Ongerigte radiobaken
'n Ongerigte radiobaken of rigtinglose baken (Engels: non-directional beacon - NDB) is 'n radiosender wat op 'n bekende plek opgerig is en wat gebruik word as 'n lugvaart- of mariene navigasiehulpmiddel. Soos die naam aandui, is die sein of inligting wat versend word rigtingloos, in teenstelling met ander navigasiehulpmiddels soos kortgolfradio, VHF alomgerigte bestekbakens (VOR) en TACAN. NDB-seine volg die kromming van die aarde, sodat hulle oor baie groter afstande en by laer hoogtes, 'n groot voordeel bo VOR besit. Maar NDB-seine word ook meer geraak deur atmosferiese toestande, bergagtige terrein, kusrefraksie en elektriese weerstorms, veral op langgolf, wat voortdurend in alle rigtings (non-directional) radiogolwe uitstuur. Ongerigte radiobakens word gebruik om afstand of benaderingsrigting te bepaal, asook om posisie in lugvaart- en maritieme navigasie te bepaal. Die oordragfrekwensie - gewoonlik op die langgolf - word met 'n identifikasiekode gemoduleer vir identifikasiedoeleindes.
'n Ongerigte radiobaken se toerusting, in teenstelling met radiostasies wat ook uitsaai in die hoë- en mediumfrekwensie band 150-1610 kHz, het dikwels baie onopvallende antennas met hoogtes van ongeveer 10 tot 15 m of gestrekte T-antennas.
Die ongerigte radiobaken saai radiogolwe uit wat deur vliegtuie en skepe se navigasiestelsels ontvang word, en dan in hul ADF-eenheid (outomatiese rigtingspoorder of radiokompas) aangedui word. Die sender van 'n ongerigte baken is ontwerp as 'n dubbele stelsel met 'n monitor. Die monitor verskaf 'n foutaanduiding na die volgende beheerstasie, indien enige transmissie met meer as 50% verminder of die identifikasie misluk. As 'n stasie mislukking ervaar, word die bystandsender outomaties aangeskakel.
NDBs wat gebruik word vir lugvaart word gestandaardiseer deur die Internasionale Burgerlugvaartorganisasie (ICAO) se aanhangsel 10 wat bepaal dat NDBs bedryf moet word op 'n frekwensie van tussen 190 kHz en 1750 kHz, alhoewel alle NDBs in Noord-Amerika normaalweg tussen 190 kHz en 535 kHz funksioneer. Elke radiobaken word geïdentifiseer deur 'n een-, twee-, of drie-letter morsekode-roepsein.
Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Engelse Wikipedia vertaal. |