Amfibieë
Amfibieë, of Amphibia, is 'n klas van die superklas Tetrapoda. Hulle het vier pote en word uit eiers gebore. Hulle woon in water wanneer hulle klein is en kan aan land gaan wanneer hulle ouer is. Paddas, salamanders en wurmsalamanders is die drie hoofgroepe amfibieë.
| Amfibieë | |
|---|---|
| |
| 'n Rooioogboompadda (Litoria chloris) van Oos-Australië | |
| Wetenskaplike klassifikasie | |
| Koninkryk: | |
| Filum: | |
| Subfilum: | |
| Superklas: | |
| Klas: | Amphibia Linnaeus, 1758
|
| Subklasse en ordes | |
|
Orde Temnospondyli - uitgesterf | |
Amfibieë word sonder bene gebore - hulle groei dit aan terwyl hulle klein is. Wanneer hulle grootword, verander hulle van vorm. Hierdie proses staan as metamorfose bekend. Die diere verloor later hul kieue en sterte, en groei agterbene aan. Klein paddas en salamanders word paddavisse genoem. Hierdie diere lê tot duisend eiers, gewoonlik in water of op klam plekke. Hulle vreet ander diere, veral insekte.
Daar is tans omtrent 5 700 spesies. Hulle word op al die kontinente aangetref, behalwe Antartika, maar fossielgetuienis bevestig dat hulle ook daar teenwoordig was.[1]
GeskiedenisWysig
Die vroegste Tetrapoda verskyn in die laat Devoon. 'n Bekende verteenwoordiger is Ichtyostega uit Groenland, ongeveer 363 miljoen jaar oud. 'n Bietjie ouer is Elginerpeton uit Skotland van 368 miljoen jaar gelede. In die Devoon en Karboon word daar 'n groot verskeidenheid fossiele vorme aangetref, maar fossiele van die moderne paddas en salamanders verskyn eers in die Jura. Die verwantskap met die ouer vorme soos die Temnospondyli en Lepospondyli is nie bekend nie.[2]
Die moderne amfibieë word gewoonlik die Lissamphibia genoem, hoewel dit moontlik is dat hierdie groep nie monofileties is nie. Op grond van genetiese en morfologiese inligtings kan die volgende kladogram saamgestel word.[3]
| Tetrapoda |
| ||||||||||||||||||||||||||||||
Die tye waarop die aftakkings plaasgevind het, verskil egter tussen metodes. Die tak wat na die wurmsalamanders lei (Stegokrotaphia en Batrachia), is dalk oud. Die morfologiese metode plaas dit die laat Perm (~260 miljoen jaar gelede) en die genetiese metode in die Karboon (~337 miljoen jaar gelede). Die salamander/padda -aftakking (Urodela en Bombinanura) is 'n bietjie jonger (254 of 308 miljoen jaar gelede).
TaksonomieWysig
- Klas Amphibia
- Orde Anura (paddas)
- Orde Caudata (salamanders)
- Orde Gymnophiona (wurmsalamanders)
VerwysingsWysig
- ↑ The first frog fossil from Antarctica has been found, Maria Temming, sciencenews.org (23 April 2020)
- ↑ "UCMP Berkeley" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 Februarie 2019. Besoek op 27 Februarie 2017.
- ↑ Fossils, Molecules, Divergence Times, and the Origin of Lissamphibians David Marjanović, Michel Laurin, Systematic Biology 56(3) 2007, bls. 369-388
Eksterne skakelsWysig
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Amfibieë.
