Melt J. Brink (1842–1925) was ’n Nederlandse digter en dramaturg van die negentiende eeu, wat ruim van Kaaps-Hollands (vroeë Afrikaans) in sy geskrifte gebruikgemaak het. Sy taalgebruik word as ’n tussentaal beskryf, d.w.s. nie meer Nederlands nie, maar nog nie Afrikaans nie. As sulks was hy ’n belangrike oorgangsfiguur tussen die Eerste en Tweede Afrikaanse Taalbeweging. Hy was ’n leidende figuur in die Kaaps-Hollandse teater en sekretaris van die destyds invloedryke Aurora-teatergroep. Sy geestige eenbedrywe word nog dan en wan opgevoer.[1]

Melt Brink
’n Beeld van die betrokke persoonlikheid.
Geboorte 16 Mei 1842
Kaapstad
Sterfte 3 September 1925
Kaapstad
Nasionaliteit Suid-Afrika
Beroep Digter, akteur, dramaturg,regisseur, kartograaf

Lewe en werk wysig

Vroeë lewe en herkoms wysig

Melt Jacobus Brink is op 16 Mei 1842 in Langstraat in Kaapstad gebore as die seun van Melt Jacobus Brink senior en Maria Alida Frederika Louw. Melt het nog twee halfbroers en ’n eie broer en drie susters. Sy vader is ’n sakeman wat sy hand sonder veel sukses aan vele werksaamhede waag en nadat hy borgstaan vir ’n vriend wat nie sy verpligtinge kon nakom nie, word sy huis en besittings uitverkoop. As gevolg hiervan trek die gesin baie rond. Van sy sewende jaar in 1849 woon die familie op die plaas Oostenwal, naby Saldanhabaai, waar sy vader met koring en vee boer en ook visser is. Hier ontvang Melt in 1851 vir ongeveer ’n jaar lank onderrig van ’n Hollandse stuurman, Jan Jansen, wie se skip vergaan en hom dwing om maar onderwyser te word. By hom leer hy lees, skryf en rekenkunde. Na ’n jaar neem Jansen ’n betrekking aan as onderwyser op die nuwe dorpie Hopefield en Melt is weer op homself aangewese om Nederlands te leer lees en skryf. Die gesin keer in 1855 terug na Kaapstad, waar sy vader herbergier is en Melt in 1856 weer kan skoolgaan by die Tot Nut van't Algemeen-skool, waar hy ook tekenlesse kry. Daarna help hy vanaf 1857 sy vader op hulle plaas naby Houtbaai tot en met 1863 met sy wynboerdery, terwyl hy gereeld in sy vrye tyd teken en skilder. Weens geldelike probleme verkoop hulle die plaas en hulle verhuis weer in 1864 na ’n huis in Buitengrachtstraat in Kaapstad, waar sy vader ’n bakkery en slaghuis open en hy weer sy vader behulpsaam is. Deur die tussenkoms van sy stiefbroer Andries, ’n landmeter, kry hy weer ’n geleentheid om in 1865 ’n jaar skool te gaan, hierdie keer by die South African College, waarna hy noodgedwonge formele skoolopleiding moes staak.

Selfopleiding wysig

In wese is hy dus ’n outodidak, wat nie die nodige geleenthede gehad het om te studeer nie en homself dus moes bekwaam met die beperkte middels tot sy beskikking. Ten spyte van sy gebrekkige skoolopleiding is die jong Melt leergierig en lees hy van jongs af werke van Nederlandse digters soos Cats, Bilderdijk, Tollens, Van Zeggelen en De Génestet, wat 'n groot invloed op sy eie digkuns uitoefen. Hy is wyd belese en sy boekery beslaan etlike duisende boeke oor verskillende onderwerpe soos teologie, spiritisme, Darwinisme, mitologie, filosofie, geskiedenis en selfs dier- en plantkunde. Op letterkundige gebied het hy werke van beroemde outeurs gelees, insluitende John Milton, Henry Fielding, Émile Zola en Shakespeare, tesame met vele ander in Nederlands vertaalde werke van middelmatige gehalte. Van jongs af is hy lief om te skilder en te teken en sy stiefbroer leer hom hoe om landkaarte te teken.

Loopbaan as tekenaar wysig

In 1867 kry hy dan ’n aanstelling in die kantoor van die Landmeter-generaal, waar hy tot met sy aftrede as tekenaar van kaarte werksaam is. Hy teken hoofsaaklik kaarte van Kaapse en omliggende munisipale gebiede en produseer eindelik sowat honderd belangrike kaarte en planne, wat ’n stewige fondament vir toekomstige amptenare en navorsers lê. Van die kaarte wat hy teken sluit in die munisipale gebiede Woodstock, Mowbray, Maitland, Claremont en Rondebosch, asook afdelingsplanne vir Kaapstad, Stellenbosch en die Paarl. Hierdie afdelings se grondbriewe is reeds in die sewentiende eeu uitgereik. Die Staatsdrukker publiseer die afdelingsplan vir Kaapstad as ’n muurkaart. Op 11 Februarie 1898, ná die dood van die hooftekenaar Willem Cornelis Kuys, word hy bevorder tot hooftekenaar.

Kaapse Rederykerskamer Aurora wysig

In ongeveer April 1867 sluit hy as lid aan by die Kaapse Rederykerskamer Aurora (wat daeraad of sonsopkoms beteken) wat op 4 Oktober 1866 deur vyf gebore Nederlanders gestig is met die leuse “Onvermoeide vlijt komt alles te boven”. Hy word in November 1867 tot sekretaris verkies en bly aan in hierdie pos tot 1886, behalwe vir sy tydperk as voorsitter in 1875 en 1876 en weer in 1887. Die doel van die organisasie is om openbare redery te beoefen en die kennis van die Nederlandse letterkunde te bevorder deur die voorlees van gedigte, die voordra van prosastukke en die opvoer van toneelstukke. Vir hierdie organisasie skryf hy in die jare 1868–1877 veertien Nederlandstalige toneelstukke. Die Rederykerskamer loop dood in 1887, maar hy is in 1908 weer instrumenteel in die heroprigting daarvan as onderafdeling van die Algemeen Nederlands Verbond en word ook aangewys as voorsitter. Hierdie pos beklee hy egter net vir ’n kort ruk, maar met sy uittrede word hy verkies as erevoorsitter. Met die uitbreek van die Eerste Wêreldoorlog in 1914 hou dit finaal op om te bestaan.

Hy is vanaf die stigting daarvan in 1867 lid van die Vrye Protestantse Kerk van eerwaarde D.P. Faure, wat die Unitariërbeweging in Suid-Afrika verteenwoordig het. Hierdie kerk ontken die leer van die Drie-eenheid en verwerp dus Jesus se godheid en alles wat daarmee saamhang. Brink is jare lank sekretaris en later tesourier van die Kaapse gemeente en tot met sy dood een van die getrouste kerkraadslede. In 1874 word hy ook die stigter en leier van die buitekerklike vereniging De Roode Ster, ’n soort vrymesselaarslosie wat as doel het die veredeling van die hele mensdom deur liefde, waarheid, deug, vrede en troue vriendskap. Hy behoort aan vele ander verenigings en organisasies, insluitende De Zuid-Afrikaansche Societeit, Het Algemeen Nederlandsch Verbond, De Zuid-Afrikaansche Taalbond, Vereniging Hollandia in Kaapstad en word ook erelid van die Maatschappij der Nederlandsche Letteren in Leiden in Nederland. In 1903 is hy saam met J.H. Hofmeyr en mevrou Marie Koopmans-de Wet mede-oprigter en ook gereelde medewerker van die tydskrif De Goede Hoop, wat onder die redakteurskap van J.H.H. de Waal gestaan het.

Persoonlike lewe wysig

Hy trou op 16 Junie 1870 met Hanette Susanna Combrink. Op 1 Junie 1908 tree hy op sestigjarige ouderdom met pensioen af en sy vrou ontval hom in 1916. Stil en eensaam (die huwelik was kinderloos) bly hy tot met sy dood in sy huis Pretoria-villa in Kloofstraat in Kaapstad. Hy is op 3 September 1925 in Kaapstad oorlede en word in die Woltemade-begraafplaas begrawe.

Skryfwerk wysig

Eerste fase wysig

Sy eerste letterkundige poging is op veertienjarige ouderdom in 1856, in die vorm van ’n grappige versie Op de Snyder Kakatoe. Hierdie versie stuur hy op 30 September 1920 aan J.J. Smith vir plasing in Die Huisgenoot. In die sestigerjare van die negentiende eeu begin hy ook om versies te publiseer in The Knobkerrie. Hy lewer veral werk van belang in die poësie en die drama. Sy letterkundige werksaamheid kan rofweg in drie fases ingedeel word. Die eerste fase van sy aktiwiteit as skrywer is as lid van die Kaapse Rederykerskamer Aurora. Vir hierdie organisasie skryf hy in die jare 1868–1877 veertien Nederlandstalige toneelstukke. Hierdie toneelstukke is meestal eenbedrywe wat uitsluitlik daarop gemik is om te vermaak en geen letterkundige pretensies het nie. Meeste van hierdie toneelstukke is derhalwe klugte of komedies, soos die heel eerste een, Het origineele Testament wat in 1968 opgevoer is. Dit is ’n blyspel in drie bedrywe. Hierna word opeenvolgend van hom die volgende toneelstukke by Aurora opgevoer: Die blyspel in twee bedrywe Het Spook of De Bekering van Docter Peperhoofd in 1869; Naar de Diamantvelden in 1870, ’n blyspel in drie bedrywe wat in 1921 in Afrikaans uitgegee word as De diamantkoors of Einde goed, alles goed; De weddenschap in 1871, ’n blyspel in een bedryf wat gebaseer is op ’n gedig van P.J. Kikkert (in 1905 in Kaaps-Hollands uitgegee as De weddenschap en in 1915 in Afrikaans as Die weddenskap); De tovenaar, nog ’n eenbedryf blyspel wat in 1871 opgevoer is en wat gebaseer is op ’n gedig De Conscrit; Een reis met hindernissen of De Speler Bekeerd, ’n blyspel in drie bedrywe wat ook in 1871 opgevoer is; Die blyspel De drie verliefde schoolmeesters of Wie zal de bruid hebben” wat in 1872 opgevoer is; Een loterij, ’n blyspel in een bedryf wat in 1872 opgevoer is; De onaangename huishoudster, ’n blyspel in een bedryf wat in 1873 opgevoer word en in 1905 in Kaaps-Hollands uitgegee word as De kwaaije huishoudster; Trouw beloond of De zegepraat der onschuld, ’n drama in vier bedrywe en ook in 1873 opgevoer; De twee dooven, ’n blyspel in een bedryf wat in 1874 opgevoer word; De misdadigers of Loon naar werken, ’n drama in vier bedrywe en opgevoer in 1874; De tijdgeest van 1875, ’n blyspel in 3 bedrywe wat gebaseer is op ’n gedig van W.J. van Zeggelen en in 1877 die drama in ses bedrywe wat afspeel tydens die Tagtigjarige Oorlog, De Slagers van Ghent.

Sommige van hierdie blyspele word later bekend in Afrikaanse verwerking, soos De Weddenschap en De Onaangename Huishoudster. Brink lewer ook meer ernstige werk, waaronder De slagers van Ghent, wat in Julie 1877 opgevoer is. Hierdie drama speel af tydens die Tagtigjarige Oorlog, enkele dae nadat Gent deur Spaanse troepe oorval is en die Spaanse bevelhebber (Graaf D’Ulloa) laat sy troepe toe om al moordend en plunderend deur die stad te trek. Hulle breek in by ’n uitgeweke Spaanse edelman (Don Hernandez) se huis en word getref deur die skoonheid van sy dogter, Maria, vir wie hulle dan wil ontvoer. Don Hernandez dood een van die inbrekers en word weggevoer om gehang te word, terwyl die seun van Graaf D’Ulloa (Don Juan) ook daar aankom en verlief raak op die dogter. Hy belowe om haar pa te red, maar is onsuksesvol om sy pa, Graaf D’Ulloa, se oordeel en vonnis te verander. Burgers van die stad probeer om Don Hernandez te bevry, maar is onsuksesvol. Soldate van Graaf D’Ulloa probeer om Don Hernandez om die lewe te bring, maar Don Juan verdedig hom om sy lewe so te probeer red. Don Juan word egter oorval en Don Hernandez word tereggestel. Don Juan keer terug na Maria se huis om die slegte nuus oor te dra en sy ware identiteit bekend te maak. Hulle verstaan dat hulle liefde geen toekoms het in hierdie omstandighede nie. Nadat hy weg is, daag ander soldate weer op om die huis te plunder en hulle dood Maria. Don Juan en sy pa daag net betyds op om haar sterwenswoorde aan te hoor, wat ’n wens is dat vader en seun weer versoen sal raak. Hierdie is ’n tipiese melodrama, waar elke probleemsituasie onmiddellik deur ’n volgende opgevolg word, en is bevolk met karakters wat hoofsaaklik ten volle goed of ten volle boos is. Die oormag van die Spaanse magte veroorsaak ’n baie ongelyke en tragiese stryd. Die boodskap is dat opstand en opoffering van lewens vryheid tog nader bring. Deur die opset en tydsberekening van die stuk het dit egter in die breë ’n politieke impak gemaak daarin dat dit ook toegepas kon word op die ewe ongelyke stryd in Transvaal, waar die Engelse kort tevore hierdie republiek ingeneem het. Naar de Diamantvelden van 1870 is ’n uitbeelding van die impak wat die ontdekking van diamante en die daaropvolgende instroming van vreemde fortuinsoekers en die dwase diamantkoors van eie eenvoudige landsburgers op die maatskaplike toestande in die land het.

Tweede fase wysig

Die werke van die Nederlandse digters wat hy lees, soos Cats, Bilderdijk, Tollens, Van Zeggelen en De Génestet, oefen groot invloed op sy eie digkuns uit. Hy skryf reeds gedigte teen die tyd wat hy ’n lid word van Aurora, in Nederlands en meestal ernstige, didaktiese maar vervelende en nie-merkwaardige verse en vertellinge wat in tydskrifte en koerante soos The Knobkerrie, Het Zuid-Afrikaansche Tijdschrift, Jong Zuid-Afrika, Ons Tijdschrift, De Zuid-Afrikaan verenigd met Ons Land, De Goede Hoop en De Unie verskyn. Die grootste gedeelte van sy digwerk wat in tydskrifte en koerante verskyn, ontstaan egter in die tydperk na sluiting van die Aurora tot met ongeveer die begin van die twintigste eeu, wat dan die tweede fase van sy letterkundige arbeid verteenwoordig. Sy digkuns is hoofsaaklik didakties en moraliserend van aard en word merendeels op ’n komiese wyse aangebied. Die gedigte belig die menslike tekortkominge en gebreke en gee ’n humoristiese kykie op maatskaplike wanpraktyke. Onder die skuilnaam Koos Rijmzak publiseer hy sedert 1884 ’n reeks Afrikaanse Schetze in die tydskrif The Knobkerrie. Daarna volg vele verse in die belangrikste Hollandse tydskrif van die tyd, Het Zuid-Afrikaansch Tijdschrift, asook vanaf 1896–1900 in Ons Tijdschrift en na 1900 in De Goede Hoop. Gedigte verskyn ook in verskeie ander koerante en tydskrifte, ook in Engelse tydskrifte en koerante. Hierdie gedigte versamel hy in die jare 1893–1909 in ’n sewetal Grappige stories en andere versies. In 1896 verskyn die Engelse vertaling deur Karl von Oppell van Two comical stories in Cape Dutch. Later word drie bundels Nationale en Afrikaanse gedigte saamgestel en uitgegee. Sy digwerk sluit ook die lang beskrywende gedigte De reis naar Kaapstad van Oom Gijsbert van Graan en Die storie van Klaas Windvoël, die ou Hotnot in, waarin hy in versvorm die betrokke komiese verhale vertel. Aanvanklik skryf hy gedigte in Nederlands, maar vanaf omstreeks 1884 is dit hoofsaaklik in Kaaps-Hollands, hoewel hy vir meer ernstige werk steeds Nederlands verkies. Sy grappige gedig Hoe die Engelse taal in die wêreld gekomen is, wat in 1893 in die Het Zuid-Afrikaansch Tijdschrift verskyn, ontlok groot verontwaardiging en protes uit Engelse geledere, terwyl ook predikante aanstoot neem oor woorde of uitdrukkings in sy werke wat hulle as oneerbiedig beskou. Vanaf die Eerste Vryheidsoorlog van 1881 tree hy sporadies op as nasionalistiese volksdigter wat die Boeretradisies, sedes en gewoontes verdedig en na die Jameson-inval van 1896 skryf hy ook ’n aantal verse wat ten nouste verband hou met die politieke gebeure van sy tyd. Sy versies is baie gewild onder die volk en word wyd gelees. Die feit dat dit in ’n tussentaal geskryf is, het die oorgang van formele Nederlands na Afrikaans baie vergemaklik, aangesien dit mense gewoond gemaak het aan ’n taal wat nie suiwer Nederlands was nie maar tog kunstige gevoelens en gedagtes uitgedruk het.

Sy gedig Die vreemde man in die kooi word opgeneem in die versamelbundel Die dye trek die dye aan onder redaksie van Johann de Lang en Antjie Krog. Sy gedigte verskyn ook in ander versamelbundels, waaronder Gerrit Komrij se bloemlesing Die Afrikaanse poësie in ’n duisend en enkele gedigte, waarin agt van sy gedigte opgeneem word, en Die junior digbundel.

Derde fase wysig

Na die einde van die Anglo-Boereoorlog skryf hy in die laaste periode van sy skrywerskap weer meestal toneelstukke, veral wanneer digters soos Jan F.E. Celliers, C. Louis Leipoldt en Totius op die toneel verskyn en hy besef dat sy digkuns nie meer aan die eise van die tyd voldoen nie. Daar bestaan in hierdie tyd groot behoefte aan toneelstukke met die herlewing op kultuurgebied na 1900 en die stigting van die tydskrif De Goede Hoop publiseer gereeld sy werk in hierdie verband. Volgens F.C.L. Bosman is die blyspel in twee bedrywe, Zo zijn er meer of Weggeschop met de kous op de kop, sy eerste toneelstuk wat hoofsaaklik in Kaaps-Hollands geskryf is, en wel so vroeg as 1892. Dit is egter nie in hierdie tyd opgevoer nie en word eers in 1917 gepubliseer. Sy toneelstukke uit die periode na die Anglo-Boereoorlog is hoofsaaklik komies, hoewel daar ook meer ernstige werk is. Die toneelstukke het meestal ’n maklike intrige met ’n los bou en weinig of geen groei in die karakters, sodat dit feitlik uitsluitlik staatmaak op die situasie vir effek. Dit is nogtans baie gewild by die volk en beleef oor die algemeen vele herdrukke. ’n Voorbeeld is Die kwaaie huishoudster, waar Klaas Muggebeen sewe jaar gelede weggeloop het van sy kwaai vrou Sabina, wat hy vermoed nou reeds dood is. Hy kry ’n nuwe huishoudster, juffrou Hartlap, maar van die begin af spat die vonke. Dit blyk dat juffrou Hartlap niemand anders is nie as Sabina, wat weer begin met haar afknouery van Klaas waar sy sewe jaar gelede opgehou het. Klaas se kneg Hans verskyn egter met ’n muis, wat Sabina bo-op ’n stoel jaag, en Klaas se vriendin Doris vermaan Sabina dan dat sy met driftigheid en onverdraagsaamheid niks gaan bereik nie. So vermurwe Sabina se gees en kom sy tot beter insigte. In Maljan onder de hoenders kry die Khoi Maljan en sy vrou rusie by ’n dans nadat Jan in sy beskonke toestand begin om die ander vroue te soen. Hulle raak handgemeen, waarna hulle aangekla en beboet word. Weereens is die meer ernstige stukke (waaronder Berouw komt meestal te laat en Die National Scout of Die verloren zoon) melodramas met episodiese strukture, opeenvolging van rampe en duidelik onderskeibare goeie en slegte karakters. Daar is egter ’n mate van ontwikkeling daarin dat sommige karakters eerder onwetend as met opset handel en dan ook hulle foute insien en sodoende as karakters groei. Die komiese dramas beeld dikwels ’n sosiale probleem van die tyd uit wat met heelwat toevalligheid en growwe humor tot ’n gelukkige oplossing gebring word, soos die huweliksprobleem in De Echtskeiding en die probleem van vrouestemreg in O, de muizen! of Het stemrecht voor vroue. Die blyspel By die tandedokter word by die herleef van Aurora in Julie 1910 daar opgevoer.

Sy belang vir die letterkunde lê veral daarin dat hy ’n brug vorm tussen die Hooghollandse letterkunde vanwaar hy begin, en die Afrikaanse letterkunde waartoe hy geleidelik oorgaan met sy Kaaps-Hollandse geskrifte. Hy was nooit lid van enige beweging om Afrikaans te bevorder nie, maar het in hierdie tyd van taalonsekerheid homself begin bedien van die volkstaal omdat hy die volk wou bereik met sy geskrifte. Hoewel sy dramas nie werklik letterkundige meriete het nie, lewer dit ’n baie belangrike bydrae om die toneelbedryf in Suid-Afrika aan die gang te hou in ’n tyd waar daar baie min werk op hierdie gebied gelewer word. Sy werk (ook sy versies) is toeganklik en baie gewild onder die gewone mense, wat hom ’n belangrike volkskunstenaar van sy tyd maak. In sy werk spreek hy maatskaplike gebeurtenisse en toestande van sy tyd aan, wat hom op hierdie gebied ook relevant maak. Dit is egter so dat sy werk reeds voor sy dood verouderd raak. Waar dit van groot belang is tydens die Eerste Afrikaanse Taalbeweging en elke bydrae verwelkom word wat die taal kan laat groei, voldoen dit nie aan die nuwe estetiese standaarde wat deur die Tweede Afrikaanse Taalbeweging gestel word nie.

Eerbewyse wysig

Brink onderhou aan die begin van sy skrywersloopbaan noue bande met Nederland en hy word in 1873 deur Willem III met ’n erepenning bekroon vir sy bydrae tot die Hollandse kultuur. Hy word verkies tot lid van die Maatschappij der Nederlandse Letterkunde in Leiden en van die Suid-Afrikaanse Akademie vir Taal, Lettere en Kuns. C.J. Uys behaal in 1936 sy M.A.-graad aan die Universiteit van Stellenbosch met ’n verhandeling oor Melt Brink as toneelskrywer.

Publikasies wysig

Jaar Publikasies
1893 Grappige stories en andere versies I
1894 Grappige stories en andere versies II
1896 Grappige stories en andere versies III
Ons Afrikaansch prentenboek
1898 Grappige stories en andere versies IV
1903 Grappige stories en andere versies V
1904 Hoe Oom Jacob Hoogvlieg gefop werd
De reis naar Kaapstad van Oom Gijsbert van Graan
1905 De echtskeiding
Berouw komt meestal te laat
Bij de tandedokter
Grootvader se pijp
De kwaaije huishoudster
Mal Jan onder de hoenders
Voor volk en taal
De weddenschap
1906 Grappige stories en andere versies VI
Een progressief
1907 Gestrafte nieuwsgierigheid
De haat verstomt waar liefde komt
1908 O de muizen! of Het stemrecht voor vrouwen
1909 Grappige stories en andere versies VII
1910 Die storie van Klaas Windvoël, die ou Hotnot
1913 Die National Scout of Die verloren zoon
1914 Die mislukte troupartij
1916 Nationale en Afrikaanse gedigte I
Die slimme boertjie of Die vergiftigde worst
Die ware liefde
1917 De diamant of Verborgen liefde
Zo zijn er meer of Weggeschopt met de kous op de kop
Een ondankbaar kind
Luimige en vrolike verhale
1918 Nationale en Afrikaanse gedigte II
1920 Nationale en Afrikaanse gedigte III
1921 Die diamantkoors of Einde goed, alles goed

Bronnelys wysig

Boeke wysig

  • Antonissen, Rob. Die Afrikaanse letterkunde van aanvang tot hede. Nasou Beperk Derde hersiene uitgawe  Tweede druk 1964
  • APB-Komitee vir Skoolboeke. Die junior digbundel. Afrikaanse Pers-Boekhandel Johannesburg Sesde druk 1963
  • Beukes, Gerhard J. Die moderne eenbedryf. J.L. van Schaik Bpk. Pretoria Vierde druk 1970
  • Beukes, Gerhard J. en Lategan, F.V. Skrywers en rigtings. J.L. van Schaik Bpk. Pretoria Eerste uitgawe 1952
  • Bosman, F.C.L. Di Bedriegers, Magrita Prinslo en ander Afrikaanse dramas en samesprake tot 1900. Human & Rousseau Kaapstad Heruitgawe 1975
  • Bosman, F.C.L. Drama en toneel in Suid-Afrika Deel II 1856–1912. J.L. van Schaik Pretoria Eerste uitgawe 1980
  • Bouwer, Alba. Afrikaans 100. Tafelberg-Uitgewers Bpk. Kaapstad Eerste uitgawe 1975
  • Conradie, Elizabeth. Hollandse skrywers in Suid-Afrika (Deel 2) (1875–1905) J.H. de Bussy/H.A.U.M, Kaapstad/Pretoria, 1949
  • Dekker, G. Afrikaanse Literatuurgeskiedenis. Nasou Beperk Kaapstad Elfde druk 1970
  • Grové, A.P. Letterkundige sakwoordeboek vir Afrikaans. Nasou Beperk Vyfde uitgawe Eerste druk 1988
  • Kannemeyer, J.C. Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 1. Academica, Pretoria en Kaapstad Tweede druk 1984
  • Kannemeyer, J.C. Die Afrikaanse literatuur 1652–2004. Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria Eerste uitgawe 2005
  • Lindenberg, E. (red.) Inleiding tot die Afrikaanse letterkunde. Academica Pretoria en Kaapstad Vierde uitgawe Eerste druk 1973
  • Nienaber, P.J. Hier is ons skrywers! Afrikaanse Pers-Boekhandel Johannesburg Eerste uitgawe 1949
  • Nienaber, P.J,; Senekal, J.H en Bothma, T.C. Mylpale in die geskiedenis van die Afrikaanse letterkunde. Afrikaanse Pers-Boekhandel Tweede hersiene uitgawe 1963
  • Nienaber, P.J. et al. Perspektief en Profiel. Afrikaanse Pers-Boekhandel Johannesburg Derde hersiene uitgawe 969
  • Preller, Gustav S. Eerstelinge. Human & Rousseau Kaapstad 1961
  • Van Coller, H.P. (red.) Perspektief en Profiel Deel I. J.L. van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 1998
  • Van Coller, H.P. (red.) Perspektief en Profiel Deel 3. Van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 2006

Tydskrifte en koerante wysig

  • Glorie, Ingrid. ’n Klein alleenstaande koppie op ’n kaal vlakte? Melt Brink en zijn venster op de wereld. Tydskrif vir Nederlands en Afrikaans” Desember 1996
  • P.H.C. Melt J. Brink. Die Staatsamptenaar, Februarie 1949

Internet wysig

Ongepubliseerde dokumente wysig

Verwysings wysig

  1. HAT Taal-en-feitegids, Pearson, Desember 2013, ISBN 978-1-77578-243-8