Omkopery

Omkopery is die daad om geld, goedere of ander vorme van vergoeding aan ’n ontvanger te gee in ruil vir ’n verandering van hul optrede (vir die voordeel of belang van die gewer) wat die ontvanger andersins nie sou gedoen het nie.

Omkopery

Geskenke van geld of ander waardevolle artikels wat andersins aan almal beskikbaar is op ’n basis van teenprestasie en nie vir oneerlike doeleindes nie, is nie omkopery nie. Deur ’n afslag of ’n terugbetaling aan alle klante te bied, is ’n wettige korting en is nie omkopery nie. Dit is byvoorbeeld wettig vir ’n werknemer van ’n nutsmaatskappy wat betrokke is by elektriese regulering om ’n korting te gee op ’n elektrisiteitsdiens wat die koste van elektrisiteit verminder as die korting beskikbaar is aan ander huishoudelike elektrisiteitsverbruikers. Deur die korting egter te gee sodat die verbruiker die elektrisiteitsverskaffer se verhogingaansoek goedkeur, sal egter as omkopery beskou word.

Die omkoopgeld of -artikel is die geskenk wat gegee word om die ontvanger se optrede te beïnvloed. Dit kan geld, goedere, eiendom, voortrekkery, voorregte, vergoeding, waardevolle artikels of ’n voordeel wees, of bloot ’n belofte om die optrede, stemming of invloed van ’n persoon in ’n amptelike of openbare hoedanigheid teweeg te bring of te beïnvloed.

In ekonomie word die omkoopbedrag “rente” genoem. Omkopery in burokrasie word dikwels beskou as ’n rede vir die hoër koste van goedere en dienste.

Vorms

’n Foto van die kontant wat in William J. Jefferson, ’n lid van die Amerikaanse kongres, se vrieskas gekry is in ’n strooptog in Augustus 2005, word op 8 Julie 2009 aan die jurie gewys.

Baie soorte betalings of gunste kan as omkoopbetalings beskou word: 'n fooitjie, geskenk, paaimiddels, voordele, gunste, afslag, kwytgeskelde boetekaartjie, gratis kos, gratis advertensie, 'n gratis reis, gratis kaartjies, geliefde-gaan-saam, terugbetaling, finansiering, opgeblase prys vir 'n artikel of eiendom, 'n winsgewende kontrak, skenking, veldtogbydrae, fondsinsameling, borgskap of ondersteuning, 'n werk met 'n hoër salaris, aandele-opsies, geheime kommissie of bevordering ('n hoër posisie of rang).

’n Mens moet versigtig wees wat verskillende sosiale en kulturele norme betref wanneer omkopery ondersoek word. Die verwagtinge van wanneer ’n monetêre transaksie aanvaarbaar is, kan van plek tot plek verskil. Bydrae tot ’n politieke veldtog in die vorm van kontant word byvoorbeeld in sommige lande as omkopery beskou, terwyl dit wettig is in die Verenigde State, solank dit voldoen aan die verkiesingswet. Om ’n fooitjie te gee word as omkopery beskou in sommige gemeenskappe, terwyl dit in ander gemeenskappe nie net aanvaarbaar is nie, maar ook aangemoedig word.

In sommige Spaans-sprekende lande word na omkopery as “mordida” (letterlik “byt”) verwys. In Arabiese lande word omkopery baksheesh (’n fooitjie of geskenk) genoem, of "shay" (letterlik "tee"). Frans-sprekende lande gebruik dikwels die uitdrukking "dessous-de-table" ("onder-die-tafel"-kommissies), "pot-de-vin" (letterlik "wynpot") of "commission occulte" ("geheime kommissie”). Hoewel laasgenoemde twee uitdrukkings inherent ’n negatiewe konnotasie het, kan die uitdrukking "dessous-de-table" dikwels verstaan word as ’n algemeen aanvaarde sakegebruik. In Duits is die algemene term Schmiergeld ("smeergeld").

Die oortreding kan in twee hoofklasse verdeel word: Die een is waar iemand aan wie mag toegeken is deur betaling oorgehaal word om dit onregverdig te gebruik; die ander is waar mag verkry word deur die guns van ander te verkry wat dit kan gee. Net so kan die omkoper ’n magtige rol hê en die transaksie beheer; of in ander gevalle kan die omkoopbedrag afgedwing word van die persoon wat dit betaal, hoewel dit eerder bekend staan as afpersing.

Die vorme wat omkopery aanneem, is veelvuldig. ’n Motoris kan byvoorbeeld ’n polisiebeampte omkoop om nie vir hom ’n boete vir ’n spoedoortreding te gee nie, of ’n inwoner wat dokumente of ’n nutsaansluiting benodig, kan ’n beampte omkoop vir vinniger diens.

Omkopery kan ook in die vorm van 'n geheime kommissie wees - 'n wins wat 'n agent in die loop van sy werk maak sonder dat sy hoof daarvan weet. Daar is talle eufemismes hiervoor, soos kommissie, versoeter, gunsloon en kickback. Omkopers het een gemene deler, naamlik die finansiële vermoë om iemand om te koop.

Omkopery regoor die wêreld word geraam op sowat $1 triljoen.

Regering

Die Verenigde Nasies se Konvensie teen Korrupsie

Daar kan 'n grys gebied bestaan wanneer die betalings gemaak word om transaksies gladder te laat verloop. In die Verenigde State is die wet veral streng om besighede se vermoë om te betaal vir die toekenning van kontrakte deur buitelandse regerings te beperk. Die buitelandse korrupte praktyke-wet bevat agter 'n uitsondering vir "grease payments". Basies laat dit die betaling toe aan amptenare sodat hulle departementele werk sal doen wat hulle wetlik verplig is om dit te doen, maar wat sonder so 'n betaling lank vertraag kan word. In sommige lande is hierdie praktyk die norm, wat dikwels die gevolg is van 'n ontwikkelende land wat nie die belastingstruktuur het om aan staatsamptenare 'n voldoende salaris te betaal nie. Nogtans beskou die meeste ekonome omkopery as 'n slegte ding, want dit moedig omkopery aan. 'n Staat waar omkopery 'n lewenswyse geword het, word 'n kleptokrasie genoem.

Onlangse bewyse dui daarop dat omkopery politieke gevolge kan hê – met burgers wat vir omkoopgeld gevra word wat al hoe minder geneig is om met hul land, streek of stam te identifiseer.

Belasting

Of omkoopgeld van belasting afgetrek kan word, is 'n moeilike aangeleentheid vir regerings aangesien die omkopery van staatsamptenare die demokratiese proses belemmer en met goeie regering kan inmeng. In sommige lande word omkoopgeld beskou as belasting-aftrekbare betalings. In 'n poging om omkopery te ontmoedig, het die OECD-raad egter in 1996 aanbeveel dat die lidlande ophou om omkoopgeld aan buitelandse amptenare belastingaftrekbaar te maak. Dit is gevolg deur die ondertekening van die Anti-omkopery-konvensie. Sedertdien het die meerderheid van die OECD-lande wat ondertekenaars van die konvensie is, hul belastingbeleid volgens hierdie aanbeveling hersien en sommige het dit uitgebrei na omkoopgeld aan enige beampte. Dit stuur 'n duidelike boodskap uit dat omkopery nie langer in die bedrywighede van die regering geduld sal word nie.

Medies

Farmaseutiese maatskappye probeer dokters dikwels oortuig om eerder hul medisyne pleks van ander soortgelyke medisyne voor te skryf. As heelwat van die medisyne voorgeskryf word, kan hulle die individu deur middel van geskenke beloon. Die Amerikaanse Mediese Vereniging gepubliseer etiese riglyne vir geskenke van die farmaseutiese bedryf, wat die beginsel insluit dat dokters nie geskenke mag aanvaar as hulle ten opsigte van die dokter se voorskrifpraktyk is nie. Twyfelagtige gevalle sluit toelaes in vir 'n reis na 'n mediese konferensie, wat dan terselfdertyd 'n vakansiereis is.

Tandartse ontvang gereeld monsters van tuisprodukte vir tandheelkundige sorg soos tandepasta, wat min geldwaarde het; ironies genoeg sal tandartse in 'n televisie-advertensie dikwels sê dat hulle hierdie monsters kry, maar betaal om die borg se produk te gebruik.

In lande met staatsgesubsidieerde gesondheidsorg waar mediese beroepslui te min betaal word, kan pasiënte omkopery gebruik om die verwagte vlak van mediese sorg te verkry. Byvoorbeeld, in baie gewese Kommunistiese lande in wat voorheen die Oosblok was, kan dit gebruiklik wees om duur geskenke aan dokters en verpleegsters te gee vir die lewering van diens op enige vlak van mediese sorg in die nieprivate gesondheidsektor.

Politiek

'n Betoging in Washington, DC.

Politici ontvang veldtogbydraes en ander uitbetalings van groot maatskappye, organisasies of individue in ruil vir die neem van besluite wat in die belang van die gewer is, of 'n verwagte gunstige beleid. In die Verenigde State is dit nie onwettig nie en maak 'n groot deel uit van die finansiering van 'n veldtog. Dit is moontlik om die partye in die hof skuldig te bevind as daar konkrete bewyse is as 'n spesifieke bedrag omkoopgeld aan 'n spesifieke aksie gekoppel kan word. Sulke getuienis word dikwels verkry met die hulp van geheime agente, aangesien 'n quid pro quo-verhouding moeilik is om te bewys. Onlangse bewyse dui daarop dat eise vir omkoopgeld 'n nadelige uitwerking het op die land se burgers se vertroue in en betrokkenheid by die politieke proses.

Besigheid

'n Veldtog om omkopery in Zambië te verminder.

Werknemers, bestuurders of verkoopsmense van 'n besigheid kan geld of geskenke aan 'n potensiële kliënt bied in ruil vir transaksies.

Duitse aanklaers het byvoorbeeld in 2006 'n groot ondersoek geloods na Siemens AG om te bepaal of Siemens se werknemers omkoopgeld in ruil vir besigheid betaal het.

In sommige gevalle waar die regstelsel nie goed geïmplementeer word nie, kan omkopery die enigste manier wees vir 'n maatskappye om te kan aanhou sake doen. In die geval waar doeane-amptenare byvoorbeeld 'n sekere maatskappy of produksie-aanleg teister en amptelik verklaar dat hulle onreëlmatighede ondersoek, kan hulle produksie staak of die ander normale aktiwiteite van die maatskappy onderbreek. Die ontwrigting kan verliese vir die maatskappy veroorsaak wat heelwat meer is as die bedrag waarmee die amptenare omgekoop kan word. Die omkopery van amptenare is 'n algemene manier om hierdie probleem die hoof te bied in lande waar daar nie 'n behoorlike stelsel is om hierdie semi-onwettige aktiwiteite te rapporteer nie. In sekere lande, soos Suid-Afrika, is daar spesiale telefoonnommers wat iemand kan skakel om onwettighede te rapporteer.

Daar is spesialis-konsultante wat multinasionale maatskappye en klein en mediumondernemings kan help wat verbind is tot geen korrupsie in hul werksaamhede nie.

Kontrakte wat gebaseer is of wat verwys na die betaling van omkoopgeld is nie geldig nie.

In 2012 het The Economist geskryf: "Omkopery sou minder van 'n probleem gewees het as dit nie so 'n goeie belegging was nie. 'n Nuwe studie deur Raghavendra Rau van die Universiteit van Cambridge en Yan Leung Cheung en Aris Stouraitis van die Hong Kong Baptist-universiteit het 166 prominente sake sedert 1971 ondersoek, met betalings wat in 52 lande gemaak is deur maatskappye wat op 20 verskillende effektebeurse genoteer is. Omkopery het 'n gemiddelde opbrengs van 10 tot 11 keer die waarde van die omkoopbedrag gelewer."

Daarbenewens het 'n opname deur die ouditfirma Ernst & Young in 2012 bevind dat 15 persent van die top- finansiële bestuurders bereid is om omkoopgeld te betaal om besigheid te behou of te verkry. 'n Verdere 4 persent het gesê hulle sal bereid wees om finansiële prestasie te versin. Hierdie ontstellende ongeërgdheid dui op 'n groot risiko vir hul besigheid as 'n mens hul verantwoordelikheid in ag neem.

Korrupsie in sport

Skeidsregters en beoordelaars kan geld, geskenke of ander vergoeding aangebied word om 'n spesifieke uitkoms in 'n atletiek- of ander sportkompetisie te waarborg. 'n Bekende voorbeeld van hierdie soort omkopery in sport was die 2002 Olimpiese Winterspele-sierskaatsskandaal, waar die Franse regter in die pare-kompetisie vir die Russiese skaatsers gestem het om die Franse skaatsers in die ysdanskompetisie te bevoordeel.

Stede kan ook omkoopgeld aanbied om te verseker dat atletiekfranchises of selfs kompetisies, soos wat met die 2002 Olimpiese Spele gebeur het, deur hul stad aangebied kan word. Dit is algemene praktyk vir stede om teen mekaar te bie met wat hulle kan bied wat stadions, belastingvoordele en lisensiëringtransaksies betref.

Voorkoming

Internasionale besighede probeer plaaslike programme in werking stel wat daarop gemik is omkopery te voorkom. Maar voorkomingsprogramme moet behoorlik saamgestel word volgens internasionale standaarde van beste praktyk. Om respek vir 'n program te verseker, van sowel die werknemers as sakevennote se kant, is eksterne verifikasie nodig. Internasionale beste praktyke soos die van die Raad vir die Verdere Bestryding van Omkopery van Buitelandse Openbare Amptenare in Internasionale Saketransaksies, Aanhangsel 2; die ISO 26000-reël (afdeling 6.6.3) of die TI Sakebeginsels vir die Stryd teen Omkopery word in die eksterne verifikasieprosesse gebruik om te verseker dat die omkoperyvoorkomingsprogram werk en in ooreenstemming is met internasionale standaarde. Nog 'n rede vir besighede om eksterne verifikasie van hul omkoperyvoorkomingsprogramme te ondergaan is dat dit beteken dat bewyse voorsien kan word wat toon dat alles moontlik gedoen is om korrupsie te voorkom. Maatskappye is nie in staat om te waarborg dat geen korrupsie plaasgevind het nie; wat hulle kan doen, is om te bewys dat hulle hul bes gedoen het om dit te voorkom.

Sien ook

• Korrupsie
• Transparency International