Karel Prinsloo

Karel Prinsloo is hoof van Plus 50 Media, Direksielid van GrysKrag, asook ’n Afrikaanse digter en taalkundige.

Lewe en werk

Karel Petrus Prinsloo is te Amersfoort in 1943 gebore. Hy studeer aan die Universiteit van Pretoria, waar hy in 1964 die B.A.-graad en in 1968 die M.A.-graad verwerf, lg. met ’n verhandeling oor “Die beelde in Totius se Psalmberyming”. Hy behaal die D.Litt. et Phil.-graad in 1972 met ’n proefskrif oor  “Die tweetaligheid van twee groepe universiteitstudente, en hul ingesteldhede teenoor die tweede taal: ’n sosiolinguistiese ondersoek”.

Vir meer as twintig jaar werk hy by die Raad vir Geesteswetenskaplike Navorsing, onder meer vir sowat elf jaar as hoof van die Instituut vir Taal- en Kunstenavorsing, ’n ruk as hoof van politieke en grondwetlike aangeleenthede en die laaste jaar as hoof van sosiaal-kulturele dinamika. Terwyl hy hier werksaam is, publiseer hy op sy eie en saam met ander verskeie verslae oor taalonderrig in die algemeen en Afrikaans as taal in die besonder. Hierdie verslae sluit onder andere in “Language and communication studies in South Africa: current issues and directions in research and inquiry” (saam met Leonard Walter Lanham, 1978), “Institutions presently conducting research and inquiry in the field of language in South Africa” (1978), “Taalbeplanning vir Suid-Afrika” (1980), “Stand van die Afrikaanse taal: tans en die toekoms” (1981) (later as boek gepubliseer onder die titel “Afrikaans: Stand, Taak, Toekoms”), “Afrikaans: ’n toekomsperspektief” (1983), “Gesindhede ten opsigte van taal in die onderwys in Suid-Afrika” (1984), “Die status van Afrikaans en die ander hooftale in SWA/Namibië” (1984), “Taalbeplanning vir Suid-Afrika” (1984), “Die taalsituasie in SWA/Namibië en taal in die onderwys van die land” (1984). Saam met verskeie ander medewerkers word in twaalf dele gepubliseer “Aspekte van taal- en kommunikasieaangeleenthede in SWA/Namibië” (1982), waar elke deel die situasie by ’n spesifieke bevolkingsgroep ontleed.

Hy is vanaf 1 Junie 1993 uitvoerende direkteur van die Stigting vir Afrikaans, wat homself ten doel stel om Afrikaans op alle terreine en onder alle mense te bevorder. Vanaf 2004 is hy ook onder andere projekleier van die Afrikaanse Taaloudit, onder die vaandel van die Nasionale Forum vir Afrikaans (NFA) en gesteun deur die Akademie vir Wetenskap en Kuns. Hy dien ook op die bestuur van die Afrikaanse Taalraad en die NFA. In laasgenoemde hoedanigheid publiseer hy in 2006 die verslag “Op pad na ’n taalstrategie vir Afrikaans” en onder sy leierskap word taalberade in 2004 en 2007 gehou om te besin oor die pad vorentoe vir Afrikaans en die depolitisering van die taal.

In verskeie ander meestal private dokumente of kontrak-verslae sit hy die stand van Afrikaans in Suid-Afrika na demokrasie uiteen, onder andere “Verslag van ’n taaloudit oor Afrikaanse taalprojekte, verenigings en energieë” (2004), “Opname oor Afrikaanse projekte en aktiwiteite op ’n plaaslike munisipale vlak in Suid-Afrika” (2006), “Die Afrikaanse "ons" en die nodigheid van ’n Afrikaanse Taalraad” (2008) en “Die Afrikaanse Taalraad kom tot stand” (2008). Hy skryf ook talle vakkundige publikasies wat in tydskrifte verskyn en werk mee aan boeke soos “Afrikaans in Afrika” onder redaksie van Christo van Rensburg. As spreker lewer hy referate by verskeie plaaslike en internasionale taalkonferensies, waaronder in 2000 in Puerto Rico.

In 2005 word hy hoofredakteur van Plus 50, ’n twee maandelikse tydskrif vir seniors en is voorsitter van GrysKrag, ’n welwillendheidsorganisasie wat daarop toegespits is om seniors se lewensgehalte te verbeter. Sedert 2016 is hy die uitvoerende vervaardiger van 'n weeklikse TV-joernaalprogram, Met 'n huppel in die stap, wat deur kykNET op hul hoofkanaal uitgesaai word.

Persoonlike lewe

Hy is getroud met Dioné, wat ’n doktorsgraad in Geskiedenis verwerf het en vir lank 'n dosent was aan die Universiteit van Suid-Afrika. Daarna was sy 'n streekhoof van die Afrikaanse Taalraad en hoof- uitvoerende beampte van die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns (2012-2019). Die egpaar het vyf kinders.

Skryfwerk

Van sy gedigte word in Tydskrif vir Letterkunde gepubliseer. Hy debuteer in 1990 met sy digbundel “Tussen grensligte”. Hierdie bundel betrag die mens en sy plek in die wêreld vanuit verskillende hoeke.Die titel verwys na die grense, bakens of uithoeke van die mens se bestaan, wat deur ligte probeer deurgrond word. Die bundel word in vier afdelings verdeel, waar “Landskappe” gedigte oor die natuur bevat en onder andere die teenstellings tussen wilde en vrye groei teenoor beheer op beplande boerderye uitlig. “Stadskappe” het die stadsbestaan as tema, met die onnatuurlike van hierdie lewe wat in sterk teenstelling staan met die natuur. “Miniature” bevat kort gedigte waarin die stryd van die natuur teenoor die onnatuurlike opgeneem is. In “Lugscenario”, wat die twaalf tekens van die astrologiese Diereriem beteken, probeer die digter deur die kosmos sin vind in die bestaan in Afrika. Sy gebruik van assonansrym in plaas van volrym is ’n aanwins vir die poësie. Hierdie bundel word in 1990 genomineer vir die Rapportprys. Die gedig “Speelkatte” word opgeneem in “Die Afrikaanse poësie in ’n duisend en enkele gedigte”. Sy tweede digbundel "Slimfoonflitse", verskyn in 2018. Dit handel oor verhoudings tussen mense, veroudering, die mens en sy fisiese omgewing, en oor aktuele sake uit die daaglikse lewe. Die bundel word in vyf afdelings aangebied: berg- en stadsflitse, nuusflitse, familieflitse, hospitaal- en krukkeflitse en rondflitsing. Vanweë hulle leebaarheidsaard is etlike van die gedigte in "Slimfoonflitse" deur sangers getoonset, bv. deur Helena Hettema ("Jeugherinnering' en 'Vir veertig jaar") en deur nagraadse sangstudente van die Musiekkonserwatorium, Universiteit van Stellenbosch, vir hulle konsert 'Nuwe lied" tydens die Woordfees van 2019 ("Saam een", 'Waters ver", "Sukkelkultuur" 'Eers as hemelinge" en 'Nagvoorhof").

Publikasies

Jaar	Publikasies
1990	Tussen grensligte

Bronnelys

Boeke

• Kannemeyer, J.C. “Die Afrikaanse literatuur 1652-2004” Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria  Eerste uitgawe 2005

Tydskrifte en koerante

• Stofberg, Andriette “Afrikaans leef dat dit bars, sê Karel” “Beeld” 31 Julie 1993