L.J. Bothma

Louis Johannes Bothma (gebore 1958) is ’n Afrikaanse skrywer van verskeie boeke oor die Anglo-Boereoorlog, die Rebellie en die Grensoorlog.

Lewe en werk

Louis Johannes Bothma is in 1958 op Springbok gebore, waar hy ook sy skoolopleiding ontvang. Sy gesin trek tussen Springbok en Pofadder van plaas tot plaas en woon in ’n tent of woonwa, waar sy pa as waterwyser werk. Hy matrikuleer op De Aar. Na matrikulasie doen hy sy verpligte militêre diensplig op Oudtshoorn en word ’n pelotonbevelvoerder by 32 Bataljon. Hy studeer verder aan die Universiteit van die Oranje-Vrystaat en behaal eers ’n graad in Landbou en in 1992 sy doktorsgraad in Ekonomie met ’n proefskrif oor “Die ontstaan van en veranderinge in die rasseloongaping in die Suid-Afrikaanse ekonomie, 1860–1970”. Vir amper twintig jaar is hy dosent aan sy alma mater, waartydens verskeie vakkundige artikels van hom in tydskrifte verskyn. Hy reël in 2009 saam met die filmregisseur Rina Jooste ’n herontmoeting tussen die Suid-Afrikaanse soldaat, Johan van der Mescht, en die Swapo-aanvoerder, Danger Ashipala, wat in 1978 vir Van der Mescht by ’n watergat op die grens tussen Namibië en Angola gevange geneem het. Jooste maak ’n dokumentêre rolprent (“Captor and captive”) van hierdie storie, wat in 2012 onder andere by die Luxor Afrika-rolprentfees in Egipte vertoon word. Bothma woon op Orania. Hy is getroud en het 'n seun, Louis.

Skryfwerk

“Punt van die swaard” is ’n boek oor die skatryk Vrystaatse boer Charles Oertel wat tydens die Anglo-Boereoorlog positiewe sentimente teenoor beide magte het. Bothma doen noukeurige navorsing oor hierdie invloedryke man en sy nasate se lotgevalle tydens en ná die oorlog, waarin hy reeds geboekstaafde kennis bevestig maar ook nuwe inligting verskaf. Daarbenewens stem die boeiend menslike verhaal die leser tot nadenke, met veral die vraag of die mens nie die punt van die swaard op hom self keer of self vir sy eie ondergang verantwoordelik is nie. “Die Buffel struikel” handel oor 32 Bataljon, wat ten nouste betrokke was by die oorlog in Namibië en Angola. Die boek gaan oor die mense wat aan hierdie bataljon behoort het en hoe hulle bymekaar gekom het. Wat met hulle gebeur het vestig durende kameraadskap en lojaliteit teenoor mekaar. Hierdie lojaliteit is standhoudend selfs jare nadat die bataljon ontbind is. Hierdie boek word deur dr. Ian Drennan in Engels vertaal en as “Buffalo Battalion” gepubliseer. Hy gee self sy boek “Losbaadjiesak: Stories in die langpad” uit, waarin hy vertellings oor allerhande onderwerpe bundel, meestal gegrond op sy eie ervarings. Die vertellings handel oor rugby, ver plekke, interessante mense en geliefkoosde dinge en die outentieke kleur daarvan word verhoog deur foto’s. Die titel beteken “uitgelate”, “met gemak” of “sommer lekker”. In 2011 verskyn “Anderkant Cuito” met subtitel “’n Reisverhaal van die Grensoorlog”. In hierdie boek bring hy en eertydse makkers ’n nostalgiese besoek lank na die gebeure by Cuito Cuanavale aan die streek waar die gevegte plaasgevind het. So diep hy dan staaltjies en werklike gebeure van die oorlog op. Hy behandel ook die geskiedenis van die streek, insluitende die Dorslandtrekkers en die moord van die Suid-Afrikaanse magte tydens die Eerste Wêreldoorlog op die Ovambo-koning, Mandume ya Mdemufayo. Sy doelwit om die waarheid oor die Grensoorlog te dokumenteer kry ’n verdere stoot met die publikasie van “Vang ’n Boer: Die stryd tussen Boer en Ovambo” waarvoor hy intensiewe navorsing ter plaatse oor die grensoorlog doen en so goed moontlik probeer om beide partye se sienswyses en ervarings te bewoord. Hy gaan haal die geskiedenis so ver terug as 1550 en behandel ook die Unie-troepe onder generaal Jan Smuts wat die destydse Suidwes-Afrika van Duitse besetting bevry het, insluitende die eerste botsings tussen Suid-Afrikaanse soldate en die Ovambo’s in 1916. “Rebelspoor” is ’n goed nagevorste relaas oor die Rebellie van 1914, waarin die aanloop daartoe, die leiers se motiewe en optrede en sleutelmomente in die konflik uitgelig en bespreek word. Beide kante, die regering en die Rebelle, se standpunte word uitgelig. Die boek gee ook ’n oorsig oor die geskiedenis van rebellie in Suid-Afrika, beginnende met 1799 toe inwoners van Graaff-Reinet teen die Britse bewind in opstand gekom het en bespreek daarna ook die Slagtersnekopstand van 1815, die Groot Trek, die Boererepublieke, die Anglo-Boereoorlog en die stryd tussen Britse mynbase en Afrikanermynwerkers kort na die einde van die oorlog. Die verhaal eindig nie by die Rebellie nie maar neem die rebelspoor verder na Republiekwording in 1961, die Grensoorlog en die koms van demokrasie daarna.

Publikasies

Jaar	Publikasies
1988	Kommentaar sonder grense
2003	Punt van die swaard
2006	Die Buffel struikel
2009	Losbaadjiesak
2011	Anderkant Cuito
2012	Vang ’n Boer: Die stryd tussen Boer en Ovambo
2015	Rebelspoor
2016	Huilwater
2019	Vat jou goed en trek Ferreira

Bronnelys

Tydskrifte en koerante

• Bothma, Louis “Danger Ashipala – rus in vrede” “Volksblad” 12 Mei 2010
• De Villiers, Estée “Rolprent wys versoening van oudvyande” “Volksblad” 8 Maart 2012
• Grundling, Erns “Ontmoet die skrywer” “Weg” September 2011
• Van Wyk, Anim “Ek is ’n gewete van die oorlog” “Beeld” 15 Desember 2012

Internet

• Worldcat: http://www.worldcat.org/identities/lccn-no2002-2212/