Handhawersbond

Die Handhawersbond se doel was die opheffing van die Afrikaner veral tydens en ná die Depressie en die handhawing van Afrikaans as taal.

Stigting

Die organisasie is amptelik op 20 Februarie 1930 gestig deur 'n groep onder leiding van L.J. Erasmus, die sekretaris van die Transvaalse Onderwysersvereniging. Aanvanklik het die ledetal hoofsaaklik bestaan uit Afrikaanssprekende onderwysers van die Witwatersrand. Later was daar takke oor die hele Transvaal en die Oranje-Vrystaat tot in Kaapstad en selfs Durban. P. de V. Pienaar, Abel Coetzee, Mabel Jansen en Eitemal was die bekendste lede. 'n Kultuurdag aan die Rand is bygewoon deur 'n skare van 6 000. Na 'n aktiewe en suksesvolle 5 jaar het die vereniging doodgeloop.

Doelstelling

Die doel van die Handhawersbond was om Afrikanerbelange in die openbare lewe te bevorder deur om op georganiseerde wyse die Afrikaanssprekende op te wek tot self- en volksbewussyn. Hulle moes mekaar besiel tot die handhawing van die Afrikaner-kultuur, onverdraagsaamheid tussen kultuurgenote en 'n gees van oppervlakkigheid ten opsigte van politiek en kultuur teenwerk en strewe na die gebruik van goeie Afrikaans. Daar is aangedring daarop dat Afrikaans dieselfde taalregte as Engels moes geniet. Winkelklerke moes tweetalig wees. Om dit te bewerkstelling, steun hulle alle Afrikaner-organisasies soos die FAK, Voortrekkers, die Reddingsdaadbond en ekonomiese aktiwiteite deur mede-Afrikaners. Rassesuiwerheid is nagestreef en die gelykstelling van rasse op sosiale vlak moes teengewerk word. Openlike pro-Nazi-gesindheid is getoon.

Organisasiestruktuur

Die lede is georganiseer op die patroon van die Boererepublieke se kommandostelsel. Daar was 'n kommandant-generaal aan die hoof met generaals, kommandante, veldkornette en soldate. Vroue kon ook die poste beklee. Die dissipline was streng. Hul leuse was “Opsaal” en 'n gebalde vuis is as saluut en embleem gebruik.

Publikasies

Op 1 Augustus 1931 het die eerste uitgawe van Die Handhawer verskyn. Dit was 'n tweeweeklikse blad uitgegee deur die afdeling Rand-Sentraal met P. de V. Pienaar as die eerste redakteur. Later het Abel Coetzee ook 'n tyd die pos beklee. 'n Verdere bekende publikasie deur die Bond was die Engels-Afrikaanse Woordelys van Kruideniersware en Slagtersterme. Dit is saamgestel deur die Taalkorps van die Bond en in 1935 deur die Nasionale Pers uitgegee.

Bibliografie

• afrikanergeskiedenis.co.za
• dsae.co.za
• Dunbar Moodie, T.: The Rise of Afrikanerdom – Power, Apartheid and the Afrikaner Civil Religion (op internet)
• gelofteland.org