Jan Carel Juta

Jan Carel Juta (* 23 Maart 1824 in Zaltbommel; † 8 April 1886 in Londen) was 'n Hollands-Suid-Afrikaanse uitgewer, boekhandelaar en die swaer van Karl Marx.

Lewe

Sy ouers was munisipale belastinggaarders Hubertus Johannes Juta (* 1796; † 1870) en Maria Albertina, gebore Offers (* 1792; † 1879). Een van sy voorvaders, Cornelius Juta (* 1652; † 1732), het uit Stralsund, Swede na Amsterdam getrek.^[1]

Juta was 'n prokureurskandidaat in Zaltbommel. Hy trou met Louise, 'n dogter van Heinrich Marx, op 5 Junie 1853 in Trier. Die huweliksbevestiging vind in die kerk op 7 Junie plaas te Traben, in die aanwesigheid van haar oom Lion Philips en ander swaers van haar ma, Henriette Marx.

Nadat sy broer Coenraad Jacobus Juta (* 1827; † 1889), 'n kaptein, hom van Kaapstad vertel het, besluit hy om in 1853 na Suid-Afrika te verhuis. Op pad na die Kaap die Goeie Hoop gaan kuier die pasgetroude egpaar by Karl Marx en sy gesin in Londen, maar ook by Friedrich Engels te Manchester. Kort na sy aankoms in 1853^[2] in Suid-Afrika stig hy J. C. Juta, Bookseller and Stationer, Wale Street, Cape Town en gee skoolboeke, regeringsdokumente en wetenskaplike werke uit. Bybels en gesangboeke voer hy per posboot uit Nederland en Engeland in. Sy uitgewery, wat vandag nog bestaan,^[3] was die begin van die Suid-Afrikaanse uitgewerswese. 30 jaar lank staan hy aan die stuur van sy firma. In 1883 verkoop hy 'n deel van die firma aan sy gevolmagtigdes, Jacobus Cuypers en Thomas Mullins Duncan.

J. C. Juta & Co., Kaapstad omstreeks 1860

Juta skryf ook aan die tweetalige blad, De Zuid-Afrikaan. In die uitgawe van 6 Maart 1854 verskyn dan die artikel "The War in the East" deur Karl Marx.^[4] Volgens 'n brief gerig aan Marx op 27 Maart 1854 het die uitgewer Jean Henry Smuts (* 1809; † 1873) twee ander artikels verwerp.^[5]

Juta en sy vrou het sewe kinders gehad: Henrietta (* 1854), Jan Carel (* 1855; † 1900), Henricus Hubertus (* 1857; † 1930), Emilie, Wilhelma, Louise Emilie (* 1861) en Coenraad Jacobus (* 1865).^[6] Na 1883 het Juta en sy gesin ook persoonlik en per brief kontak gemaak met Marx en sy dogters (Laura Lafargue en Eleanor Marx). Daar het baie foto's van die familie Juta in die nalatenskap van Laura en Jenny Marx behoue gebly.^[7] Juta sterf in 1886 by sy gesin in Londen, Sutton Court Road, Chiswick. Eleanor Marx het sy begrafnis bygewoon.^[8]

Louise Juta keer na die Kaapkolonie terug en sterf op 3 Julie 1893 in Rondebosch, 'n suidelike voorstad van Kaapstad. Sy laat aan haar nog lewende kinders Henry Juta, Wilhelma Juta en Louise Hosmer meer as £35 000 na, insluitend die aandele van "J. C. Juta & Co."

Literatuur

J. C. Juta . In: Nieuwsblad voor den Boeckhandeö, Den Haag vom 23. April 1886.
Werner Blumenberg: Ein unbekanntes Kapitel aus Marx' Leben. Briefe an die holländischen Verwandten. In: International Review of Social History, 1, 1956, Nr. 1, S. 54–111.
S. A. Rochlin: J. C. Juta, bookseller and publisher. In: Africana Notes and News. Johannesburg 1957, S. 222–228.
G. G. Lawrie: The identification of an article by Karl Marx in the „The Zuid Afrikaan“. In: Africana Notes and News. Vol. 18. No. 7, September Johannesburg 1969.
Olga Meier (Hrsg.): Die Töchter von Karl Marx. Unveröffentlichte Briefe. aus dem Französischen und dem Englischen von Karin Kersten und Jutta Prasse. Kiepenheuer & Witsch, Köln 1981 ISBN 3-462-01432-3.
Manfred Schöncke: Eine unerwartete Erbschaft. In: Jahrbuch des IMSF 12. Internationale Marx-Engels-Forschung, Frankfurt / M. 1987, S. 181 ff.
Juta history (Manuskript) 2. Dezember 1988.
Manfred Schöncke: Karl und Heinrich Marx und ihre Geschwister. Köln 1993 ISBN 3-89144-185-1.
Jan Gielkens: Karl Marx und seine niederländischen Verwandten. Eine kommentierte Quellenedition, Trier 1999 [vielmehr April 2000] (=Schriften aus dem Karl-Marx-Haus 50) ISBN 3-86077-845-5.
Christopher Saunders: Juta, Jan Carel (1824–1886). In: Oxford Dictionary of National Biography. 2004. doi:10.1093/ref:odnb/53752
Wessel de Kock: The House of Juta. 2007, ISBN 978-0-620-31341-4

Verwysings

↑ Juta. In: Uit Nederlans Patriciaat Anno 1913. 4. Jg., Den Haag, S. 194 ff. Vgl. Schöncke, S. 714–717
↑ Een van sy eerste boeke was deur Charles Weiss: Geschiedenis der Fransche Protestantsche vlugtelingen, van de herroeping van het Edict van Nantes, tot op onzen tijd. Uit het Fransch vertaald en gedeeltelijk verkort en omgewekt Antoine Nicolas Ernest Changuion. J. C. Juta, Kaapstad 1854. Kyk ook Schöncke, S. 661–662.
↑ Juta & Co. Suid-Afrika
↑ Marx-Engels Collected-Works. Vol. 12, bl. 568-579
↑ Marx-Engels-Gesamtausgabe² Abteilung III/ Bd. 7, S. 346
↑ Gielkens, S. 111
↑ Familie Marx privat
↑ Die Töchter von Karl Marx, bl. 203

Eksterne skakels

in der Staatsbibliothek Berlin vorhandenen Bücher des Juta Verlages
Oorsig van die Juta-uitgewery Geargiveer 4 Maart 2016 op Wayback Machine (pdf, Engels; 64 kB)

[1] Juta. In: Uit Nederlans Patriciaat Anno 1913. 4. Jg., Den Haag, S. 194 ff. Vgl. Schöncke, S. 714–717

[2] Een van sy eerste boeke was deur Charles Weiss: Geschiedenis der Fransche Protestantsche vlugtelingen, van de herroeping van het Edict van Nantes, tot op onzen tijd. Uit het Fransch vertaald en gedeeltelijk verkort en omgewekt Antoine Nicolas Ernest Changuion. J. C. Juta, Kaapstad 1854. Kyk ook Schöncke, S. 661–662.

[3] Juta & Co. Suid-Afrika

[4] Marx-Engels Collected-Works. Vol. 12, bl. 568-579

[5] Marx-Engels-Gesamtausgabe² Abteilung III/ Bd. 7, S. 346

[6] Gielkens, S. 111

[7] Familie Marx privat

[8] Die Töchter von Karl Marx, bl. 203

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]