Joyce Piliso-Seroke
| Hierdie artikel is 'n weesbladsy. Dit is nie geskakel of in ander bladsye ingesluit nie. Help Wikipedia deur na moontlike teks te soek en 'n skakel hierheen te plaas. |
Joyce Piliso-Seroke (gebore 1933) is 'n Suid-Afrikaanse opvoedkundige, aktivis, feminis en gemeenskapsorganiseerder. Sy was 'n voormalige vise-president van die Wêreld-YWCA en reis internasionaal om te praat oor die gevolge van apartheid, die oorwinning van gevangenisstraf en poging tot sensuur in haar strewe na geregtigheid en geslagsgelykheid.
Vroeë lewe en onderwys
wysigPiliso-Seroke is op 11 Julie 1933 gebore in Crown Mines, Johannesburg, Transvaal.[1][2] Haar pa was 'n toesighouer oor myne en haar ma was 'n laerskoolonderwyseres, en Piliso-Seroke se ma was ook 'n paar jaar ook haar onderwyseres op skool. Sy het op 'n jong ouderdom rassisme teëgekom: as hulle saam met haar gesin in Mayfair inkopies doen, sou blanke Afrikaner- winkeleienaars haar ma as 'meisie' aanspreek. Meer as een keer, toe Piliso-Seroke met melk van die melkery huis toe stap, sou die plaaslike blanke seuns hul honde op haar sit, lag terwyl sy weghardloop.
Sy studeer aan die Hoërskool Kilnerton in Pretoria. Piliso-Seroke studeer daarna aan die Universiteit van Fort Hare en behaal in 1956 haar universiteitsonderwysdiploma. Op die oorwegend manlike skool van Fort Hare, het sy tydens die vergaderings van die ANC-jeugliga geleer om haarself te betoog, waar sy en ander vrouestudente mekaar mondelings moes ondersteun om pogings tot intimidasie deur die manlike studente te oorkom.[3]
Loopbaan en gemeenskapswerk
wysigTydens apartheid
wysigNa die graduering het Piliso-Seroke gewerk as onderwyser aan die Wilberforce Institute by Evaton, maar het opgehou en besluit om eerder maatskaplike werk te beoefen. Met finansiële hulp van die Instituut vir Rasseverhoudinge reis sy na Europa en voltooi sy 'n nagraadse kursus in Sosiale Beleid en Administrasie in Swansea, Suid-Wallis.
Met sy terugkeer na Suid-Afrika het Piliso-Seroke werk gedoen by die Young Women's Christian Association (YWCA) in Natal (nou KwaZulu-Natal). Hierdie werk het spoedig daartoe gelei dat Piliso-Seroke haar vaardighede as 'n gemeenskapsorganiseerder ontwikkel het en vroue geleer het om aktief te raak in politieke gesprekke. Alhoewel die YWCA 'n verskeidenheid programme vir vroue aangebied het, is die organisasie belemmer deur die Bantoekode van 1891, wat baie vroulike vroue in die regsposisie van minderjariges gehou het, wat deur manlike familielede beheer word. Die YWCA-personeel het 'n petisie begin ter ondersteuning van die afskaffing van die wet, maar dit was nie suksesvol nie. Daarna het hulle die Women Empowerment-program ontwikkel om vroue te leer hoe om persoonlike eiendom te beveilig deur die skepping van eenvoudige testamente.
Kort voor lank is Piliso-Seroke tot nasionale sekretaris van YWCA bevorder, en sy het na internasionale YWCA-konferensies begin reis om te praat oor haar ervarings met apartheid. In 1975 word sy lid van die Uitvoerende Komitee van die Wêreld YWCA in Genève, Switserland, en bly in daardie pos tot 1976. In dieselfde jaar het die Soweto-opstand in Suid-Afrika plaasgevind. Toe Piliso-Seroke en die res van die dagbestuur Soweto daarna besoek het, is hulle vier dae deur die Orlando-polisiestasie aangehou.
Piliso-Seroke is later weer aangehou, wat in die Old Fort-gevangenis op Konstitusie-heuwel, Johannesburg, gehou is. Nadat sy vrygelaat is, word sy vise-president van die Wêreld-YWCA, 'n pos wat sy van 1983 tot 1995 beklee het. Sy het saam met ander YWCA-streke gewerk, en saam met ander groepe en netwerke gewerk om veldtogte te koördineer, soos die veldtog teen vroue-teen-onderdrukking.
Toe haar paspoort deur die Suid-Afrikaanse Spesiale Tak herroep word, kon Piliso-Seroke nie meer na die buiteland reis om oor apartheid te praat nie. Haar oplossing was om twee dokumentêre films saam met haar vriendin Betty Wolpert, 'n Suid-Afrikaanse filmmaker wat in Engeland woon, te vervaardig. Hierdie dokumentêre films is daarna in die buiteland vertoon.
Post-apartheid
wysigTussen 1992 en 1993 dien Piliso-Seroke in die Transvaalse direksie van die Nasionale Koördineringsraad vir Returnees, en het gehelp om Suid-Afrikaanse ballinge te help om terug te keer.
In 1996 sluit Piliso-Seroke by die menseregtekomitee van die Suid-Afrikaanse Kommissie vir Waarheid en Versoening (WVK) aan, waaraan hy deelgeneem het aan openbare verhore wat die skending van menseregte ondersoek het en slagoffers ondersteun het. Sy was 'n kurator vir die Eskom Development Foundation. Drie jaar later is sy aangestel as die eerste voorsitter van die Kommissie vir Geslagsgelykheid , wat in 2002 weer aangestel is. Gedurende haar tyd by die Kommissie vir Geslagsgelykheid het Piliso-Seroke haar getoets toe die kantoor van die Kommissie na 'n nuwe plek op Konstitusie-heuwel - waar die vrouegevangenis gesetel is - verskuif is. Sy moes elke dag verby die gebou stap waar sy eens in die tronk was.
Verwysings
wysig- ↑ Leander (13 Desember 2016). "Joyce Piliso-Seroke". South African History Online (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 5 November 2019. Besoek op 13 November 2017.
- ↑ "SAHA - South African History Archive - Women of Truth: Profiling women in the TRC". www.saha.org.za (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 16 Julie 2019. Besoek op 14 November 2017.
- ↑ Brooks, Pamela E. (2008). Boycotts, Buses, and Passes: Black Women's Resistance in the U.S. South and South Africa (in Engels). Univ of Massachusetts Press. pp. 38–39. ISBN 1558496785.