Monofileties

Met monofileties of holofileties word in biologie en taksonomie bedoel ’n groep organismes (’n takson) waarvan aangeneem kan word dat hulle almal dieselfde gemeenskaplike voorsaat het, indien die voorsaat self ook in die takson val.

In hierdie polifiletiese stamboom is die blou en die rooi groep monofiletiese groepe, terwyl die groen groep parafileties is.

’n Takson wat nie die gemeenskaplike voorsaat bevat nie, maar wel sommige groepe wat van die voorsaat afstam, word polifileties genoem. ’n Takson wat wel die laaste gemeenskaplike voorsaat bevat, maar nie alle afstammelinge nie, word parafileties genoem.

Voorbeeld

Die klas Reptilia bevat in die tradisionele, taksonomiese klassifikasie die skilpaaie, akkedisse, slange, tuataras, krokodille, dinosourusse en soogdierreptiele. Hulle het almal ’n gemeenskaplike voorsaat wat tradisioneel ook ’n reptiel was, maar voëls val nie in die klas nie, hoewel hulle ook uit reptiele ontstaan het. Reptilia is dus ’n parafiletiese groep, tensy voëls ook daarby gereken word, en ook soogdiere aangesien hulle van soogdierreptiele afstam. Dan sou Reptilia weer by Amphibia gereken moet word om dit monofileties te maak, en dié sou weer by Pisces gereken moet word om daarvan ’n monofiletiese takson te maak, ens.

Taksonomie en kladistiek

In moderne taksonomie word daarna gestreef om waar moontlik slegs met monofiletiese taksons te werk. Die moontlikheid om die DNS van organismes te vergelyk, het die ontwikkeling van ’n nuwe klassifikasiestelsel versnel.