Gebruiker:Suidpunt/Koptiese boekekultuur
Die Koptiese boekekultuur is die direkte voortsetting van die Oudegiptiese en Griekse antieke boeketradisie uit die Laatantieke en Middeleeuse Egipte. Die Koptiese taal en letterkunde is sedert die einde van die 3de eeu n.C. opgeteken (dit is nou wat betref die eerste geskrewe versamelings) tot ten minste in die 14de eeu. Daarna skryf die Kopte in Arabies, hoewel dit reeds in 706 n.C. deur die amptenary in gebruik geneem is. Ondanks die feit dat die Koptiese taal uit meer as tien dialekte en subdialekte bestaan, is daar hoofsaaklik maar drie vir literêre doeleindes aangewend: Agmimies, Sahidies en Bohaïries (laasgenoemde word later die godsdienstaal). Die ontwikkeling van die intellektuele boekekultuur van die Kopte duur voort tot aan die einde van die 18de eeu (in die samestelling van woorde- en grammatikaboeke) waarna dit in die praktyk opgaan in die wetenskaplike Koptologie. Die Christelike Kopte ken reeds die kodeksboekvorm - eers gemaak van papirus, daarna perkament - en hulle is bekend met boekbindery, wat tot 'n sekere mate die Vroegmiddeleeuse boekontwerp in Europa en dié van die Islamitiese Ooste beïnvloed het.
Die klimaat van Egipte sorg daarvoor dat 'n aansienlike aantal Koptiese manuskripte uit die 3de en 4de eeu n.C. byna in hul oorspronklike toestand behoue gebly het; so ook die verskeie Vroegmiddeleeuse boekeversamelings wat in die sand deur hul eienaars begrawe is om hul van 'n gewisse vernietiging te red.
Die opkoms van die Koptiese taal en letterkunde wysig
Vanaf die einde van die 4de eeu v.C. word Grieks die staatstaal van Egipte; dit behou sy status na afloop van die Romeinse verowering en tydens die Bisantynse tydperk. Die Griekse taal word deur diegene uit die hoogste kulturele, ekonomiese en politieke kringe van die samelewing gebesig, maar die tradisionele elites (provinsiale priesterskap) behou die ou Egiptiese taal en Demotiese skrif wat gebruik is vir dokumentering, asook vir mediese en magiese doeleindes, maar minder dikwels vir die skryf van fiksie.
Om Demoties te skrywe was uitsonderlik moeilik (omdat verskeie letters almal soos kommas begin lyk het) en dit jarelange studie sou verg om die skrif baas te raak. Om sake nog verder te bemoeilik, ken Demoties geen klinkers nie. Die Demotiese skrif maak dit ook onmoontlik om Griekse (en veral die Christelike) literatuur en terminologie te vertaal. Daarom het die Egiptenare naderhand self die onmiskenbare gemak, eenvoud en noukeurigheid van die Griekse alfabet besef en sodoende ingevoer.