Intelligensie

Intelligensie is al op verskeie maniere omskryf, insluitend 'n persoon se kapasiteit vir logika, abstrakte denke, begrip, selfbewussyn, kommunikasie, die vermoë om te leer, emosionele kennis, geheue, beplanning, kreatiwiteit en probleemoplossing. Dit word ook meer algemeen beskryf as die vermoë om inligting in te neem en dit as kennis te stoor wat vir aanpasbare gedrag binne 'n omgewing aangewend kan word.

Intelligensie word die breedvoerigste in mense bestudeer, maar is ook al by niemenslike diere en plante waargeneem. Kunsmatige intelligensie is intelligensie in masjiene. Dit word algemeen deur middel van programsagteware in rekenaarstelsels geïmplementeer.

Binne die sielkunde bestaan daar verskeie benaderings tot menslike intelligensie. Die psigometriese benadering is seker die bekendste, en is ook die mees nagevorsde en by verre die mees gebruikte benadering in praktiese opsette.

Definisies

Die definisie van intelligensie is omstrede. Sommige sielkundiges het die volgende definisies voorgestel:

Uit "Mainstream Science on Intelligence" (1994), 'n meningsblad in die Wall Street Journal geteken deur 52 navorsers (uit 'n totaal van 131 wat genader is).

'n Baie algemene verstandelike kapasiteit wat onder andere die volgende insluit: die vermoë om te redeneer, te beplan, probleme op te los, abstrak te dink, komplekse idees te verstaan, vinnig te leer en uit ervaring te leer. Dit is nie bloot boekegeleerdheid, 'n beperkte akademiese vaardigheid, of eksamenvernuf nie. Dit weerspieël 'n breër en dieper vermoë om ons omgewing te verstaan – om "sin te maak" of "uit te maak".

Uit "Intelligence: Knowns and Unknowns" (1995), 'n verslag deur die Raad van Wetenskaplike Sake van die American Psychological Association:

Individue verskil in hulle vermoë om komplekse idees te verstaan, by die omgewing aan te pas, uit ervaring te leer, om aan verskeie vorms van redenering deel te neem en om struikelblokke deur denke te bowe te kom. Alhoewel hierdie individuele verskille substansieel kan wees, is dit nooit heeltemal konsekwent nie: 'n spesifieke persoon se intellektuele prestasie sal by verskillende geleenthede en op verskille terreine wissel, soos deur verskillende kriteria beoordeel. Konsepte van "intelligensie" is pogings om hierdie komplekse verskynsel te verhelder en te organiseer. Alhoewel daar noemenswaardige klaarheid in sommige areas verkry is, kon nie een van die konseptualiserings daarin slaag om al die belangrike vrae te beantwoord nie, en is daar nie een wat universeel aanvaar word nie. Trouens, toe 24 prominente teoretici onlangs gevra is om intelligensie te definieer, het hulle met 24 ietwat verskillende definisies vorendag gekom.

Verder het verskillende kulture verskillende sienings van intelligensie. Wanneer 'n Kpelle-persoon byvoorbeeld gevra word om te sorteer, volg hy 'n funksionele benadering (metafories). Een Kpelle-deelnemer het gesê: "Die mes pas by die lemoen, want 'n mens sny dit daarmee" (metonimies). Wanneer Kpelles gevra word hoe 'n dom persoon sou sorteer, sorteer hulle linguisties deur die mes by ander instrumente, en die lemoen by ander kos te plaas (ook metafories), 'n benadering wat in ander kulture as intelligent beskou word.

Menslike intelligensie

Menslike intelligensie is die intellektuele kapasiteit van mense wat deur persepsie, bewussyn, selfbewussyn en wilskrag gekarakteriseer word. Intelligensie stel mense in staat om beskrywings van dinge te onthou en daardie beskrywings in toekomstige gedrag te gebruik. Dit is 'n kognitiewe proses. Dit gee mense die kognitiewe vermoë om te leer, konsepte te vorm, te verstaan en te redeneer, insluitend die kapasiteit om patrone te herken, idees te verstaan, te beplan, probleme op te los en deur middel van taal te kommunikeer. Intelligensie stel mense in staat om te ervaar en te dink.

In diere

Die gewone sjimpansee kan gereedskap gebruik. Hierdie sjimpansee gebruik 'n stok om kos in die hande te kry.

Alhoewel mense die primêre fokus van intelligensienavorsers was, is daar wetenskaplikes wat diere-intelligensie, of meer algemeen, dierekognisie ondersoek. Hulle is geïnteresseerd in die studie van die verstandelike vermoë van 'n spesifieke spesie sowel as die vergelyking van intelligensie tussen spesies. Hulle bestudeer verskeie vlakke van probleemoplossing sowel as numeriese en verbale redeneervermoëns. Sommige uitdagings in hierdie area is die omskrywing van intelligensie sodat dit dieselfde betekenis vir alle spesies het (bv. die vergelyking van intelligensie tussen geletterde mense en ongeletterde diere) asook die in werkingstelling van 'n maatstaf wat verstandelike vermoëns van verskillende spesies en kontekste vergelyk.

Wolfgang Köhler se navorsing oor die intelligensie van ape dien as 'n voorbeeld van navorsing in hierdie area. Stanley Coren se boek The Intelligence of Dogs is 'n merkwaardige boek oor intelligensie by honde. Niemenslike diere wat spesifiek vir hulle intelligensie bekend is en bestudeer word, sluit in sjimpansees, bonobos en ander groot ape, dolfyne, olifante en in 'n sekere mate papegaaie, rotte en rawe.

In plante

Daar word aangevoer dat plante as intelligent geklassifiseer moet word op grond van hulle vermoë om eksterne en interne omgewings aan te voel en te modelleer, en die vermoë om hulle morfologie, fisiologie en fenotipe dienooreenkomstig aan te pas ten einde selfbehoud en reproduksie te verseker.

'n Teenargument is dat intelligensie die voortbringing en toepassing van aanhoudende herinneringe behels in teenstelling met berekening wat nie vereis dat daar geleer word nie. Plante is egter nie tot geoutomatiseerde sensories-motoriese reaksies beperk nie. Hulle beskik oor die vermoë om tussen positiewe en negatiewe ervarings te diskrimineer en om uit hulle vorige ervarings te "leer" (herinneringe te registreer). Hulle kan ook kommunikeer, hulle omstandighede deur middel van koste-effektiewe ontleding akkuraat bereken, en streng gekontroleerd optree om diverse omgewingstressors te verlig en te beheer.

Kunsmatige intelligensie

Kunsmatige intelligensie (of KI) is die intelligensie van masjiene sowel as die rekenaarwetenskap-afdeling wat daarop gemik is om hierdie soort intelligensie deur die "studie en ontwerp van intelligente agente" of "rasionele agente" te skep. So 'n agent is 'n sisteem wat sy omgewing waarneem en stappe doen om sy kans op sukses te maksimaliseer. Prestasies in kunsmatige intelligensie behels begrensde en goed gedefinieerde probleme soos speletjies, die oplos van blokkiesraaisels, optiese karakterherkenning en 'n paar meer algemene probleme soos outonome (selfbesturende) motors. Algemene intelligensie of sterk KI het nog nie gerealiseer nie en is 'n langtermyndoel van KI-navorsing.

Enkele van die eienskappe wat navorsings graag by masjiene wil sien, is redenering, kennis, beplanning, die vermoë om te leer, kommunikasie, persepsie en die vermoë om te beweeg en voorwerpe te manipuleer. Wat kunsmatige intelligensie betref, bestaan daar nie konsensus oor hoe streng die brein gesimuleer moet word nie.

Kultuur se invloed op intelligensie

Intelligensie en kultuur is twee terme met 'n baie definitiewe onderskeid. Intelligensie word beskou as 'n persoon se kognitiewe vermoë om te leer. Dit word met skoolprestasie, IK, logika, abstrakte denke, selfbewussyn, emosionele kennis, geheue, beplanning, kreatiwiteit en probleemoplossing geassosieer. Kultuur word as 'n lewenswyse gedefinieer wat ons beskouings, ervarings en betrokkenheid by ons lewens en die wêreld rondom ons beïnvloed. Dit word deur die politieke, sosiale en omgewingskontekste waarin ons lewe, gevorm. Saam vorm dit deel van die sosiokulturele teorie, 'n term wat deur Lev Vygotsky geskep is. Die sosiokulturele teorie ondersoek "hoe sosiale faktore kognisie en ontwikkeling beïnvloed en hoe sosiale en kulturele praktyke ons denke vorm en definieer" (Siegler & Abibali, p. 108). Meer spesifiek gestel, kan daar gesê word dat intelligensie deur kultuur gevorm word.

Volgens Lev Vygotsky se sosiokulturele teorie verkry kinders 'n groter gedeelte van hulle kognitiewe vermoëns deur sosiale interaksies met ouers of ouer kinders en mense. Hy definieer dit as die Sone van Proksimale Ontwikkeling. Ouer mense verskaf die raamwerk of gereedskap wat kinders help om hulle kognitiewe vermoëns te verbeter.

Intelligensie speel 'n sleutelrol in die voorspelling van ons vermoëns en toekoms. Alfred Binet het 'n intelligensietoets opgestel. Wanneer ons die konsepte van intelligensie en kultuur kombineer, het kultuur een van die grootste impakte op kognitiewe ontwikkeling. Dit beteken dat verskillende lande verskillende definisies vir intelligensie sal hê. 'n Kind wat in een land as "slim" beskou word, sal nie noodwendig in 'n ander land "slim" wees nie, 'n konsep wat fundamenteel tot suksesvolle intelligensie is. Suksesvolle intelligensie inkorporeer die sosiokulturele omgewing en mense se vermoë om in hulle omgewing en volgens hulle persoonlike standaarde sukses te behaal (Steinberg & Grigorenko, 2004). Verskillende kulture heg waardes aan verskillende dinge en het verskillende ervarings. Dit het 'n groot invloed op wat hulle nodig het om in hulle wêreld suksesvol te wees. Die een is nie beter as die ander nie en die soort kennis wat hierdie kinders versamel, is voordelig vir hulle omgewing.

Wanneer ons intelligensie en die sosiokulturele invloed kombineer, sien ons dat kultuur 'n beduidende impak op kognitiewe ontwikkeling, en dus skool en leer, het. Siegler en Alibali (2005) verwys na ander studies waar daar gevind is dat kinders van verskillende kulture hulle tyd aan verskillende aktiwiteite bestee. Koreaanse en Amerikaanse gesinne het byvoorbeeld minder van hulle tyd aan formele en informele lesse en werk afgestaan as dié van Rusland en Estland (Tudge et al., 1999). Hulle bespreek ook die manier waarop kulturele norme kinderontwikkeling en hulle vermoë om sekere take te verrig, beïnvloed. Indien kultuur werklik so 'n groot invloed het, sal dit ook op intelligensie in 'n skool- en leerkonteks toegepas kan word. Stevenson en kollegas (1986) se studie ondersteun hierdie aanname. Hulle het Japannese, Taiwannese en Amerikaanse ma's se verskillende waardes en oortuigings rondom hulle kinders se opvoeding ondersoek. Die kinders het lees- en wiskundetoetse afgelê en die Amerikaanse kinders het swakker as die Taiwannese en Japannese kinders gevaar. Navorsers het bevind dat die ma's se gesindheid teenoor skool 'n invloed op die resultate gehad het. Die Asiatiese ma's was byvoorbeeld meer geneig om hulle kinders met hulle huiswerk te help. Verskeie ander studies ondersoek en definieer die verhouding tussen intelligensie en kultuur. Die eerste studie deur Greenfield en Quiroz (2013) het die verskille tussen Latyns-Amerikaanse immigrante-ouers en Europees-Amerikaanse ouers ondersoek. Hulle het bevind dat Latyns-Amerikaanse gesinne meer familiegesentreerde waardes (familie voor buitestanders) het terwyl Europese Amerikaners meer individualistiese waardes onderskryf.

In 'n tweede studie deur Brooks-Gunn en kollegas (1996) ondersoek hulle die IK-verskil onder swart en wit kinders en hulle huisomgewing, geboortegewig en finansiële situasie. Die hoofpunt was dat opvoeding deur ma's hierdie verskil beïnvloed het. Arm mense is minder geneig om 'n tersiêre kwalifikasie te hê. Hulle sal slegs uit hulle omgewing en interaksie met mense in hulle woonbuurt en familielede leer. Dit skep 'n kulturele verskil in die waarde van intelligensie en onderwys.

Intelligensie kan nie aan een spesifieke kultuur bo 'n ander toesgekryf word nie. Verder impliseer studies dat sosiokultuur een van die grootste rolle in skoolprestasie, opvoedkundige motivering, leervermoëns en dus intelligensie speel. Dit beteken dat kinders waarde heg aan dit waaraan hulle ouers, gemeenskap of kultuur waarde heg. Dit vorm ook die manier waarop hulle leer, waarop hulle probleme benader en die waarde wat hulle aan leer en sekere opvoedkundige vaardighede heg. Die hoofbevindings is dat kinders se manier van leer, en dus hulle intelligensie, deur hulle kultuur en omgewing gevorm word.

Bibliografie

• Brooks-Gunn, J., Klebanov, P. K., & Duncan, G. J. (1996, April). Ethnic differences in children's intelligence test scores: role of economic deprivation, home environment, and maternal characteristics. Child Development, 67(2), 396-408.
• Greenfield, P.M., Quiroz, B. (2013, February 14). Context and culture in socialization and development of personal achievement values: Comparing Latino immigrant families, European American families, and elementary school teachers. Journal of Applied Developmental Psychology, 34, 108-118.
• Jose, P. E., & Bellamy, M. A. (2011, October 11). Relationships of parents' theories of intelligence with children's persistence/learned helplessness: A Cross-Cultural Comparison. Journal of Cross-Cultural Psychology, 43(6), 999-1018.
• Legg, S., & Hutter, M. (2007, June). A Collection of Definitions of Intelligence. In: Advances in Artificial General Intelligence: Concepts, Architectures and Algorithms, 157, 17-24.
• Siegler, R. S., & Alibali, M. W. (2005). Children's Thinking (4th ed., pp. 107–125). Upper Saddle River, NJ: Prentice-Hall, Inc.
• Sternberg, R. J., Nokes, K., Geissler, P. W., Prince, R., Okatcha, F., Bundy, D. A., & Grigorenko, E. L. (2001). The relationship between academic and practical intelligence: A case study in Kenya. Intelligence, 29, 401–418.
• Sternberg, R. J. (2004, July). Culture and intelligence.
• Sternberg, R.J., Grigorenko, E.L. (2004, August 11). Intelligence and culture: How culture shapes what intelligence means, and the implications for a science of well-being.
• Stevenson, H.W., Lee, S., & Stigler, J.W. (1986, February 14). Mathematics as achievement of Chinese, Japanese, and American children. Science, 231 (4739), 693-699.
• Tudge, J., Hogan, D., Lee, S., Tammeveski, P., Meltas, M., Kulakova, N., Snezhkova, L., Putnam, S. (1999). Cultural heterogeneity: Parental values and beliefs and their preschoolers’ activities in the United States, South Korea, Russia, and Estonia. In A. Göncü (Ed.), Children’s engagement in the world: Sociocultural perspectives. New York: Cambridge University Press.
• Wentzel, K. R. (1998, January). Parents' aspirations for Children's Educational Attainments: Relations to parental beliefs and social address variables. Merrill-Palmer Quarterly, 44(1), 20-37.

Verdere leesstof

• Binet, Alfred; Simon, Th. (1916). The development of intelligence in children: The Binet-Simon Scale. Publications of the Training School at Vineland New Jersey Department of Research No. 11. E. S. Kite (Trans.). Baltimore: Williams & Wilkins. Besoek op 18 Julie 2010. {{cite book}}: Ongeldige |ref=harv (hulp)
• Terman, Lewis Madison; Merrill, Maude A. (1937). Measuring intelligence: A guide to the administration of the new revised Stanford-Binet tests of intelligence. Riverside textbooks in education. Boston (MA): Houghton Mifflin. OCLC 964301. {{cite book}}: Ongeldige |ref=harv (hulp)
• Wolman, Benjamin B., red. (1985). Handbook of Intelligence. consulting editors: Douglas K. Detterman, Alan S. Kaufman, Joseph D. Matarazzo. New York (NY): Wiley. ISBN 978-0-471-89738-5. {{cite book}}: Ongeldige |ref=harv (hulp) This handbook includes chapters by Paul B. Baltes, Ann E. Boehm, Thomas J. Bouchard, Jr., Nathan Brody, Valerie J. Cook, Roger A. Dixon, Gerald E. Gruen, J. P. Guilford, David O. Herman, John L. Horn, Lloyd G. Humphreys, George W. Hynd, Randy W. Kamphaus, Robert M. Kaplan, Alan S. Kaufman, Nadeen L. Kaufman, Deirdre A. Kramer, Roger T. Lennon, Michael Lewis, Joseph D. Matarazzo, Damian McShane, Mary N. Meeker, Kazuo Nihira, Thomas Oakland, Ronald Parmelee, Cecil R. Reynolds, Nancy L. Segal, Robert J. Sternberg, Margaret Wolan Sullivan, Steven G. Vandenberg, George P. Vogler, W. Grant Willis, Benjamin B. Wolman, James W. Soo-Sam, and Irla Lee Zimmerman.
• Bock, Gregory; Goode, Jamie; Webb, Kate, reds. (2000). The Nature of Intelligence. Novartis Foundation Symposium 233. Chichester: Wiley. doi:10.1002/0470870850. ISBN 978-0-471-49434-8. Besoek op 16 Julie 2010. {{cite book}}: Onbekende parameter |laydate= geïgnoreer (hulp); Onbekende parameter |laysummary= geïgnoreer (hulp); Ongeldige |ref=harv (hulp)^{[dooie skakel]}
• Blakeslee, Sandra; Hawkins, Jeff (2004). On intelligence. New York: Times Books. ISBN 0-8050-7456-2. OCLC 55510125.{{cite book}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link)On intelligence. New York: Times Books. ISBN 0-8050-7456-2. OCLC 55510125.
• Stanovich, Keith (2009). What Intelligence Tests Miss: The Psychology of Rational Thought. New Haven (CT): Yale University Press. ISBN 978-0-300-12385-2. {{cite book}}: Onbekende parameter |laydate= geïgnoreer (hulp); Onbekende parameter |laysummary= geïgnoreer (hulp); Ongeldige |ref=harv (hulp)
• Flynn, James R. (2009). What Is Intelligence: Beyond the Flynn Effect (expanded paperback uitg.). Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-74147-7. {{cite book}}: Onbekende parameter |laydate= geïgnoreer (hulp); Onbekende parameter |laysummary= geïgnoreer (hulp); Ongeldige |ref=harv (hulp)What Is Intelligence: Beyond the Flynn Effect (expanded paperback ed.). Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-74147-7. Lay summary (18 Julie 2010).
• Mackintosh, N. J. (2011). IQ and Human Intelligence (second uitg.). Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-958559-5. {{cite book}}: Onbekende parameter |laydate= geïgnoreer (hulp); Onbekende parameter |laysummary= geïgnoreer (hulp); Ongeldige |ref=harv (hulp)IQ and Human Intelligence (second ed.). Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-958559-5. Lay summary (9 February 2012).
• Sternberg, Robert J.; Kaufman, Scott Barry, reds. (2011). The Cambridge Handbook of Intelligence. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-73911-5. {{cite book}}: Onbekende parameter |laydate= geïgnoreer (hulp); Onbekende parameter |laysummary= geïgnoreer (hulp); Ongeldige |ref=harv (hulp) The Cambridge Handbook includes chapters by N. J. Mackintosh, Susana Urbina, John O. Willis, Ron Dumont, Alan S. Kaufman, Janet E. Davidson, Iris A. Kemp, Samuel D. Mandelman, Elena L. Grigorenko, Raymond S. Nickerson, Joseph F. Fagan, L. Todd Rose, Kurt Fischer, Christopher Hertzog, Robert M. Hodapp, Megan M. Griffin, Meghan M. Burke, Marisa H. Fisher, David Henry Feldman, Martha J. Morelock, Sally M. Reis, Joseph S. Renzulli, Diane F. Halpern, Anna S. Beninger, Carli A. Straight, Lisa A. Suzuki, Ellen L. Short, Christina S. Lee, Christine E. Daley, Anthony J. Onwuegbuzie, Thomas R. Zentall, Liane Gabora, Anne Russon, Richard J. Haier, Ted Nettelbeck, Andrew R. A. Conway, Sarah Getz, Brooke Macnamara, Pascale M. J. Engel de Abreu, David F. Lohman, Joni M. Lakin, Keith E. Stanovich, Richard F. West, Maggie E. Toplak, Scott Barry Kaufman, Ashok K. Goel, Jim Davies, Katie Davis, Joanna Christodoulou, Scott Seider, Howard Gardner, Robert J. Sternberg, John D. Mayer, Peter Salovey, David Caruso, Lillia Cherkasskiy, Richard K. Wagner, John F. Kihlstrom, Nancy Cantor, Soon Ang, Linn Van Dyne, Mei Ling Tan, Glenn Geher, Weihua Niu, Jillian Brass, James R. Flynn, Susan M. Barnett, Heiner Rindermann, Wendy M. Williams, Stephen J. Ceci, Ian J. Deary, G. David Batty, Colin DeYoung, Richard E. Mayer, Priyanka B. Carr, Carol S. Dweck, James C. Kaufman, Jonathan A. Plucker, Ursula M. Staudinger, Judith Glück, Phillip L. Ackerman, and Earl Hunt.

Eksterne skakels

• APA Task Force Examines the Knowns and Unknowns of Intelligence Geargiveer 19 Julie 2011 op Wayback Machine – American Psychologist, February 1996
• The cognitive-psychology approach vs. psychometric approach to intelligence Geargiveer 7 Mei 2012 op Wayback Machine – American Scientist magazine
• History of Influences in the Development of Intelligence Theory and Testing Geargiveer 11 November 2007 op Wayback Machine – Developed by Jonathan Plucker at Indiana University
• The Limits of Intelligence: The laws of physics may well prevent the human brain from evolving into an ever more powerful thinking machine by Douglas Fox in Scientific American, June 14, 2011.
• A Collection of Definitions of Intelligence

Vaktydskrifte en verenigings

• Intelligence (journal homepage)
• International Society for Intelligence Research (homepage)