Beiere
Beiere (Beiers en Duits: Bayern, [ˈbaɪɐn], ), amptelik die Vrystaat Beiere (Beiers en Duits: Freistaat Bayern, [ˈfʁaɪʃtaːt ˈbaɪɐn], ), is die grootste deelstaat van Duitsland wat die hele suidooste van die land beslaan, met 'n oppervlakte van 70 541 vierkante kilometer en 'n bevolking van meer as 13 miljoen. Dit word in die noorde begrens deur die deelstate Thüringen en Sakse, in die ooste deur die Tsjeggiese Republiek, in die suide en suidooste deur Oostenryk (van wes na oos: Vorarlberg, Tirol, Salzburg en Opper-Oostenryk) en in die weste deur die deelstate Hesse en Baden-Württemberg.
| Landsvlae | Landswapens |
|---|---|
.svg) Streifenflagge .svg) Rautenflagge |
 Großes Staatswappen  Kleines Staatswappen |
| (Besonderhede) | (Besonderhede) |
| Basiese gegewens | |
| Hoofstad: | München |
| Stigting: | 1949 |
| Oppervlak: | 70 541,57 km² 1ste in Duitsland |
| Bevolking: | 13 369 393[1] (31 Desember 2022) 2de in Duitsland |
| Bevolkingsdigtheid: | 190 inwoners per km² 11de in Duitsland |
| Volkslied (Landeshymne): | Gott mit dir, du Land der Bayern |
| BIP - Totaal - Aandeel aan Duitse BIP |
2021 661,5 miljard €[2] 18,5% |
| Skuldlas per inwoner: | 987 € (31 Desember 2019) |
| Totale skuldlas: | 12,926 miljard €[3] (31 Desember 2019) |
| Werkloosheid: | 3,3%[4] (Oktober 2023) |
| ISO 3166-2: | DE-BY |
| Amptelike webwerf: | www.bayern.de |
| Politiek | |
| Eerste minister: | Markus Söder (CSU) |
| President van die Landtag: | Ilse Aigner (CSU) |
| Regerende partye: | CSU en Freie Wähler (FW) |
| Setels in die parlement (Landtag) (203 setels) (2018: 205 setels): |
CSU 85 (2018: 85) Bündnis 90/Die Grünen 32 (38) Freie Wähler 37 (27) AfD 32 (22) SPD 17 (22) |
| Laaste verkiesing: | 8 Oktober 2023 |
| Volgende verkiesing: | Laat in 2028 |
| Parlementêre verteenwoordiging | |
| Stemme in die Federale Raad (Bundesrat): | 6 (van 69) |
| Kaart | |
 | |
München aan die Isarrivier is die deelstaatparlements- en regeringsetel asook die grootste stad van Beiere met 'n bevolking van meer as 1,4 miljoen.
Die huidige Vrystaat Beiere – met die term Freistaat is geen besondere regtelike status binne Duitsland se federale struktuur met sestien deelstate verbonde nie aangesien alle deelstate gelyke regte geniet – het sy historiese wortels in 'n verskeidenheid histories selfstandige politieke entiteite waarvan elkeen deur die eeue heen sy eie tradisies en kenmerke ontwikkel het.
Geskiedenis wysig
Drie groot historiese volkstamme en hul gebiede is in die huidige deelstaat verenig: die naamgewende Beiere, die Franke en die Swabe. Al drie het oor die eeue heen onafhanklik van mekaar ontwikkel, hoewel daar ook strukture oor stamgrense heen gevorm is soos byvoorbeeld ten opsigte van kerkorganisasie.
Die moderne Beierse staat, soms ook Staatsbayern of Staatsbeiere genoem, is eers in die tyd van die Franse Rewolusie gevorm, waarby Napoleon Bonaparte en die invloedryke Beierse minister Maximilian Joseph Graf Montgelas (1759–1838) 'n beslissende rol gespeel het. Met die stigting van die Vrystaat Beiere in 1946 en sy toetreding tot die Bondsrepubliek Duitsland drie jaar later het die enigste Duitse deelstaat (behalwe vir die twee Hanse-stadstate in Noord-Duitsland, Bremen en Hamburg) ontstaan wat as politieke entiteit aanspraak kan maak op historiese kontinuïteit.
Nogtans het Beiere ná die Tweede Wêreldoorlog in 'n spanningsveld tussen tradisies en modernisering gestaan. Die uitdaging was om 'n staat met 'n sterk agrariese karakter en min nywerhede, 'n hoë werkloosheidsyfer en lae belastinginkomste te moderniseer. Hierdie proses het gepaard gegaan (en is bevorder) deur 'n ongekende bevolkingsgeroei. Tussen 1950 en 2018 het die Beierse bevolking toegeneem van nege tot dertien miljoen. Twee miljoen vlugtelinge uit vroëere Ryksgebiede en aangrensende streke – van wie die helfte uit die Sudetengau afkomstig was – het hulle kort ná die oorlog in die deelstaat gevestig. In die volgende dekades het ook binnemigrasie uit ander deelstate en migrasie oor grense heen bygedra tot die bevolkingsaanwas. Tans is sowat 1,8 miljoen buitelanders in Beiere woonagtig.
Ekonomie wysig
Toerisme wysig
Die Beierse toerismebedryf, wat werk aan sowat 600 000 mense verskaf, het in 2017 rekordsyfers behaal met meer as 37,2 miljoen besoekers. Die deelstaat is die gewildste bestemming vir buitelandse toeriste in Duitsland – met 19,1 miljoen geregistreerde oornagtings in 2017. Die aandeel van buitelandse besoekers aan alle oornagtings het van 14,1 persent in 2004 gestyg tot 20,3 persent in 2017.[5]
Susterstreke wysig
| Susterstreke van Beiere[6] | ||||
|---|---|---|---|---|
 |
Shandong |  Volksrepubliek China |
1987 | |
 |
Quebec | .svg){kind=small} Kanada |
1989 | |
 |
Wes-Kaap |  Suid-Afrika |
1995 | |
 |
Gauteng | Suid-Afrika |
1995 | |
 |
São Paulo |  Brasilië |
1997 | |
 |
Kalifornië |  Verenigde State |
1998 | |
 |
Guangdong | Volksrepubliek China |
2004 | |
 |
Karnataka |  Indië |
2007 | |
Verwysings wysig
- ↑ (de) "Bevölkerung: Gemeinden, Geschlecht, Stichtag". Statistieke Data. 31 Desember 2022. Besoek op 10 November 2023.
- ↑ (de) "Bruttoinlandsprodukt nach Bundesländern" (PDF). Statistisches Amt für Hamburg und Schleswig-Holstein. 30 Maart 2022. Besoek op 10 November 2023.
- ↑ (de) "Öffentliche Schulden 2019 gegenüber dem Vorjahr um 0,9 % gesunken". Destatis. 13 Augustus 2020. Besoek op 10 November 2023.
- ↑ (de) "Arbeitslosenquoten im Juni 2023 – Länder und Kreise". Statistik der Bundesagentur für Arbeit. Oktober 2023. Besoek op 10 November 2023.
- ↑ (de) Bayerisches Staatsministerium für Wirtschaft, Landesentwicklung und Energie: Tourismus – Daten und Fakten. Besoek op 16 Desember 2018 Geargiveer 22 Junie 2020 op Wayback Machine
- ↑ (de) "bayern.de: Beziehungen Bayerns zu außereuropäischen Staaten und Regionen". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 November 2013. Besoek op 9 November 2013.
Eksterne skakels wysig
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Beiere.- (en) Toerisme-inligting oor Beiere op Wikivoyage
- (de) Amptelike webwerf
| Deelstate van Duitsland | 
|
|---|---|
|
| |
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
