Maximilien Robespierre

Maximilien Robespierre (6 Mei 1758 - 28 Julie 1794) is in Arras, Frankryk, waar sy pa 'n prokureur was, gebore. Net soos sy pa en sy oupa het Robespierre 'n regsgeleerde geword en gou bekendheid verwerf vir sy dienste aan die armes wat nie 'n regsgeleerde kon bekostig nie. Robespierre het van vroeg af reeds in die politiek belang gestel en het hartstogtelik in die beginsels van die Franse filosoof Jean Jacques Rousseau geglo. Hy was oortuig daarvan dat Rousseau se geskrifte die antwoord op die probleme van die wêreld bevat het. Die geskrifte het getoon hoe die mens eens gelukkig en vry was, maar hoe sommige mense mettertyd niks meer as slawe vir andere geword het nie. Robespierre se belangstelling in die politiek het gaandeweg toegeneem, en in 1789, kort voor die uitbreek van die Rewolusie, is hy tot die Franse parlement, die State-Generaal, verkies.

Robespierre se karakter was in baie opsigte 'n geslote boek. Te oordeel aan sy dade moes hy 'n wrede, genadelose tiran gewees het, maar sy karakter het ook 'n ander sy gehad. Hy was 'n man van stiptelike eerlikheid, wat nooit die mag wat hy oor beskik het gebruik het om homself te verryk nie. By baie mense van daardie tyd was hy bekend as “die onomkoopbare". In werklikheid was hy stil, skugter en hoflik. Hy was baie gesteld op sy kleredrag en het baie tyd aan die versorging van sy hare bestee.

Aangesien hy klein van postuur was, het hy die gewoonte gehad om skoene met hoë hakke te dra. Robespierre het volgens alle getuienis geen persoonlike gewin in die Franse Revolusie gesoek nie, maar vir die ideale waarna hy so hartstogtelik gestrewe het, sou hy enigiets doen, hoe afgryslik dit ook al was.

Die Franse Revolusie

In die beginjare van die Revolusie het Robespierre 'n taamlik onbeduidende rol gespeel. Die mag was gesentraliseer in die hande van die Nasionale Vergadering, en hierdie liggaam het Robespierre as 'n uiterste ekstremis en gevaarlike persoon beskou. Elders het Robespierre egter groot invloed gehad. In daardie tyd het talle politieke klubs in Frankryk die lig gesien. Die belangrikste van hierdie klubs was die Jakobyne (die naam is ontleen aan die klooster waar hierdie groep gewoonlik byeengekom het).

Dit was hier waar Robespierre met sy toesprake, wat gewoonlik ŉ bietjie gevorderd was vir die gewone lede, 'n groot indruk gemaak het. Aanvanklik het die invloed van die Jakobyne egter beperk gebly, maar hul kans sou spoedig kom. Nadat die Revolusie drie jaar lank aan die gang was, het die inwoners van Parys weereens rusteloos geword. Daar was 'n gebrek aan voedsel en daar is ook vermoed dat sekere persone besig was om die werk van die Revolusie ongedaan te maak.

Die volgende jaar het 'n oorlog met Pruise en Oostenryk uitgebreek en die vermoede het ontstaan dat koning Lodewyk XVI kop in een mus met die vyand was. Die gevolg was dat die koning op 21 Januarie 1793 tereggestel is. Tien maande later, in Oktober 1793, het Marie Antoinette ook onder die guillotine gesterf. Kort na die teregstelling van Lodewyk XVI het Brittanje ook tot die oorlog toegetree, en toe was Frankryk se posisie eers benard.

Daarby het die bevelvoerder van die Franse magte na die vyand oorgeloop in 'n stadium toe die vyandelike magte vinnig besig was om Frankryk binne te val. Die geleentheid waarop die Jakobyne so lank en geduldig gewag het, het nou aangebreek. Eers het hulle die inwoners van Parys opgesweep en daarna beheer van die regering oorgeneem. Die eerste ding wat hulle gedoen het, was om hul grootste vyande, die Girondiste, se leiers te arresteer.

Daarna het die leiers van die Jakobyne 'n komitee vir openbare veiligheid in die lewe geroep. Robespierre was 'n lid van hierdie komitee, maar hy was 'n tyd lank ondergeskik aan die kleurryke en kragtige persoonlikheid van Georges Danton. Die Jakobyne het nou besluit dat 'n skrikbewind nodig was om Frankryk te red. Dit het gelei tot die massa-teregstelling onder die guillotine van alle teenstanders en vermeende teenstanders van die Jakobyne.

Intussen het die Franse troepe sukses op die slagveld behaal. Nie alleen is die vyand gestuit nie, maar ook teruggedryf. Hierdie sukses het 'n gejuig oor die hele land laat opgaan, en Danton was van mening dat die skrikbewind beëindig moes word. Robespierre wou egter nie daarvan hoor nie, en toe Danton nie wou kopgee nie, het Robespierre gesê, “jy sal my in 'n skotskar na die guillotine volg!” Robespierre het nou die alleenmag gehad en niemand het hom durf teengaan nie.

Die Nasionale Konvensie, wat die Nasionale Vergadering vervang het, is deur Robespierre die swye opgelê en het alles gedoen wat hy verlang het. Die Konvensie het selfs toegestem tot die stigting van 'n nuwe revolusionêre geloof in Frankryk met Robespierre as die opperpriester.

Sy einde

Robespierre het dinge egter te ver gevoer, en dit het tot sy val gelei. Die wette wat bepaal het dat dit nie noodsaaklik was dat getuies opgeroep moes word wanneer verdagtes verhoor word nie, en wat die immuniteit wat lede van die Konvensie tot in daardie stadium geniet het, afgeskaf het, was die laaste strooi. Die lede van die Konvensie het hul moed bymekaar geskraap en teen Robespierre in opstand gekom. Op 24 Julie 1794 is die saal waarin Robespierre en sy vriende vergader het, bestorm. Die volgende dag is hy na die guillotine gelei.

Bronnelys

KENNIS, 1980, ISBN 0798108258, volume 3, bl. 553

Eksterne skakels

Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Maximilien Robespierre.