Kraniale senuwees
| Hierdie artikel bevat geen skakels na ander artikels nie. |
| Hierdie artikel is 'n weesbladsy. Dit is nie geskakel of in ander bladsye ingesluit nie. Help Wikipedia deur na moontlike teks te soek en 'n skakel hierheen te plaas. |
Die mens het 12 paar kraniale senuwees wat van die brein af deur die foramina (verskeie openinge in die skedel) na die onderskeie sintuie en organe van die kop loop. Hoewel die meeste kraniale senuwees hoofsaaklik die sintuie wat in die kop geleë is (oë, ore, mond, ensovoorts) en ander strukture in die kop- en nekgebied innerveer, het die tiende en elfde paar kraniale senuwees tog op ander liggaamsdele ook betrekking.
Olfaktoriese senuwee
wysigDie eerste paar kraniale senuwees is die olfaktoriese senuwees, wat deur verskeie klein openinge die etmoïdale been binnedring en na die slymvliesmembraan in die neus loop. Sonder hierdie senuwees sou die reukfunksie nie bestaan het nie.
Optiese senuwee
wysigDie tweede paar kopsenuwees is die optiese senuwees, wat deur die basis van die skedel dring en uiteindelik in die retina van die oog vertak. Indien hierdie senuwees deur siekte aangetas of beskadig word, kan ʼn persoon se visie verswak of hy kan selfs heeltemal blind word.
Okulomotoriese senuwee
wysigDie okulomotoriese senuwee is een van die oogspiersenuwees wat die bewegings van die oogbal reguleer. Hierdie senuwees dring deur die sfenoïedbeen na die oogspiere, waar beweging deur hulle gereguleer word.
Trogleêre senuwee
wysigDie vierde paar kraniale senuwees is die trogleêre senuwees, wat uitsluitlik bestem is vir die spiere wat die oog ondertoe en binnetoe laat kyk.
Trigeminale senuwee
wysigDie vyfde paar kopsenuwees is die trigeminale senuwees, wat uit die kerne van die verlengde rugmurg en die pons ontstaan. Uit die pons loop die senuwee na Gasser se ganglion, waar dit in 3 takke verdeel:
Die ramus ophthalmicus, die ramus maxillaris en die ramus mandibularis.
Die 3 takke van hierdie senuwee versorg die gevoel van die vel en van die slymvliese van die oë, terwyl die ramus mandibularis daarbenewens ook die kouspiere bedien.
Abdusenssenuwee
wysigDie abdusenssenuwees is die sesde paar kopsenuwees en bedien die musculus rectus lateralis, wat verantwoordelik is vir die laterale beweging van die oog en sorg dat die oog nie skeel kyk nie. Hierdie senuwee het sy oorsprong in die vloer van die vierde ventrikel van die brein en beweeg deur die kaverneuse sinus na die oogholte.
Fasiale senuwee
wysigDie fasiale senuwees is die sewende kopsenuweepaar en is hoofsaaklik vir gesigsuitdrukking verantwoordelik. Die nervus facialis is 'n belangrike senuwee en bestaan uit drie komponente, naamlik:
- 'n Motoriese komponent vir die mimiese spiere, met ander woorde vir gesigsuitdrukking en oogknip.
- Spesiale sensoriese vesels vir smaak vir die anterior 2 derdes van die tong.
- Outonome, sekretomotoriese vesels vir die sekresie van trane deur die traanklier en speeksel deur die submandibulêre en sublinguale speekselktiere
Gehoorsenuwee
wysigDie agtste paar kraniale senuwees wat onderskei kan word, is die gehoorsenuwees. Hierdie senuwees bestaan uit 2 dele, naamlik die kogleêre gedeelte, wat by gehoor betrokke is, en die vestibulêre gedeelte, wat met ewewig te doen het.
Glossofaringeale senuwee
Die negende paar kopsenuwees staan as die glossofaringeale senuwees bekend. Nadat hierdie senuwees die brein verlaat het, vertak dit uiteindelik in die slymvliesmembraan van die tong en die keel. Hierdie senuwee is verantwoordelik vir gevoel in die keel, die buls van Eustachius, die middeloorholte, die spiere van die farinks, die smaak van die agterste een derde van die tong en die funksie van die parotis-speekselklier.
Vagussenuwee
wysigDie tiende paar kopsenuwees word die vagussenuwees genoem. Die senuwees voorsien die posterior een derde van die tong, keel holte, strottehoof, stembande, maag en derm tot by die kolon sensories sowel as motories.
Aksesoriese senuwee
wysigDie aksesoriese senuwees is die elfde paar kraniale senuwees en is in verbinding met die negende en tiende paar kraniale senuwees. Hulle innerveer die konstriktorspiere van die farinks en vertak uiteindelik in nekspiere.
Hipoglossussenuwee
wysigDie twaalfde paar kraniale senuwees is die hipoglossussenuwees, wat die tongspiere bedien. Indien hierdie senuwee beskadig word, kan dit spraakgebreke veroorsaak en die eetproses bemoeilik.
Verwysings
wysig- Wêreldspektrum, 1982, ISBN 0908409567 band