Hogmanay
Hogmanay (Skots: [ˌhɔɡməˈneː];[1] Engels: [ˌhɒɡməˈneɪ]) is die Skotse term vir die laaste dag van die jaar wat reeds sedert die 17de eeu algemeen as 'n sinoniem vir die Oujaarsaandfees in Skotland gebruik word.[2] Feesvieringe daar duur soggens op Nuwejaarsdag voort, in sommige gevalle ook tot 2 Januarie ('n bankvakansiedag in Skotland).
Die oorsprong van Hogmanay is onbekend, maar moontlik het die fees sy oorsprong in Noorse en Gaeliese feesvieringe. Alhoewel elke Skotse landsdeel sy eie feesgebruike het, is daar landswye tradisies soos die gee van geskenke en besoeke by vriende en bure. Besondere aandag word geskenk aan die first-foot, die eerste gas van die nuwe jaar. Hy versinnebeeld alle voor- of teenspoed wat die huishouding in die nuwe jaar sal ervaar.[3] Tradisioneel is die ideale gas 'n donkerharige man - eeue gelede, in die Wikingtydperk, was 'n blonde man wat teen middernag sy voet oor iemand se drumpel wou sit dikwels 'n voorbode van 'n dreigende rooftog.
Nogtans was dit Wikings wat die tradisionele Hogmanay-feesvieringe oorspronklik in die vroeë 8de en 9de eeu in Skotland ingevoer het. Die kortste dag van die jaar, die Wintersonstilstand, het sentraal gestaan in hierdie Skandinawiese fees. Op die Shetland-eilande, waar die Wiking-invloed besonder sterk was, word die Nuwe Jaar-feesvieringe steeds the Yules genoem - 'n term wat van die Skandinawiese woord vir die Midwinterfees afgelei is. Feesvieringe begin reeds 'n week voor 23 Desember, die eintlike Yule Day, en duur 'n hele maand.[4][5]
Aangesien die viering van Kersfees in Skotland om godsdienstige redes sowat 400 jaar lank, vanaf die einde van die 17de eeu tot in die 1950's, feitlik verban was (dit is deur Skotse Protestante as 'n Rooms-Katolieke fees sonder Bybelse grondslag beskou), was die Kersdae vir baie Skotte gewone werkdae. So het mense eerder die Midwinterfees of Nuwe Jaar gevier waartydens familielede en vriende saam gekuier en geskenke uitgeruil het. Hogmanay val in die donkerste en koudste tyd van die jaar in Skotland en was tradisioneel vir andersins swygsame en taai Skotte 'n geleentheid vir geselligheid. [6]
Verwysings
wysig- ↑ The Concise Scots Dictionary Cambers (1985) ISBN 0-08-028491-4
- ↑ Scots Language Centre | Centre for the Scots Leid: What's the Scots for Christmas and New Year? Besoek op 21 November 2017
- ↑ Ulster-Scots Agency / Laura Spence: Hogmanay Origins and Traditions. In: Ullans. The Magazine for Ulster-Scots, nommer 13, najaar 2013
- ↑ Historic UK: The History of Hogmanay. Besoek op 22 November 2017
- ↑ www.shetland.org: Shetland Christmas Past. Besoek op 22 November 2017
- ↑ The Guardian, 31 Desember 2017: The real spirit of Hogmanay: first-footing, football and stovies on the island of Easdale. Besoek op 1 Januarie 2018