Helen Keller
Helen Adams Keller (27 Junie 1880 - 1 Junie 1968) was 'n gestremde Amerikaanse outeur en lektor.
Helen Keller | |
|---|---|
 Helen Keller omstreeks 1920 | |
| Gebore | 27 Junie 1880 Tuscumbia, Alabama |
| Sterf | 1 Junie 1968 (op 87) Easton, Connecticut |
| Nasionaliteit |  Verenigde State |
| Beroep | Skrywer, politieke aktivis, dosent |
| Ouer(s) | Arthur H. Keller en Kate Adams |
| Handtekening | |
 | |
Belangrikste prestasies
wysigHelen Keller het op die ouderdom van negentien maande blind en doofstom geword ná 'n ernstige siekte, maar het met die hulp van haar onderwyser, Anne Sullivan, mettertyd daarin geslaag om suksesvol te kommunikeer en selfs akademies te slaag. Ná haar graduering het sy aangekondig dat haar lewenstaak sou wees om blinde en dowe persone te help. In 1913 het sy, op aandrang van die Amerikaanse Stigting vir die Blindes, lesings regoor die wêreld begin gee.
Helen en Anne het die volgende jaar met toere begin waar hulle lesings oor Helen se ondervindinge en riglyne aan blinde en doofstom persone gegee het. Anne het Helen se lesings en praatjies sin vir sin aan die gehoor geïnterpreteer. Dit is dan deur vrae-en-antwoordsessies opgevolg. Hulle het lande met 'n hoë blindheidsyfer besoek en Helen het 'n aantal boeke en artikels geskryf. Haar pogings om die behandeling van blinde en dowe persone te verbeter, was suksesvol en gestremdheid word vandag nie meer beskou as 'n geestelike versteuring nie.
Regdeur haar lewe het Helen haarself beskou as 'n "wêreldburger". Sy het 35 lande op vyf verskillende vastelande gedurende 1939-1957 besoek. Sy was een van die kragtigste simbole van deursetting, geloof, moedigheid en aanvaarding in die geskiedenis van die mensdom. Sy het ook 'n groot rol daarin gespeel om die wêreld se aandag te vestig op die probleme van blinde en doofstom persone en die behoefte aan voorkomende maatreëls.
Helen Keller het veelvuldige toekennings ontvang, insluitende ere-universiteitsgrade, die Lions Humanitêre Prys en die Presidensiële Vryheidsmedalje. Sy het ook 14 boeke in haar leeftyd gepubliseer.
Lewensgeskiedenis
wysig
Helen Keller is op 27 Junie 1880 in Tuscumbia, Alabama, in die VSA gebore. Op die ouderdom van negentien maande het sy doofstom en blind geword as gevolg van 'n baie ernstige siekte. Helen het 'n baie moeilike kind geword. Sy het heeldag geskree en het vreeslike woede-uitbarstings gehad.
Op sesjarige ouderdom het haar ouers haar na 'n spesialis in Baltimore geneem wat al sukses met 'n ander kind in soortgelyke omstandighede gehad het. Hy het egter bevestig dat Helen nooit weer sou sien of hoor nie, maar het hulle gemaan om nie moed te verloor nie.
Hy het hulle na Alexander Graham Bell - die uitvinder van die telefoon - verwys, wat onderrig aan dowe kinders gegee het. Bell het voorgestel dat die Kellers aan Michael Anagnos, die direkteur van die Perkins-instituut en die Massachusetts-inrigting vir Blindes, skryf en hom gevra om 'n geskikte onderwyser vir Helen te probeer vind. Nadat hy Helen se situasie en omstandighede in oënskou geneem het, het hy een van sy voormalige studente, Anne Sullivan, aanbeveel.
Sulllivan het grotendeels haar sig op vyfjarige ouderdom verloor. In Oktober 1880 het sy met haar onderrig aan die Perkins-instituut begin. Ná operasies op albei oë het sy genoeg van haar sig herwin om vir kort tydjies normaal gedrukte woorde te kon lees.
Tot op sesjarige ouderdom was Helen heeltemal afgesny van die wêreld om haar. Omdat haar ouers so jammer vir haar was, het hulle haar alles toegelaat en sy het in 'n ongemanierde en verwarde kind ontaard. Sy was sterk en andersins gesond, maar omdat sy haar nie verstaanbaar kon maak nie en in 'n stil, donker wêreld moes leef, het Helen haar aan skreeuende woedebuie oorgegee.
Sy het geen tafelmaniere gehad nie en het haar ouers soms tydens haar woedebuie aangerand - totdat haar moeder gelees het van 'n doofstomblinde meisie, Laura Bridgeman, 'n leerling van die Perkins-instituut in Boston, wat geleer het om met ander kontak te maak. Helen se vader is aangeraai om Helen na dr. Alexander Graham Bell, die uitvinder van die telefoon, te neem.
Dr. Bell het hom in die stadium juis op die onderrig van dowes toegespits en hy het die Kellers na die Perkins-instituut verwys. Die hoof van die instituut, Michael Anagnos, het aanbeveel dat een van sy studente wat pas haar opleiding voltooi het, Anne Sullivan, aangestel word om Helen te onderrig. Anne het haar vir die volgende 50 jaar aan die taak gewy. Anne, wat self vroeër blind was, het in 'n armoedige huis grootgeword waar sy aan verwaarlosing en mishandeling bIootgestel was.
Sy is in 1880 op 14-jarige ouderdom in die Perkins-instituut opgeneem, blind as gevolg van chroniese bindvliesontsteking. Na twee operasies het sy haar sig herwin, maar sy het gedurig probleme met haar oë gehad en later weer heeltemal blind geword. Sy was nie net baie jonk toe sy die uitdaging aanvaar het nie, maar sy was nog heeltemal onervare en moes met beperkte kennis haar eie metodes toe pas, Helen was ses jaar oud toe Anne Sullivan in 1887 in Tuscumbia aangekom het om met haar opvoedingstaak te begin. Sy het daarop aangedring dat sy vir 'n rukkie alleen saam met Helen moes wees om haar te dissiplineer en die twee het in 'n kothuis naby Helen se ouerhuis ingetrek.
Dit het 'n paar stormagtige dae geduur voordat Helen haar aan Anne se gesag onderwerp het. Anne, of Teacher, soos Helen haar genoem het, het gou agtergekom dat Helen met sekere maniertjies kon aandui wat sy wou hê, en Anne het haar probeer leer om die woorde in vingertaal te spel. Binne twee weke het 'n groot deurbraak gekom: Anne het Helen na 'n waterpomp gebring en terwyl sy water oor Helen se hand en in 'n koppie laat loop het, het sy die woord water in die palm van haar ander hand uitgespel. Helen het verstar, want sy het skielik besef dat dit wat in haar hand uitgespel is, "water" beteken, en dat elke voorwerp 'n naam het en dat sy dit aan ander kon oordra.
Toe die besef tot haar deurdring, was daar geen keer aan haar behoefte om ander voorwerpe se name te leer nie. Binne 'n paar uur het sy 30 nuwe woorde by haar woordeskat gevoeg. Anne het dikwels daarna met lof verwys na Helen se leergierigheid en deursettingsvermoë. Helen het nooit iets wat sy nie verstaan het nie, tot 'n volgende les oorgelaat nie en Anne kon byna nie voorbly om meer betekenis in die kind se lewe te bring nie. Helen het later met groot waardering vertel hoe Anne haar direk uit die natuur en die daaglikse lewe geleer het.
Die volgende stap was om Helen te leer hoe om sinne saam te stel. Anne het kort sinnetjies op karton begin uitspel nadat elke woord met die voorwerp wat dit voorstel, geïdentifiseer is. Helen het ook Anne se braillelei in die hande gekry en lustig daarop begin skryf. Na drie maande het Helen 400 woorde en talle idiome geken. Sy het ook leer tel, maar wiskunde was die enigste vak waarvan sy nie gehou het nie. Sy het geleer hoe om met 'n potlood te skryf en binne 'n maand kon sy 'n verstaanbare en korrekte brief aan haar niggie skryf. Toe Helen byna agt jaar oud was, het sy saam met Anne na die Perkins-intituut vertrek, waar sy die geleentheid gekry het om met ander kinders wat vingertaal geken het, te "praat" en boeke in braille te lees.
Hier het sy ook met Laura Bridgeman, toe al 'n bejaarde vrou van 60 jaar, kennis gemaak. Die verskil tussen die twee doofstommes was opmerklik, want Laura Bridgeman het nooit die ontwikkelingsvlak bereik wat Helen toe reeds bereik het nie. Na hierdie ontmoeting het Helen en Anne dikwels gereis. Hulle het die somer meestal by Kaap Cod deurgebring en die winter in die noorde. Helen het leer perdry, roei, swem en fiets ry. Haar skoolvakke het onder meer geskiedenis, letterkunde en wiskunde behels. Wiskunde het egter steeds 'n probleem gebly omdat dit moeilik was om die wiskundige tekens in braille te ontsyfer. Helen se tassintuig het tot 'n buitengewone vlak ontwikkel, want dit was haar enigste manier van kontak met ander mense. Sy was so fyn ingestel op die spierbewegings van ander dat sy vinnig 'n verandering in mense se buie opgemerk het. Sy kon haar vriende deur 'n blote aanraking herken en haar liggaam het haar oë en ore geword. Alles wat in 'n geselskap gesê is en al die tonele wat nie vir Helen sigbaar was nie, het Anne in haar hand uitgespel. Toe sy 10 jaar oud was, wou Helen graag leer praat. Sy het les gekry by mej. Sarah Fuller, die hoof van die Horace Mann-skool vir dowes. Sy het geleer hoe woorde met die tong en lippe gevorm word en hoe om met haarvingers die trilling van ander mense se kele en lippe te "lees" wanneer hulle praat. Daarna het sy geoefen om die trillings en bewegings na te boots. Haar eerste gesproke woorde was: "It is warm".
In 1887 het Anne vir Helen begin onderrig. Sy het onmiddellik begin om vir Helen te leer om met haar vingers te spel. Binne enkele maande het sy geleer om voorwerpe te betas en dan te identifiseer met woorde wat sy op haar palm uitgespel het, om sinne te lees op haar palm en haar eie sinne te konstrueer. Haar vermoë om te leer was verbasend goed. Dit was nie lank nie, toe begin Anne vir Helen leer lees - eers met uitstaande letters en daarna met braille. Sy het ook geleer om te skryf met 'n gewone sowel as 'n braille-tikmasjien.
Op tienjarige ouderdom het Helen onder leiding van Sarah Fuller by die Horace Mann-skool vir Dowes in Boston begin leer om te praat. Alhoewel sy geleer het om te verstaan wat iemand sê deur haar vinger op sy lippe en keel te sit terwyl die persoon die woorde aaneenlopend uitspel, was haar pogings om te praat onsuksesvol.
In 1894 het hulle John Wright en dr Thomas Humason ontmoet, wat beplan het om 'n skool in New York te stig om dowe persone te leer praat. Helen en Anne was baie opgewonde hieroor en het hulle by die Wright-Humason-skool vir Dowes ingeskryf. Ongelukkig het dít ook nie gehelp nie en het Helen se spraak nooit verbeter nie. Daar is later uitgevind dat dit toegeskryf kon word aan die feit dat Helen se stembande nooit ten volle geoefen was voordat sy haar spraak verloor het nie.
In 1896 het Helen by die Cambridge-skool vir Jongmeisies onderrig begin ontvang en in 1900 het sy haar by die Radcliff-kollege ingeskryf. Daarmee het sy die eerste blind-en-doofstom persoon geword om haar by 'n sekondêre skool vir hoër onderrig in te skryf. Die lewe by Radcliff-kollege was vir sowel Helen as Anne baie moeilik. Die groot hoeveelheid werk het ook daartoe gelei dat Anne se oë vinnig begin agteruitgaan het.
Gedurende haar tydperk by Radcliff-kollege het Helen haar lewensverhaal begin skryf. Sy het in braille sowel as op 'n gewone tikmasjien geskryf. Op 28 Junie 1904 het Helen aan die Radcliff-kollege gegradueer en het sodoende die eerste blind-en-doofstom persoon met 'n graad in die skone kunste geword.
Die volgende groot uitdaging wat Helen aangepak het, was haar universiteitsloopbaan. Sy het eers 'n voorbereidende kursus aan die Cambridge-hoërskool voltooi voordat sy in 1900 tot die Universiteit van Radcliffe in Massachusetts toegelaat is. Anne het elke klas saam met haar bygewoon en die lesings so vinnig moontlik in Helen se hand uitgespel. Met eindelose geduld en harde werk het sy in 1904 haar graad met onderskeiding verwerf. Sy het ook haar eerste boek, The Story of My Life, gedurende haar studentejare geskryf. Teen die tyd was Helen feitlik oor die hele wêreld bekend as 'n wonderkind.
Sy en Anne het talle uitnodigings gekry om byeenkomste by te woon en onderhoude met tydskrifte te voer. Hulle het ook vergaderings bygewoon waarop hulle die moontlikhede van onderrig aan dowe en blinde mense bevorder het. Helen moes haar baie goed voorberei op die openbare optredes. Haar stem het soms nog heeltemal buite beheer geraak en met behulp van 'n musiekonderwyseres moes sy die probleem te bowe kom. Sy het haar eerste openbare toespraak in 1913 gelewer en daarna het die twee vroue gereeld in die openbaar opgetree.
Helen Keller het 'n veldtog ten behoewe van die wêreld se blindes begin en sy was baie bedrywig me lesings, onderhoude en geldinsamelingsveldtogte. Sy het aktief deelgeneem aan die werksaamhede van die Amerikaanse stigting vir blindes en die Amerikaanse stigting vir oorsese blindes. Sy het ook die Helen Keller-fonds van twee miljoen dollar in die lewe geroep. Intussen is Anne Sullivan met 'n letterkundige, John Macy, getroud. 'n Jong Skotse meisie, Polly Thomson, het as sekretaresse en bestuurder haar by die groep aangesluit. Die drie vroue het oral saamgereis en is selfs na Hollywood vir die verfilming van Deliverance.
In 1936 het 'n groot ramp die groep getref: Anne Sullivan Macy, wat Helen 50 jaar Iank bygestaan het en letterlik haar oë en ore was, is oorlede. ln dieselfde jaar is die Roosevelt-medalje vir "Cooperative Achievement of Unique Character and Far-reaching Significance" aan die twee vroue toegeken. Aanvanklik is gevrees dat Anne se dood Helen se einde sou beteken, maar Polly Thomson het Anne se taak oorgeneem en slegs 'n paar maande na Anne se dood het die twee vroue op 'n uitgebreide reis na die Ooste vertrek.
Helen Keller se oorsese reise het ontsettend baie vir die saak van blindes en dowes beteken. Oral waar sy gegaan het, is skole vir dowes en blindes opgerig, drukperse vir blindes gestig en het werkwinkels vir blindes tot stand gekom. Haar laaste jare het sy gewy aan die bevordering van die onderrig van blindes, veral in onderontwikkelde lande.
Gedurende die Tweede Wêreldoorlog was sy 'n steunkrag vir blinde soldate wat sy in hospitale besoek het. Afgesien van die boek wat Helen Keller geskryf het toe sy nog op universiteit was, is verskeie ander boeke van die merkwaardige vrou gepubliseer, waaronder The world I live in, Out of the dark, The song of the stone wall, Helen Keller's journal, Let us have faith, The open door en Midstream - my later life. In 1955 het sy 'n boek gepubliseer ter ere van Anne Sullivan Macy, Teacher, a tribute to Anne Sullivan Macy, by the foster-child of her mind. Helen Keller is op 1 Junie 1968 in haar huis in Wesport, Connecticut, oorlede.
Bronnelys
wysig- Stead, Rinie: Helen Keller. Lantern. Tydskrif vir Kennis en Kultuur. Jaargang 18, no.2, Desember 1968
- Wêreldspektrum, 1982, ISBN 0908409559 band