Grüß Gott
| Hierdie artikel is 'n weesbladsy. Dit is nie geskakel of in ander bladsye ingesluit nie. Help Wikipedia deur na moontlike teks te soek en 'n skakel hierheen te plaas. |
Grüß Gott (letterlik 'Begroet God' / 'God begroet jou') is 'n kenmerkende begroeting, of totsiens sê, in die Opperduitse taalgebied, veral in Switserland, Beiere, Franke, Swabe en Oostenryk. Hierdie begroeting is in die 19de eeu deur die Katolieke geestelikes gebesig en met al sy wisselvorme het dit die algemeenste manier van groet geword in Suid-Duitsland en Oostenryk.
Grüß Gott is die verkorte weergawe van sowel (Es) Grüße dich Gott as sy meervoudvorm (Es) Grüße euch Gott ('mag God jou groet'). Die werkwoord grüßen het oorspronklik dieselfde betekenis as segnen (seën) gedra, hoewel dit vandag beteken 'om te groet'. Daarmee stem die oorspronklike begroeting ooreen met "Mag God jou seën". So 'n godsdienstige gebaar bestaan vandag slegs in enkele lande. So sal mens 'n eenvoudige "goeie dag" hoor in Pole (dzień dobry), Spanje (buenos días), en Portugal (bom dia), terwyl in Gaeliessprekende Ierland die gewilde begroeting Dia dhuit ('God met jou') is, soortgelyk aan die Engelse goodbye, 'n verkorting van God be with ye;[1] vandag het goodbye so te sê sy godsdienstige waarde verloor. 'n Godsdienstige oorsprong kan steeds opgemerk word in die Franse adieu, die Spaanse adiós, die Italiaanse addio en die Portuguese adeus ("Aan/Na God"). In Finland gebruik die godsdienstige groep, bekend as died laestadiane, "Jumalan terve" (groet God).
Soos baie ander groetwense, kan Grüß Gott wissel tussen diep en emosioneel tot 'n haastige, ondeurdagte preweling. Algemene wisselvorme sluit in Grüß dich (Gott) en sy meervoudsvorm Grüß euch (Gott), wat letterlik beteken 'Groet jou (God)', soos in Grüezi, 'n verkorte groetwens wat in Alemanniese Switserland algemeen gebruiklik is.
Die groetwens se uitspraak wissel van streek, soos Grüß dich wat soms verkort word tot Grüß di (Grüß di Gott kan op sekere plekke gehoor word). In Beiere en Oostenryk word griaß di en griaß eich algemeen gehoor, hoewel hul Standaardduitse eweknieë nie onbekend is nie. 'n Algemene totsiens soortgelyk aan Grüß Gott is pfiat' di Gott, 'n verkorting van Behüte dich Gott ('God behoed/bewaar jou'), wat op sigself nie algemeen is nie. Dit word weer verkort tot pfiat' di/eich of, sou die persoon formeel aangespreek word[2] pfia Gott in Altbayern, Oostenryk en Suid-Tirool (Italië).
In sy Standaardduitse vorm word die klem in grüß Gott op die tweede woord geplaas en word dit nie alleen in die alledaagse lewe gebesig nie, maar ook tydens amptelike kommunikasie in die reedsgenoemde lande. Die gebruik van guten Tag (goeie dag) is minder oorheersend, maar daar is diegene wat 'n afkeur in grüß Gott het vanweë die religieuse aard. In Beiere weer, word guten Tag as styf en afstandelik beskou, wat verwarring kan meebring, terwyl dit in die voorheen Protestante Noord-Duitsland as 'n vriendelike gebaar bestempel word.
Verwysings
wysig- ↑ Goodbye. The American Heritage Dictionary of the English Language, vierde uitgawe. Die tradisionele Ierse begroeting is Dia's Muire dhuit! ("God en Maria met jou!") 'n Persoon, wat só gegroet word, antwoord met Dia's Muire dhuit agus Pádraig! ("God en Maria met jou en Patrick!")
- ↑ Höflichkeitsform, using the word "Sie" for the second person singular and plural. This can be compared to the use of surnames instead of given names.