Piramide van Djoser

Die Piramide van Djoser, of die Trappiramide (Antieke Egipties: kbhw-ntrw) is ’n piramide by Saqqara, Egipte, noordwes van die stad Memphis. Dit is in die 27ste eeu v.C. gebou as die graf van farao Djoser deur Imhotep, onder meer sy raadgewer en argitek. Dit is die sentrale konstruksie van ’n groot begrafniskompleks en word omring deur seremoniële strukture en versierings.

Trappiramide van Djoser
Die Trappiramide van Djoser
Die Trappiramide van Djoser
Datum 2667-2648 v.C.
Hoogte 62 m
Basis 125,27 m (groter)
109,12 m (kleiner)

Hierdie eerste Egiptiese piramide bestaan uit ses mastabas wat bo-op mekaar gebou is en al hoe kleiner word na bo. Dit was aanvanklik 62 m hoog met ’n basis van 109 x 125 m, en was afgewerk in blink, wit kalksteen.[1] Die sogenaamde Trappiramide word beskou as die eerste grootskaalse steenkonstruksie ter wêreld.[2]

Djoser

wysig

Djoser was die eerste farao en stigter van die 3de Dinastie (omstreeks 2667 tot 2648 v.C.) van die Ou Ryk van Egipte.[3] Hy is veral bekend vir sy groot piramide, wat die Saqqara-landskap oorheers.[4] In sy grafkelder word hy by sy Horusnaam, Netjerichet, genoem; Djoser is ’n naam wat duisende jare later tydens die Nuwe Ryk aan hom gegee is.[5]

Die piramide skep baie presedente. Dit is die eerste monumentstruktuur van klip. Dit dui daarop dat daar nuwe bronne beskikbaar was – van materiale sowel as werkers.[6] Konings is van dié tyd af ook in die noorde begrawe, eerder as by Abydos. Hoewel Djoser se piramide verskil van lateres, het baie van die elemente behoue gebly en het dit ’n voorbeeld geskep vir piramides van die 4de, die 5de en die 6de Dinastie, insluitende die Groot Piramides by Giza.[6] Boonop is dit die eerste melding van Imhotep, wat die kompleks ontwerp en gebou het.[6]

Die piramide

wysig
 
Tempels van die kompleks.

Djoser se piramide het verskeie funksies wat belangrik was vir beide die lewe en die hiernamaals. Die piramide in Antieke Egipte was nie bloot ’n graf nie; die doel daarvan was om ’n suksesvolle lewe ná die dood vir die koning moontlik te maak sodat hy vir ewig herbore kon word.

Die belangrikste persoon wat uitgrawings by die Trappiramide gedoen het, is die Franse argitek Jean-Philippe Lauer, wat sleuteldele van die kompleks gerekonstrueer het. Die kompleks dek 15 ha en is 2,5 keer so groot soos die dorp Heirakonpolis van die Ou Ryk.[6]

Die kompleks word omrig deur ’n kalksteenmuur van 10,5 m hoog.[7] Dit beeld die paleisfasade uit nes die grafkelders uit die 1ste Dinastie.[8] Dit het 14 deure, maar net een ingang is vir die lewendes. Die ander is bekend as vals deure en was bedoel vir die koning se gebruik in die hiernamaals. Eersgenoemde lei na ’n nou gangetjie wat met die onderdak-kollonade verbind is.[7] Buite die muur was ’n grag van 40 m breed om toegang tot die kompleks te bemoeilik.[9]

 
Kollonades lei tot binne die kompleks. Die pilare is uitgekap om soos plantstingels te lyk.

Die kollonade lei na die suidekant van die kompleks.[6] ’n Gang met ’n kalksteenplafon, wat so ontwerp is dat dit lyk of dit van heel boomstompe gemaak is, lei na die enorme klipnamaaksels van twee oop deure. Hieragter was ’n saal met 20 pare kalksteenpilare van 6,6 m hoog wat uit segmente bestaan het wat soos bondels plantstingels lyk.[6] Tussen die pilare aan weerskante was klein kamers, moontlik vir elk van die provinsies van Bo- en Benede-Egipte.[9] Aan die einde van die kollonade was ’n kamer[8] wat na die suidelike hof gelei het.[4]

In die suidelike hof is klippe wat waarskynlik verband gehou het met die Sed-fees, ’n belangrike ritueel wat gehou is met die 30ste regeringsjaar van ’n farao om hul magte te hernu.[6] So kon Djoser in die hiernamaals steeds krag uit die ritueel put.[10]

 
’n Reliëfwerk van Djoser wat na die tempel van Horus of Behedet kyk.

Die suidelike grafkelder is al vergelyk met die satelliet-piramides van latere dinastieë en het vermoedelik die ka in die hiernamaals gehuisves,[5] want dis was te klein vir ’n liggaam.[5] Van daar lei ’n trap na die pienk granietgrafkelder.

Verskeie ander kamers in die piramide is ryklik versier en daar word geglo die beste kunstenaars het in dié donkerste, mees ontoereikende plekke gewerk. Dit onderstreep die feit dat die kuns nie vir die lewendes bedoel was nie, maar om te verseker dat die koning alles het wat hy nodig kan kry vir ’n suksesvolle hiernamaals.[5]

Die grafkamer is uit graniet gebou wat ná die tyd met ’n granietblok van 3,5 ton toegamaak is.[4] Geen liggaam is gevind nie, aangesien die grafkelder ná die tyd in ’n groot mate leeg gesteel is.[5]

Tempels en ander geboue

wysig

Noord van die piramide was ’n dodetempel waar daaglikse rituele uitgevoer en offerandes aan die afgestorwe koning gebring is. Dit was die middelpunt van die farao se kultus.[10] Oos hiervan is ’n klein kamertjie wat die ka-standbeeld huisves. Die koning se ka was in dié standbeeld om voordeel te trek uit die daaglikse seremonies.

Daarbenewens bevat die kompleks ook ’n Heb-sed-binnehof vir rituele in die hiernamaals, talle kapelle in verskillende argitektoniese style en geboue met staanplek vir standbeelde.

Verwysings

wysig
  1. Harry Adès A Traveller's History of Egypt (Chastleton Travel/Interlink, 2007) ISBN 1-905214-01-4 p48
  2. Lehner, Mark (1997). The Complete Pyramids. New York: Thames and Hudson. p. 84. ISBN 978-0-500-05084-2.
  3. Shaw, Ian, red. (2000). The Oxford History of Ancient Egypt. Oxford University Press. p. 480. ISBN 0-19-815034-2.
  4. 4,0 4,1 4,2 George Hart, Pharaohs and Pyramids, A Guide Through Old Kingdom Egypt (Londen: The Herbert Press, 1991), 57-68.
  5. 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 Lehner, Mark (1997). The Complete Pyramids. New York: Thames and Hudson. pp. 80–93. ISBN 978-0-500-05084-2.
  6. 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 6,6 Kathryn A. Bard, An Introduction to the Archaeology of Ancient Egypt (Oxford: Blackwell Publishing Ltd, 2008), 128-33
  7. 7,0 7,1 Alberto Siliotti, Guide to the Pyramids of Egypt with forward by Zahi Hawass (New York: Barnes and Noble Books, 1997), 105-113.
  8. 8,0 8,1 A.J. Spencer, Early Egypt: The Rise of Civilization in the Nile Valley (Londen: British Museum Press, 1993), 98-110.
  9. 9,0 9,1 Miroslav Verner, The Pyramids (New York: Grove Press, 1998), 105-139.
  10. 10,0 10,1 Gay Robins, The Art of Ancient Egypt (Cambridge: Harvard University Press, 2000), 40-45.

Eksterne skakels

wysig