Wikipedia

Globalisering

proses van internasionale integrasie wat voortspruit uit wêreldbeskouings, produkte, idees en ander aspekte van kultuur

Globalisering is die proses van internasionale integrasie voortspruitend uit die interaksie en uitruiling van wêreldbeskouinge, produkte, idees en gemeenskaplike deling van mekaar se kulture.[1][2] Die vooruitgang in vervoer, soos byvoorbeeld met die stoomlokomotief, stoomskepe, straalmotore, behoueringskepe, en in die telekommunikasie-infrastruktuur, insluitende die ontwikkeling van die telegrafie en sy moderne nasate, die internet en selfone, het reuse bydraes tot globalisering teweeg gebring. Dit het verdere onafhanklikheid van ekonomiese en kulturele bedrywighede verseker.[3][4][5] Hoewel kenners die oorsprong van globalisering in die hedendaagse tyd plaas, is daar ander wat dit terugvoer in die geskiedenis na 'n tyd nog lank voor die Europese ontdekkingstydperk en seevaarte na die Nuwe Wêreld. Sommige gaan selfs terug na die derde millenium voor Christus se geboorte.[6][7]  Die grootskaalse globalisering het in die 19e eeu begin.[8] In die laat 19de eeu en vroeë 20ste eeu het die verbinding van die wêreld se ekonomieë en kulture baie vinnig gegroei.

Die konsep van globalisering is inderdaad 'n baie jong benaming wat eers onlangse sy betekenis in die 1970's gekry het.[9] Die Internasionale Monetêre Fonds (IMF) het in 2000 vier basiese aspekte van globalisering geïdentifiseer:

Die proses van globalisering word deur sake- en werksorganisasies, die ekonomie, sosio-kulturele hulpbronne en die natuurlike omgewing op die volgende maniere beïnvloed:

  • handel en transaksies
  • beleggingsorganisasies
  • migrasie en beweginig van mense
  • die verspreiding van kennis.[10]

Globalisering as vakterm

wysig

Globalisering is 'n vakterm wat gebruik word om na die ontwikkelinge te verwys waaraan die wêreldekonomie en die verskillende samelewings as gevolg van die toenemende internasionale handel en kulturele betrekkinge blootgestel is. In suiwer ekonomiese verband verwys dit na die groeiende internasionale handelsbande en grootskaalse buitelandse beleggings, wat die moderne ekonomieë danksy die verswakking van nasionale grense en die bevordering van vryhandel al hoe sterker raak. In 'n meer algemene betekenis verwys globalisering na die integrerende gevolge van die destydse tegnologiese, ekonomiese en politieke ontwikkelinge wêreldwyd, wat as positiewe of negatiewe wedersydse afhanklikheid ervaar kan word. Veral met die oog op die vinnig ontwikkelende tegnologieë op die gebied van vervoer en kommunikasie word globalisering dikwels ook as 'n proses gesien wat van die wêreld 'n "globale dorp" gaan maak.

Gebruik van die vakterm

wysig

Die term globalisering word vir die eerste keer in 1961 in 'n Engelstalige woordeboek gelys en kom oorspronklik uit die ekonomie en sosiologie. In die negentigerjare word dit in 'n toenemende mate in die openbare debat gebruik om na die ingewikkelde proses van transnasionale, ekonomiese, kulturele en sosiale betrekkinge te verwys. Die proses word dikwels ook as densionalisering geïnterpreteer, aangesien die nasionale state se invloed op ekonomiese en sosiale ontwikkelinge al hoe kleiner word.

Oorsig

wysig
 
Die omvang van die Syroete en Speseryhandel, wat deur die Ottomaanse Ryk in 1453 beheer is, het aaleiding tot die ontdekkingsreise gegee.

Die mensdom is reeds vir duisende jare oor lang afstande met mekaar in aanraking. Die oor land Syroete, wat  Asië, Afrika en Europa met mekaar verbind het, is 'n goeie voorbeeld van die herskeppende invloed van oorgrens-uitruiling wat in die  "Ou Wêreld" voorgekom het. Filosofie, geloof, taal, die kunste, en ander aspekte van kultuur versprei en vermeng namate nasies produkte en idees uitruil. In beide die 15de en die 16de eeue is daar baie belangrike ontdekkings gemaak met die Europeërs se ontdekking van die oseane, insluitende die begin van die transatlantiese reise na die "Nuwe Wêreld" van die Amerikas. Die globale beweging van mense, goedere, en idees is in die daaropvolgende eeue met rasse skrede uitgebrei. Die ontwikkeling van nuwe vorme van vervoer in die vroeë 19de eeu, soos die stoomskepe en spoorlyne, en Telekommunikasie, wat tyd en ruimte "saampers", het die globale interaksie en uitruiling van inligting drasties versnel.[8] In die 20ste eeu is vervoer deur middel van voertuie, spoorvervoer en lugrederye, nog vinnger gemaak. Die koms van elektroniese kommunikasie, veral die Selfoon en Internet, het sedert 2010 miljarde mense met mekaar in kontak gebring.

 
Die Eastern Telegraph Company (1901) se kaart van die ondersese telegraafkabels, is 'n goeie voorbeeld van die moderne globaliserings-tegnologie aan die begin van die 20ste eeu.
 
Lugwaardinne uit die dae van die "stralerjakkers"- 1960

Woordvorming en gebruik

wysig

Die uitdrukking globalisering is afgelei van die woord globaliseer, wat verwys na die ontluiking van 'n internasionale netwerk van ekonomiese stelsels.[11] Een van die vroegste kere bekend waar die woord as 'n selfstandige naamwoord gebruik is, was in 1930 in 'n publikasie, Towards New Education, toe die term op 'n holistiese wyse oor die menslike ondervinding in onderwys genoteer is.[12] In 'n verwante verwysing is die term, korporatiewe reuse, deur Charles Taze Russell in 1897 verewig[13] in sy verwysing na die groterige nasionale trusts en ander groot ondernemings van daardie tyd. In die 1960's is albei uitdrukkings deur ekonome en ander sosiale wetenskaplikes gebruik. Die ekonoom, Theodore Levitt, is wyd bekend met sy betiteling van die uitdrukking in 'n artikel, Globalization Markets, wat in die Mei-Junie 1983 uitgawe van die Harvard Business Review gepubliseer is. Die woord globalisering was egter al lank vantevore (minstens eenkeer) in 1944 gebruik en deur ander kenners so lank terug soos in 1981.[14] Levitt verdien die krediet want hy het globalisering as uitdrukking gewild gemaak en dit in die laat 1980's in die hoofstroom sakegemeenskap ingebring. [15]

 
Die 19de eeuse Verenigde Koninkryk was 'n vroeë moderne globale supermoondheid.

Moderne

wysig

Gedurende die 19de eeu het globalisering sy nuwe moderne baadjie begin aantrek wat 'n regstreeks uitvloeisel van die  Industriële Revolusie was. Die industrialisering het gehelp vir die gestandaardiseerde produksie van huishoudelike items, met die hulp van skaalvoordele, terwyl die snel ontwikkelende bevolkingsgroei vir 'n volhoubare aanvraag na produkte gesorg het. In die 19de eeu het die stoomskepe die kostes van internasionale reise aansienlik goedkoper gemaak, en die spoorlynstelsels het ook binnelandse reise bekostigbaar gemaak. Die globalisering van dié tyd is baie beslissend gevorm deur die 19de eeuse imperialisme in Afrika en Asië. 'n Volgende fase was die begin van behouering van skepe in 1965 wat die globalisering van handel 'n groot stap verder geneem het.[16][17]

Sedert die 1970's het lugvaart aansienlik goedkoper geword vir die middelklasburgers van ontwikkelde lande. 'n Beleid vir Laekosterederye het gehelp om die mark kompeterend te maak. In die 1990's het die groei in laekoste kommunikasienetwerke die kommunikasie tussen die verskillende lande meer toeganklik gemaak. Meer werk kon gedoen word met die hulp van rekenaars ongeag waarvandaan mens werk.

In die laat 19de eeu en vroeë 20ste eeu het die verbindingsskakels van die wêreld-ekonomieë- en kulture baie vinnig ontwikkel. Dit het vanaf 1910 afgeplat weens die twee wêreldoorloë en die Koue Oorlog,[18] maar weer in die 1980's en 1990's aan die gang gekom.[19] Die migrasie en beweging van mense kan ook as 'n prominente element in die globaliseringsproses uitgelig word. Die Internet is 'n baie belangrike faktor om mense wêreldwyd met mekaar in verbinding te bring. Sedert Junie 2012 gebruik meer as 2.4 miljard mense--meer as 'n derde van die wêreld se mensdom- die internet.[20][21]

Globale sakeonderneming

wysig
 
Globale Mededingingsindeks:(2008–2009): Baie sakeondernemings sien mededinging as 'n belangrike bepaler vir die welvaart van nasiestate in 'n internasionale omgewing

Met die verbetering van Vervoer en kommunikasie het internasionale handel, sedert die begin van die 20ste eeu, drasties toegeneem..[22]

Internasionale sake-ooreenkomste het gelei tot die vorming van multinasionale ondernemings.  Sulke ondernemings het 'n globale benadering tot die markte en produksie, of is by sakebelange in meer as een land betrokke. Sulke ondernemings word ook  Multinasionale korporasies of  transnasionale maatskappye genoem. Baie bekende internasionale maatskappye soos kitskosmaatskappe McDonald's en Yum Brands, motorvervaardigers General Motors, Ford Motormaatskappy en Toyota, elektroniese vervaardigers die Samsung Groep, LG en Sony, en brandstofmaatskappye soos ExxonMobil, Shell en BP is voorbeelde van sulke transnasionale ondernemings.

In die sakewêreld word daar in die algemeen geargumenteer om te oorleef in die nuwe globale markte is dit noodsaaklik dat maatskappye goedere, dienste, arbeid en materiaal oorsee moet aankoop ten einde hul produkte en tegnologie gereeld te kan opgradeer in 'n uiters kompeterende sakewêreld.[23]Volgens 'n verslag het die vloei van goedere, dienste en finansiering in 2012 die $26-triljoen  bereik, of, om dit anders te vergelyk, verteenwoordig dit 36% van die globale Verbruikersindeks. Dit is 1.5 keer meer as die vlak in 1990.[24]

Internasionale handel

wysig
 
Singapoer, die topland in die bemagtigings-handelsindeks het die geleenthede van globalisering aangegryp en 'n hoogs ontwikkelde land geword.   

'n Vry handelsgebied word 'n handelsblok genoem waar die lidlande 'n vry handelsooreenkoms onderteken waarvolgens die tariewe, invoerkwotas, en voorkeure op die meeste (indien nie alles nie) van goedere en dienste tussen sulke lande, afgeskaf word. Indien die mense ook toegelaat word dat burgers vrylik tussen die lidlande mag beweeg, bykomend tot die vryhandelsgebiede, word dit as "oop grense" beskou. Die Europese Unie is een so voorbeeld waar beide vrye handel en oop grense aan die orde van die dag is.

Kwalifiserende Industriële Sones is nywerheidsparke in lande soos Jordanië en Egipte wat voordeel trek uit vryhandels-ooreenkomste tussen Amerika en Israel.

Onwettige internasionale handel

wysig
 
Die sluikhandel in renosterhoring het die wêreld se renosterbevolking in die afgelope 40 jaar met 90% uitgeroei[25]

Sluikhandel en Georganiseerde misdaad word in die meeste gevalle op 'n transnasionale grondslag bedryf, in 'n globale handelsmark wat jaarliks, sedert 2013, byna $2-triljoen beloop.[26] Die Verenigde Nasies se afdeling dwelms en misdaad het in 2010 'n verslag uitgebring dat die globale dwelmhandel meer as $320-miljard per jaar genereer.[27] Die internasionale handel in bedreigde spesies is die tweede grootste "smokkel-industrie" naas die dwelmkartelle.[28][29][30]

Ekonomiese globalisering

wysig

Ekonomiese globalisering is die groeiende ekonomiese interafhanklikheid van nasionale ekonomieë regoor die wêreld deur 'n versnelde toename in oorgrens beweging van goedere, dienstegnologie en kapitaal.[31] Terwyl die globalisering van sake rondom die vermindering van internasionale handelsregulasies sowel as tariewe, belastings, en ander hindernisse wat wêreldhandel benadeel, sentreer, is ekonomiese globalisering die proses om die ekonomiese integrasie tussen lande te vermeerder, wat dan na 'n globale markplein, of 'n enkele handelsmark lei.[32] Afhangende van die paradigma, kan ekonomiese globalisering gesien word as 'n positiewe of 'n negatiewe fenomeen. Ekonomiese globalisering bestaan uit die globalisering van produksie, markte, kompetisie, tenologie, en korporasies en industrieë.[31] Huidige globaliserings-neigings kan grootliks verreken word volgens ontwikkelde ekonomieë wat met minder ontwikkelde ekonomieë integreer word deur:

  • regstreekse buitelandse beleggings
  • die vermindering van handels-hindernisse sowel as ander ekonomiese hervormings en, in baie gevalle, immigrasie.
 
'n McDonald's in Osaka, Japan, weerspieël die globalisering van produkte en handelsmerke
 
'n Coca-Cola stalletjie buite die Grand Gateway 66 winkelsentrum in Sjanghai
 
Die Verenigde Nasies-hoofkantoor in New York Stad

Globale arbeidsmag

wysig

Die globale arbeidsmag is die internasionale arbeidspoel van werkers, insluitende diegene wat by Multinasionale korporasies in diens is, en inskakel by 'n globale stelsel van netwerke van werkers. In 2012 het die globale arbeidspoel uit sowat drie miljard werkers bestaan waarvan sowat 200 miljoen werkloos is.[33]

Op ekonomiese vlak het die Internet van Dinge 'n nuwe fase van gedigitaliseerde globalisering in die wêreldhandel ingelui waar die handel met en vervoer van fisiese goedere deur die handel met tegnologiese gegewens vervang word. Die massavervaardiging van gestandaardiseerde goedere, wat in houers verpak en oor groot afstande vervoer word, is minder doeltreffend as die uitruil van gedigitaliseerde bousketse waarmee nywerheidsrobotte en masjiene in die bestemmingsland geprogrammeer word om benodigde en individueel aangepaste goedere plaaslik te vervaardig. Opkomende tegnologie deurbrake is al hoe meer besig om die Vierde Industriële Revolusie wêreldwyd te bevorder.

Sleutelpublikasies

wysig

Belangrike akademiese publikasies wat globalisering ontleed:

Verwysings

wysig
  1. ↑ "argiefkopie" (PDF). Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 19 November 2012. Besoek op 24 Februarie 2016.
  2. ↑ Albrow, Martin and Elizabeth King (eds.) (1990).
  3. ↑ "Imagining the Internet" Geargiveer 23 Maart 2009 op Wayback Machine.
  4. ↑ Stever, H. Guyford (1972).
  5. ↑ Wolf, Martin (2014).
  6. ↑ Frank, Andre Gunder. (1998).
  7. ↑ "Globalization and Global History (p.127)"[dooie skakel] (PDF).
  8. ↑ 8,0 8,1 O'Rourke, Kevin H. and Jeffrey G. Williamson. (2000).
  9. ↑ James, Paul; Steger, Manfred B. (2014).
  10. ↑ International Monetary Fund . (2000).
  11. ↑ "Globalization".
  12. ↑ "Globalization".
  13. ↑ "The Battle of Armageddon, October 1897 pages 365–370" Geargiveer 5 Januarie 2009 op Wayback Machine.
  14. ↑ Feder, Barnaby J. (6 July 2006).
  15. ↑ Al-Rodhan, R.F. Nayef and Gérard Stoudmann. (2006).
  16. ↑ Levinson, Marc.
  17. ↑ Gittins, Ross (12 June 2006).
  18. ↑ "Wolf, Martin (2001)" (PDF). Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 1 November 2013. Besoek op 24 Februarie 2016.
  19. ↑ Ritzer, George (2011).
  20. ↑ "The Open Market Internet Index".
  21. ↑ "World Stats".
  22. ↑ Joshi, Rakesh Mohan, (2009) International Business.
  23. ↑ Hitt, Michael A.; Laszlo Tihanyi; Toyah Miller; Brian L. Connelly (2006).
  24. ↑ "Global flows in a digital age" Geargiveer 23 Januarie 2016 op Wayback Machine. mckinsey.com.
  25. ↑ "Father and son plead guilty in rhino horn smuggling".
  26. ↑ "Black Market Products Index" Geargiveer 15 Januarie 2010 op Wayback Machine.
  27. ↑ "UN.org".
  28. ↑ "Will traditional Chinese medicine mean the end of the wild tiger?"
  29. ↑ "India says Chinese medicine fuels tiger poaching".
  30. ↑ "Rhino rescue plan decimates Asian antelopes".
  31. ↑ 31,0 31,1 Joshi, Rakesh Mohan, (2009) International Business, Oxford University Press, New Delhi and New York ISBN 0-19-568909-7.
  32. ↑ Riley, T: "Year 12 Economics", page 9.
  33. ↑ Torres, Raymond (ed.) (2013).
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Globalisering&oldid=2590326"