Pieter Retief Gauché
| Hierdie artikel is 'n weesbladsy. Dit is nie geskakel of in ander bladsye ingesluit nie. Help Wikipedia deur na moontlike teks te soek en 'n skakel hierheen te plaas. |
Pieter Retief Gauché was ’n Afrikaanse dramaturg en skrywer.
Lewe en werk
wysigHy skryf die blyspel “In die weegskaal” in vyf kort bedrywe vir sewe here en drie dames. Dit is egter veral op die gebied van die jeugdrama dat hy ’n waardevolle bydrae tot die Afrikaanse letterkunde maak. Daar is weinig kinderdramas beskikbaar wanneer hy begin skryf en sy dramas ontstaan dan hoofsaaklik uit ’n behoefte wat in die onderwys van die tyd gevoel word. As resultaat is sy dramas ten nouste verbonde aan die sosio-maatskaplike, politieke, ekonomiese en opvoedkundige agtergrond van die Afrikaner. “Twaalf samesprake” sluit in “Hoe Koos aansluit by die debatsvereniging”, waarin eietydse kwessies vir jongmense aangespreek word, en die stereotipering van ’n Joodse spekulant “Chefnawanskie op die platteland”. Die bundel bevat ook die stuk “Wie die skuldige is”, spesifiek geskryf vir opvoering deur skoolkinders by die afskeid van ’n onderwyser. Ander samesprake in hierdie bundel is “Gesukkel op die telefoon”, “Kritiek op ’n preek”, “’n Misverstand”, “’n Moeilike buurman”, “Die prokureur en sy hond”, “Riem-telegramme”, “Sij kan nie verstaan nie”, “Taal-gebrouw” en “Vrywillig vir land en volk”. Hierdie samesprake is meestal steeds geskoei op die voorbeeld van Melt Brink, waar die grappige insident voorrang geniet en daar van karakteruitbeelding en sielkundige motivering geen sprake is nie. “Samesprake vir skoolkinders” bevat kindertoneelstukke, meestal met die skoollewe as agtergrond.
Op prosagebied skryf hy die liefdesverhaal “Die drie dogters” wat teen die agtergrond van ’n idilliese plaaslewe afspeel. Dit is die verhaal van hoe die drie dogters van oom Dirk Joubert verloof en getroud geraak het. Die agterbakse planne van Anton Ferreira veroorsaak dat die vryerige Sannie haar verlowing met die voorbeeldige Jan Opperman verbreek. Nadat Jan in die Rebellie van 1914 gewond word, kom die twee egter weer bymekaar. Die ander vryende paartjies se flukse vordering en liefdesintriges word ook op aanskoulike wyse verhaal. Oom Dirk en twee van sy skoonseuns het almal modelplase; hulle is flukse boere met ’n sterk kredietrekening in die bank, terwyl die derde, ’n landmeter-argitek, ook vooruitstrewend is. Teen die gelukkige einde van die verhaal word al die paartjies voorsien met woonhuise en skattige kinders. Die taalgebruik is tegnies goed versorg, maar sonder veel verbeeldingskrag. Die verhaal gaan hoofsaaklik om uiterlike gebeure en nie oor innerlike groei en ontwikkeling nie. Hierdie verhaal is in 1915 ingeskryf vir die eerste toekenning van die Hertzogprys, wat deur “Trekkerswee” van Totius verower is. Op vakkundige gebied skryf hy saam met F.E. Geldenhuys “Gesellige natuurstudie of Eerste lesse in Landboukunde”.
Publikasies
wysig| Jaar | Publikasies |
|---|---|
| 1918 | In die weegskaal |
| Twaalf samesprake | |
| 1920 | Samesprake vir skoolkinders |
| 1923 | Die drie dogters |
| 1926 | 250 Speletjies en grappies vir wintersaande |
| Nie-fiksie | |
| 1924 | Gesellige natuurstudie of Eerste lesse in landboukunde (saam met F.E. Geldenhuys) |
Bronnelys
wysigBoeke
wysig- Antonissen, Rob “Die Afrikaanse letterkunde van aanvang tot hede” Nasou Beperk Derde hersiene uitgawe Tweede druk 1964
- Beukes, Gerhard J. “Die moderne eenbedryf” J.L. van Schaik Bpk. Pretoria Vierde druk 1970
- Dekker, G. “Afrikaanse Literatuurgeskiedenis” Nasou Beperk Kaapstad Elfde druk 1970
- Kannemeyer, J.C. “Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 1” Academica, Pretoria en Kaapstad Tweede druk 1984
- Nienaber, P.J.; Senekal, J.H en Bothma, T.C. “Mylpale in die geskiedenis van die Afrikaanse letterkunde”
- Afrikaanse Pers-Boekhandel Tweede hersiene uitgawe 1963
- Schoonees, P.C. “Die prosa van die tweede Afrikaanse beweging” J.H. de Bussy, Pretoria / Hollandsch-
- Afrikaansche Uitgevers Maatschappij v/h J. Dusseau & Co, Kaapstad 1939 (derde druk)
- Van Coller, H.P. (red.) “Perspektief en Profiel Deel I” J.L. van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 1998