Rom. 4:16, Gal. 2:21, Gal 5:4. Die wet en genade kan eenvoudig nie in 'n enkele persoon bestaan nie, die teenwoordigheid van enige hoeveelheid wetsonderhouding kanselleer alle genade (charis) uit (Gal. 4:2-5). Die onderhouding van een gebod (besnydenis) was genoeg vir totale vervreemding van God. In Gal. 5:4 stel die apostel dit duidelik dat wetsonderhouding jou laat 'wegval van genade'.
Die probleem is egter dat meeste Christene glo dat die wet van Moses (ten minste die Tien Gebooie) nog geld vir Christene - hulle is verplig om dit te hou. Maar die apostel Paulus en Jesus wys beide daarop dat dit nie so is nie. In Luk. 16:16 stel Jesus dit onomwonde dat die wet (en die profete) slegs van toepassing was tot met Johannes (die doper). Dit is vervang deur die evangelie. Die hele brief aan die Galatiese gemeentes handel oor hierdie saak - die wet besoedel die evangelie want dit is nie deel daarvan nie. In Gal 1:6-7 wys die apostel daarop dat mense die evangelie verdraai het. Dan vervloek hy diegene wat hierdie 'vals' evangelie verkondig (Gal. 1: 8-9). Van 2:16 af begin hy die probleem aanspreek en verwys telkens na die wet. In 3:19 wys hy daarop dat die wet slegs gegeld het totdat die 'nasaat' van Abram sou arriveer - Jesus.
In 2Kor. 3:6 sê die apostel Paulus die wet doodmaak en hy stel die wet teenoor die Heilige Gees omdat daar 'n keuse bestaan van hoe om gelei te word; deur die 'letter' of deur die Gees. In vers 7 noen hy die wet 'n bediening van die dood. Let daarop dat hy nou spesifiek na die Tien Gebooie verwys want hy noem dat dit op klippe gegraveer was en slegs die Tien Gebooie was op klippe gegraveer. In Efe. 2:15 wys die apostel daarop dat Jesus die wet in Sy vlees tot niet gemaak het. In Kol. 2:14-16 wys die apostel Paulus daarop dat die wet totaal uit die weg geruim is omdat God dit aan die kruis vasgespyker het. Die wet is dood. Dit geld nie meer nie.
Genade en verbonde.
Die rede hoekom die wet nie meer geld nie kan deur verbonde verduidelik word. Meeste Christene verstaan niks van verbonde nie maar dit vorm die basis vir die verstaan van die hele Bybel. Alles wat gebeur, gebeur binne 'n verbond en dit bepaal hoe daarna gekyk moet word.
Die eerste belangrike verbond wat die Bybel noem is die verbond van Abraham (Gen. 15). Hierdie verbond het die heiden nasies ingesluit (Gen 12:3). Dit het een voorwaarde gehad - Abraham se nageslag moes besny word - verder het dit geen wet bevat nie. Abraham het onder God se genade geleef, hy hoef niks te verdien het nie.
Die tweede groot verbond kom 430 jaar later: die verbond van Moses. Hierdie verbond word eksklusief met die nasate van Jakob (die twaalf stamme van Israel) gesluit (vgl. Eks. 9:15, 31:16, 34:10 en 34:27). Die heiden nasies was nooit deel van hierdie verbond nie alhoewel koning Dawid van Juda later meer inklusief geword het. Maar die heidennasies was nie deel van die verbond van Moses nie alhoewel hulle later die geleentheid gegun is om vrywillig aan te sluit by die gelowiges. Hierdie verbond het egter 'n vervaldatum. In Sag. 11:7-14 spel God uit dat Hy die verbond verbreek. Hy gee selfs die dag aan - die dag waarop die dertig silwerstukke in die tempel vir die pottebakker gegooi is, die dag waarop Jesus aan die kruis sterf. In Luk. 16:16 wys Jesus daarop dat Johannes (die doper) die laaste profeet van die Ou Verbond is. In Gal 3:19 stel die apostel Paulus dit dat die wet net sou geld totdat die 'saad' van die belofte (Jesus) sou arriveer. In Heb. 8:7-13 word 'n Nuwe Verbond aangekondig wat beide die vorige sou vervang. (Tegnies is dit nie waar nie want dis 'n voortsetting van Abraham se verbond wat 'n ewige verbond is - dit vervang slegs die verbond van Moses vir die Jode.) In vers 13 sê dit dat die vorige verbond oud geword het en naby verdwyning is.
Baie interessant is dat Heb. 8:7-8 duidelik sê dat die verbond van Moses 'nie onberispelik' was nie - dit het foute gehad (lees gerus meer vertalings hier).
Genade was deel van Abraham se verbond en dus ook van ons berbond maar dit was nie deel van die Ou Verbond nie omdat alles verdien moes word (deur onderhouding van die wet).