Lys van Suid-Afrikaanse geloftes
Sedert die aankoms in 1652 van Jan van Riebeeck aan die Kaap van Goeie Hoop is daar met die verloop van tyd drie geloftes (al drie oorspronklik in Hollands) aan God gemaak, waarvan die Gelofte by Bloedrivier seker die bekendste is.
Kenmerkend van hierdie geloftes is dat "die volk" onderneem om 'n spesifieke dag te herdenk, en om op daardie dag God te eer.
Sodanige geloftes is nooit oorhaastig of uit oppervlakkige beweegredes met God aangegaan nie. Diegene wat die geloftes gemaak het, het (dikwels oor jare) onder die indruk gekom van die hoë roeping en doel wat God met hulle en hulle kinders het. Die geloftes het dus hulle oorsprong by God en sy genade in Christus en was 'n gelowige antwoord op God se doel met hulle en met hul lewens.
Geloftes staan as bakens op die pad van volkere se geskiedenis.
Geloftes
wysig- Jan van Riebeeck gelofte
~ 6 April 1654
- Bloedrivier gelofte
~ 16 Desember 1838
~ 13 Desember 1880
.
Gelofte van Jan van Riebeeck
wysigToe Jan van Riebeeck op 6 April 1652 aan wal gaan in Tafelbaai om sy werksaamhede alhier aan te pak, begin hy dit met die volgende gebed (hier weergegee in Afrikaans) :
"Barmhartige, genadige God en hemelse Vader, volgens u goddelike wil is ons geroep om die sake van die Verenigde Nederlands Geoktrooieerde Oos- Indiese Kompanjie hier aan die Kaap die Goeie Hoop te bestuur. Met hierdie doel voor oë is ons met ons Raad in u heilige Naam vergader om met die Raad se advies sodanige besluite te neem waarmee ons die Kompanjie se belange die beste kan bevorder.
"Ons is hier om die wet te handhaaf en om, as dit moontlik is, onder hierdie wilde en onbeskaafde mense u ware gereformeerde Christelike leer voort te plant en bekend te maak tot lof van u heilige Naam en tot voordeel van die wat oor ons regeer. Hiertoe is ons sonder u genadige hulp allermins in staat. Daarom bid ons U, allerhoogste Vader, dat U met u vaderlike wysheid by ons sal bly. Ons bid dat U self leiding in ons vergadering sal gee en ons harte so verlig dat alle verkeerde hartstogte, tweedrag en ander dergelike gebreke van ons geweer sal word sodat ons harte van alle menslike hartstogte skoon sal wees. Laat ons gemoedere so ingestem wees dat ons in ons beraadslaging niks anders beplan of besluit nie as dit wat mag strek tot grootmaking en lof van u allerheiligste Naam en tot diens van die wat oor ons regeer. Laat ons nie in watter mate ook al op eie voordeel of winsbejag let nie, maar net op die uitvoering van ons opdragte en dit wat vir ons saligheid nodig is.
"Ons bid en vra dit in die Naam van u geliefde Seun, ons Heiland en Saligmaker, Jesus Christus … wat ons leer bid het: 'Onse Vader wat in die hemel is, laat u Naam geheilig word. Laat u Koninkryk kom. Laat u wil geskied, soos in die hemel so ook op die aarde. Gee ons vandag ons daaglikse brood, en vergeef ons ons skulde soos ons ook ons skuldenaars vergewe. En lei ons nie in versoeking nie, maar verlos ons van die bose. Want aan U behoort die Koninkryk en die krag en die heerlikheid tot in ewigheid.' Amen."
Twee jaar later word die volgende gelofte deur Van Riebeeck afgelê (weergegee in die oorspronklike Hollands):
"Aanhaling uit die Daghregister (van Jan van Riebeeck) Deel 1. 1651-1655". (Inskrywing vir 6 April 1654)
"... Heden voor de tweede mael jarich sijnde dat wij door Godes H. geleyde met de scheepen Drommedarus, Reyger ende Goede Hoope hier ter plaetse behouden sijn aengelandt omme dese fortresse ende colonie nae d' ordre onser Heeren Meesters op te maecken ende stabileren, ende gemerckt Godt de Heere alle die saecken tot den dach van heden met veele segeningen wel ende gewenscht heeft laeten succederen ende voltrecken, soo hebben beslooten, ende oock voor d' eerste reyse begonnen, desen dach, den 6en April wesende, tot Godes eere met dancksegginghen te vieren ende voor altijt tot een vastblijvenden danck- ende bededach in te stellen, ten eynde daerbij des Heeren weldaeden, aen ons bewesen, bij ons naecomelingen noyt vergeten, maer altijt tot Godes eere ter gedachtenisse in memorie gehouden mogen worden."
'n Vertaling in Afrikaans van hierdie gelofte sou as volg lees:
"... Waar dit vandag die tweede verjaarsdag is van die dag waarop ons deur die HERE gelei, met die skepe Drommedaris, Reyger en De Goede Hoop hier ter plaatse behoue aangeland het om hierdie vesting en kolonie na die bevel van ons here en meesters Here XVII – die Direkteure van die VOC te bou en te bestendig, en opgelet dat God die HERE alle sake tot vandag toe met vele seëninge voorspoedig en na wense laat verloop en laat slaag het, daarom het ons besluit, en ook vir die eerste keer begin om hierdie dag, die 6de April, tot eer van God met danksegging te vier en vir altyd tot ‘n vasblywende dank- en biddag in te stel, sodat daarby die weldade van die HERE wat aan ons bewys is, deur ons nakomelinge nooit vergeet mag word nie, maar altyd tot eer van God in gedagtenis en herinnering gehou sal word."
Gelofte van Bloedrivier
wysig"Plakket by die Bloedrivier-monument met die gelofte van Sarel Cilliers"
"Mijne broeders en medegenoten, Hier staan wij tans op een ogenblik voor een heilige God van hemel en aarde om een belofte aan Hem te beloven, als Hij Zijn bescherming met ons zal wezen, en ons vijand in onze handen sal geven, dat wij hem oorwinnen, dat wij die dag en datum elke jaar als een verjaardag en een dankdag zoals een Sabbat in Zijn eer sal doorbrengen en dat wij een tempel tot Zijn eer stichten sal, waar het Hem sou behagen en dat wij het ook aan onze kinderen zal zeggen, dat zij met ons er in moeten delen, tot gedachtenis ook voor onze opkomende geslachten, want de eer van Zijn Naam zal daardoor verheerlikt worden, dat de roem en eer van overwinning aan Hem sal worden gegeven. Amen."
Die Afrikaanse vertaling van die Bloedrivier Gelofte sal soos volg lees:
"Hier staan ons voor die heilige GOD van hemel en aarde om 'n gelofte aan Hom te doen dat as Hy ons sal beskerm en ons vyand in ons hand sal gee, ons die dag en datum elke jaar as 'n dankdag soos 'n sabbat sal deurbring, en dat ons 'n huis tot sy eer sal oprig waar dit Hom behaag, en dat ons ook aan ons kinders sal sê dat hulle met ons daarin moet deel tot nagedagtenis ook vir die opkomende geslagte want die eer van Sy naam sal verheerlik word deur die roem en die eer van oorwinning aan hom te gee. Amen. "
Gelofte van Paardekraal
wysig"Inskripsie op Paardekraal-monument"
"Op 13 Desember 1880, het tussen 6000 en 8000 gewapende burgers, op 'n voorstel van Paul Kruger, elkeen 'n klip kom neersit op die plek waar die monument vandag staan en daar is 'n gelofte afgelê dat “Indien de Lieve Heer ons helpen en zegenen wilde, en wij ons land terug zouden krygen, dat den het volk elk jaar daar zouden komen feestvieren, juist by dezelfde steenhoop, en den Heer onze geloften komen betalen. En deze steenhoop is de eeuwige getuie daarvan”."
Die gelofte is voorafgaan met die volgende (en hier in Afrikaans weergegee),
"In die teenwoordigheid van die Almagtige God, die kenner van ons Harte, na wie ons biddend opsien vir sy genadevolle hulp en ontferming.
Ons, die burgers van die Suid-Afrikaanse Republiek, wat vir ons en ons kinders, 'n heilige verbond sal oprig en wat met 'n plegtige eed besweer sal word.
Ruim veertig jaar het verbygegaan dat ons voorvaders uit die Kaapkolonie gevlug het om 'n vrye en onafhanklike volk te word. Hierdie veertig jaar was jare van smart en lyding.
Ons het Natal, Oranje-Vrystaat en die Suid-Afrikaanse Republiek gestig. Drie keer het die Engelse regering ons van ons vryheid ontneem en ons vlag, wat ons vaders met hulle bloed en trane gedoop het, onder hulle voete vertrap."