Omgewingsekonomie

Omgewingsekonomie is 'n subveld van die ekonomie wat betrokke is met omgewingskwessies. Met vermelding van die National Bureau of Economic Research Environmental Economics-program:

[…] Omgewingsekonomie […] onderneem teoretiese of empiriese studies van die ekonomiese gevolge van nasionale of plaaslike omgewingsbeleid in die wêreld […]. Spesifieke kwessies sluit in die koste en voordele van alternatiewe omgewingsbeleid oor lugbesoedeling, waterkwaliteit, giftige stowwe, vaste afval en aardverwarming.

Omgewingsekonomie word onderskei van ekologiese ekonomie in die sin dat laasgenoemde die ekonomie beklemtoon as 'n substelsel van die ekosisteem met sy fokus op die behoud van die natuurlike kapitaal. Een opname van Duitse ekonome het bevind dat ekologiese en omgewingsekonomie verskillende skole van ekonomiese denke is, met ekologiese ekonome wat “sterk" volhoubaarheid beklemtoon en die stelling verwerp dat die natuurlike kapitaal vervang kan word deur mens-gemaakte kapitaal.

Onderwerpe en konsepte

wysig

Markmislukking

wysig

Sentraal tot omgewingsekonomie is die konsep van die mark se mislukking. Markmislukkings beteken dat die markte misluk om hulpbronne doeltreffend te allokeer. Hanley, Shogren, en White (2007) beweer in hul handboek Environmental Economics: "'n Markmislukking vind plaas wanneer die mark nie skaars hulpbronne toewys om die grootste sosiale welsyn te genereer nie. 'n Wig bestaan tussen wat iemand doen, gegee markpryse, en wat die samelewing wil hê hy/sy moet doen om die omgewing te beskerm. So 'n wig impliseer vermorsing; hulpbronne kan hertoegewys word om ten minste een persoon te bevoordeel sonder dat iemand anders slegter daaraan toe is." Algemene vorme van die markmislukking sluit in eksternaliteite, nie-uitsluiting en nie-wedywering.

Eksternaliteite

wysig

'n Eksternaliteit bestaan wanneer iemand 'n keuse maak wat 'n invloed het op ander tot 'n mate wat nie verantwoord word in die markprys nie. 'n Eksternaliteit kan positief of negatief wees, maar word gewoonlik geassosieer met negatiewe faktore in omgewingsekonomie. Watersyfering in residensiële geboue gebeur byvoorbeeld op die boonste vloer, maar beïnvloed ook die onderste vloere. Of 'n firma wat lugbesoedeling veroorsaak neem nie die koste in ag wat dit vir ander meebring nie. Gevolglik kan groter besoedeling voorkom as die "sosiaal aanvaarbare” vlak.’n Definisie wat beïnvloed is deur Kenneth Arrow en James Meade word gegee deur Heller en Starrett (1976), wat aangee dat 'n eksternaliteit "... 'n situasie is waarin die private ekonomie nie voldoende aansporings bied om 'n potensiële mark te skep vir 'n goeie doel nie en die afwesigheid van hierdie mark veroorsaak verliese van Pareto doeltreffendheid." In ekonomiese terminologie is eksternaliteite voorbeelde van markmislukkings, deurdat die vryemark nie lei tot 'n doeltreffende uitkoms nie.

Algemene goedere en openbare goedere

wysig

Wanneer dit te duur is om sekere mense uit te sluit van toegang tot 'n omgewingsbron, is die bron óf 'n sogenaamde gemeenskaplike hulpbron (as daar wedywering is vir die hulpbron), of 'n openbare besit (wanneer daar nie mededinging is vir die gebruik van die hulpbron nie). In beide gevalle sal marktoekenning neig om ondoeltreffend te wees.

Hierdie uitdagings word lank reeds erken. Hardin (1968) se konsep van die tragedie van die gemene goed het die uitdagings wat betrokke is by nie-uitsluiting en gemeenskaplike eiendom gewild gemaak. "Commons" verwys na die omgewingsbate self, 'n "gemeenskaplike eiendomshulpbron" of "gemeenskaplike waterbron" verwys na 'n eiendomsreg bestuur wat dit moontlik maak om skemas te bedink wat ander uitsluit en waardeur toekomstige voordele ondervang word. "Oop-toegang" impliseer geen eienaarskap nie, in die sin dat die eiendom wat deur almal besit word, deur niemand besit word nie.

Die basiese probleem is dat as mense die skaarsheidswaarde van die gemeenskaplike ignoreer, hulle uiteindelik te veel moeite kan bestee aan die oes van die bron, (bv. 'n vissery). Hardin beweer dat die gebruikers van 'n oop-toegang hulpbron in die afwesigheid van beperkings dit meer sal gebruik as wanneer hulle sou moes betaal vir eksklusiewe regte, wat sal lei tot die agteruitgang van die omgewing. Ostrom (1990) se werk dui egter aan hoe mense met gemeenskaplike hulpbronne gewerk het om reëls vas te stel om die risiko te verminder van die “tragedie van die gemeenskaplike”.

Die vermindering van die effekte van klimaatsverandering is 'n voorbeeld van 'n openbare besit, waar die sosiale voordele nie in die markprys reflekteer nie. Hierdie is 'n openbare besit aangesien die risiko's van klimaatsverandering beide nie-mededinger en nie-uitsluitbaar is. Sulke pogings is nie-mededinger aangesien klimaatsversagting aan een nie die vlak van versagting wat iemand anders geniet, verminder nie. Hulle is nie-uitsluitbaar omdat hulle globale gevolge sal hê waarvan niemand uitgesluit sal wees nie. 'n Land se aansporing om te belê in koolstofvermindering word verminder, want dit kan op die rug ry van ander lande se pogings. Meer as 'n eeu gelede het die Sweedse ekonoom Knut Wicksell (1896) al bespreek hoe openbare goedere ondervoorsien kan word deur die mark, want mense kan hul voorkeure vir kwaliteit verberg, en dit steeds geniet sonder om daarvoor te betaal.

Waardasie

wysig

Die beoordeling van die ekonomiese waarde van die omgewing is 'n belangrike onderwerp. Gebruik en indirekte gebruik is tasbare voordele wat voortspruit uit natuurlike hulpbronne of ekosisteemdienste. Nie-gebruikswaardes sluit in bestaan, opsie, en nagelate waardes. Byvoorbeeld, sommige mense heg waarde aan die bestaan van 'n diverse versameling van spesies, ongeag die effek van die verlies van 'n spesie op die ekosisteemdienste. Die bestaan van hierdie spesies het voorkeurwaarde, aangesien daar die moontlikheid bestaan dat dit vir menslike doeleindes gebruik kan word (sekere plante kan nagevors word vir dwelms). Mense kan ook waarde heg aan die vermoë om 'n ongerepte omgewing vir hul kinders na te laat.

Oplossings

wysig

Oplossings wat voorgestel word om hierdie eksternaliteite reg te stel, sluit in:

  • Die omgewingsregulasies. Met hierdie plan moet die ekonomiese impak geskat word. Gewoonlik word dit gedoen met behulp van 'n kostevoordeel ontleding. Daar is 'n groeiende besef dat die regulasies (ook bekend as "bevel-en-beheer"-instrumente) nie so verwyderd van ekonomiese instrumente is soos algemeen beweer word deur voorstanders van die omgewing nie. Eerstens word regulasies afgedwing deur boetes, 'n vorm van belasting, as besoedeling styg bo die vlak wat voorgeskryf is.Tweedens moet besoedeling gemonitor word en wette afgedwing word, hetsy deur besoedelingsbelasting of regulatoriese wetgewing. Die belangrikste verskil tussen die twee metodes, is die totale koste van die verordening. "Bevel-en-beheer"-regulasies plaas dikwels gelyke besoedelingsperke op oortreders, selfs al verskil kostes vir firmas. Met hierdie stelsel kan sommige maatskappye uitlatings goedkoop verminder, terwyl ander hoë kostes moet aangaan. Die moderne "bevel-en-beheer"-regulasies word dus dikwels ontwerp op 'n manier wat hierdie kwessies aanspreek deur die inlywing van parameters. Byvoorbeeld, CO2 uitlaatstandaarde vir spesifieke motorvervaardigers is óf gekoppel aan die gemiddelde voertuig se voetspoor (VSA-stelsel) óf die gemiddelde voertuig se gewig (EU-stelsel) van hulle hele voertuigvloot. Die regulasies vind die goedkoopste pogings eerste, dan die duurder metodes. Handel, in die kwotastelsel, beteken dus 'n firma beperk slegs as hy dit goedkoper kan doen as om iemand anders te betaal om dieselfde te doen. Dit lei tot laer koste vir die totale verminderingspoging as 'n geheel.
  • Kwotas op besoedeling. Dit word dikwels bepleit dat besoedelingsverlagings bereik moet word deur middel van verhandelbare permitte, wat, as dit vrylik verhandel word, kan verseker dat vermindering bereik kan word teen die minste koste. In teorie beteken dit dat indien verhandelbare kwotas toegelaat word, 'n firma sy eie besoedeling sou kon verminder indien dit goedkoper gedoen kon word as om iemand anders te betaal om dieselfde te doen. In die praktyk het hierdie benadering gedeeltelike sukses gehad, soos die VSA se swaeldioksied program en die EU Emissions Trading Scheme. Belangstelling in die toepassing is versprei na ander omgewingsprobleme.
  • Belasting en tariewe op besoedeling/verwydering van "vuil subsidies". Die verhoging van die koste van besoedeling sal dit ontmoedig, en 'n "dinamiese aansporing bied," dit is, die ontmoediging gaan voort om te funksioneer soos besoedelingsvlakke val. 'n Besoedelingsbelasting wat besoedeling verminder tot die sosiaal "optimale" vlak moet op so 'n vlak gestel word dat dit slegs plaasvind indien die voordele vir die gemeenskap (byvoorbeeld, in die vorm van groter produksie) groter is as die koste. Sommige bepleit 'n groot verskuiwing van inkomstebelasting en verkoopsbelasting na belasting op besoedeling – die sogenaamde "groen belasting skuif."
  • Beter gedefinieerde eiendomsregte. Die Coase Theorem bepaal dat die toekenning van eiendomsregte sal lei tot 'n optimale oplossing, ongeag van wie dit ontvang, as transaksiekoste laag is en die getal partye wat onderhandel beperk is. Byvoorbeeld, as mense wat naby 'n fabriek bly 'n reg het op skoon lug en water, of die fabriek het die reg om te besoedel, dan kan die fabriek diegene betaal wat geraak word deur die besoedeling, of die mense kan die fabriek betaal om nie te besoedel nie.  Of, burgers kan self aksie neem soos wanneer ander eiendomsregte geskend word. Die US River Keepers Law die 1880's was 'n vroeë voorbeeld, en het burgers stroomaf die reg gegee om 'n einde te bring aan besoedeling stroomop as die regering self nie optree nie ('n vroeë voorbeeld van biostreeksdemokrasie). Baie markte vir "besoedelingsregte" is geskep in die laat twintigste eeu.