Monckton-kommissie
Die Monckton-kommissie het met sy aanbevelings dit moontlik gemaak dat die Sentraal-Afrikaanse Federasie op 31 Desember 1963 kon ontbind.
Die Grondwet van die Sentraal-Afrikaanse Federasie (tussen die Britse gebiede Noord-Rhodesië, Suid-Rhodesië en Njassaland) het daarvoor voorsiening gemaak dat 'n konferensie binne nege jaar ná die ontstaan van die federasie op 1 Oktober 1953 byeengeroep word om die Grondwet te hersien. Die Britse regering het in 1959 gereël dat so 'n konferensie in 1960 by die Victoria-waterval gehou word en het 'n kommissie van 26 lede onder lord Monckton aangewys, wat die konferensie moes adviseer oor die program en raamwerk wat die beste sou toesien dat die federasie sy doelwitte bereik.
Die kommissie het onder meer aanbeveel "dat Afrikane vrylik moet kan besluit watter regeringsvorm hulle verkies" en "dat enige gebied die reg moes verkry om aan die federasie te onttrek". Dié klousules in die kommissieverslag het dit later moontlik gemaak dat die federasie kon ontbind toe sowel Noord-Rhodesië as Njassaland daaraan onttrek het.
Bron
wysig- Akers, Mary (red.), Encyclopaedia Rhodesia, The College Press Pvt. Ltd., Salisbury, 1973.