Mark Rothko
Mark Rothko (25 September 1903 – 25 Februarie 1970) was 'n Amerikaanse skilder. Markus Rothkowitz, soos hy oorspronklik genoem is, was 'n verteenwoordiger van abstrakte ekspressionisme, die sogenaamde kleurveldbeweging.
| Mark Rothko | |
|---|---|
 | |
| Geboortenaam | Markus Yakovlevich Rothkowitz |
| Gebore | 25 September 1903 Daugavpils, Letland |
| Sterf | 25 Februarie 1970 (op 66) New York, Verenigde State |
| Nasionaliteit | Amerikaans |
| Veld | Skilderkuns |
| Opleiding | Yale-universiteit |
| Beweging | abstrakte ekspressionisme, |
| Werke | Seagram-muurskilderye
in museums:
|
| Beskermhere | Peggy Guggenheim, John de Menil, Dominique de Menil |
Lewe en werk
wysigIn die jare 1910 - 1913 het die Joodse Rothkowitz-gesin (Jacob en sy vrou Anna Goldin, hul kinders Sonja, Albert, Moïse en Marcus) uit Letland, wat toe deel van Rusland was, na Portland in die staat Oregon, Verenigde State geëmigreer. Sam Rothkowitz, 'n jonger broer van pa Jacob, het reeds daar gewoon. Van 1921 tot 1923 het Mark aan die Yale-universiteit in New Haven, Connecticut, gestudeer. In 1925 het hy na New York verhuis waar hy by die Art Students League of New York ingeskryf het en kortliks skilderlesse van Max Weber ontvang het. Hy het gou besluit om selfstandig verder te ontwikkel. Van 1929 tot 1952 het hy onderrig gegee by Center Academy in Brooklyn, New York.
In 1933 het Rothko sy eerste solo-uitstalling by die Portland Kunsmuseum gehad. Sy artistieke werk in die 1930's is beïnvloed deur die werk van Milton Avery en Henri Matisse met vereenvoudigde komposisies en kleurareas. Saam met Adolph Gottlieb en Barnett Newman het hy in 1935 The Ten gestig, 'n kunstenaarsgroep wat na ekspressionisme oorgeleun het. In 1938 het Rothko Amerikaanse burgerskap gekry en in Januarie 1940 is sy van na Rothko verander. Van 1942 tot 1947 het hy met Gottlieb verbinding met die surrealistiese beweging gesoek.
Omstreeks 1947 het hy weggebreek van surrealisme gebreek en hom tot abstraksie gewend. Sy doeke bevat, 'n eenvormig gekleurde grond, twee of drie reghoeke in verskillende kleure, wat wissel in breedte of hoogte, maar selde albei gelyktydig. Met Clyfford Still het hy in die somers van 1947 en 1949 aan die California School of Fine Arts in San Francisco klas gegee. Van 1948 tot 1949 het hy saam met William Baziotes, David Hare, Robert Motherwell en Barnett Newman gewerk aan The Subjects of the Artist, 'n kunskursus in New York wat deur Clyfford Still geïnisieer is. Van 1951 tot 1954 het hy by die Kunsdepartement van die Brooklyn College in New York gewerk. Sy latere werke in die 1950's en 1960's het al hoe somberder van kleur geword. Hy het nou meer met reekse skilderye gewerk, soos gesien kan word in die Suites van die Rothko-kapel in Houston en die Seagram-muurskilderye in New York.
Rothko is in 1932 met Edith Sachar, wat van Russiese Joodse afkoms was, getroud, hulle is in 1943 geskei. In 1945 is hy getroud met Mary Ellen Beistle, van wie hy in 1969 geskei het. Daarna het hy in sy ateljee gewoon, waar hy op 25 Februarie 1970 dood aangetref is. Die lykskouing het aan die lig gebring dat hy 'n oordosis antidepressante geneem het, sy polse gesny en doodgebloei het. Sy vrou is op 26 Augustus dieselfde jaar aan 'n hartaanval dood. Hulle het twee kinders gehad: Kate (1950) en Christopher (1963).
Beroemde werke
wysigDie Rothko Kapel
wysig
Die Rothko Kapel is geleë op die terrein van die Menil Collection, 'n museum in die Houston Museum Distrik in Houston, Texas. In 1964 is Rothko deur John en Dominique de Menil, kunsversamelaars in Houston, gevra om 'n reeks ('n suite) van veertien skilderye te skep vir die kapel wat hulle in 1964 op die kampus van die Universiteit van St. Thomas gebou het in Houston. Argitek Philip Johnson sou aan hierdie projek saamwerk. In 1969 is besluit dat die kapel, wat ekumenies van karakter moes wees, buite die universiteitsterrein gebou sou word. Die kapel is in 1971, ná Rothko se dood, as 'n geestelike sentrum ingewy. Ná die bou van die Menil-versameling-museum in 1987 het die kapel aan die museumkompleks behoort.
Tate Modern
wysigIn die Tate Modern in Londen is 'n vertrek op soortgelyke wyse versier, die Rothko Room, waar nege doeke, die sogenaamde Seagram-muurskilderye, hang. Hulle is deel van die suite wat Rothko vir die Four Seasons Restaurant in die Seagram-gebou in New York geskep het. Hulle het nooit daar gehang nie, die kunstenaar het nie die pretensieuse atmosfeer van die restaurant geskik gevind nie en die kontrak verbreek. Rothko het hulle in 1969 aan die Tate-galery geskenk. Die doeke het op die dag van Rothko se dood in Londen aangekom.
Tate Modern het ’n spesiale uitstalling van die werke in die Rothko-kamer saamgestel en vir die eerste keer in Engeland werke van Rothko uit Japan. Die klem was op die werke uit die tydperk 1958-1970: Swartvorm, bruin en grys, swart op grys. Die uitstalling het van September 2008 tot Februarie 2009 geduur.
Bronne
wysig- Anfam, David. Abstract Expressionism. New York: Thames & Hudson, 1990.
- Cohen-Solal, Annie. Mark Rothko. Geargiveer 22 Julie 2019 op Wayback Machine Actes-Sud, 2013.
- Collins, Bradford R. (ed.) Mark Rothko: The Decisive Decade, 1940–1950. New York: Skira Rizzoli, 2012.
- Logan, John. Red. London: Oberon Books, 2009.
- Rothko, Christopher (ed.). The Artist's Reality. New Haven: Yale University Press, 2006.
- Seldes, Lee. The Legacy of Mark Rothko. New York: DaCapo, 1996.
- Waldman, Diane. Mark Rothko, 1903–1970: A Retrospective. New York: Harry N. Abrams, 1978.