Poëtiese Edda
Die Poëtiese Edda is die moderne naam vir 'n ongetitelde versameling anonieme Oudnoorse verhalende gedigte, wat verskil van die Prosaïese Edda, wat deur Snorri Sturluson geskryf is. Verskeie weergawes bestaan, wat almal afskrifte is van die Yslandse Middeleeuse manuskrip Codex Regius, wat 31 gedigte bevat.[1]
Die Codex Regius is waarskynlik die belangrikste bestaande bron van die Noorse mitologie en Germaanse heldelegendes. Van die 19de eeu af het dit 'n groot invloed gehad op latere Skandinawiese letterkunde – nie net deur sy stories nie, maar ook deur die denkbeeldige krag en dramatiese eienskappe van baie van die gedigte. Dit het baie latere innovasies in poëtiese meter geïnspireer, veral in die Noorse tale, en baie wisselende voorbeelde gebied van gedronge, stresgebaseerde metriese skemas wat geen finale ryming het nie, maar eerder allitererende metodes gebruik. Verskeie digters, soos J.R.R. Tolkien, het al erken hulle is baie verskuldig aan die Codex Regius.
Die Codex Regius is in die 13de eeu geskryf, maar niemand het geweet waar dit is nie, tot in 1643 toe dit in die besit gekom het van Brynjólfur Sveinsson, destyds die biskop van Skálholt. In dié tyd was weergawes van die Prosaïese Edda in Ysland bekend, maar geleerdes het vermoed daar was eens 'n ander, ouer Edda met Noorse heidense gedigte wat Snorri in sy Prosaïese Edda aangehaal het. Toe die Codex Regius ontdek is, is die vermoedens bevestig.[2]
Brynjólfur skryf die manuskrip toe aan Saemundr die Geleerde, 'n meer as lewensgroot 12de-eeuse Yslandse priester. Moderne geleerdes verwerp die idee, maar die naam Saemundar Edda word soms steeds verbind met beide die Codex Regius en die weergawes van die Poëtiese Edda wat dit as bron gebruik.
Biskop Brynjólfur het die Codex Regius as 'n geskenk aan die Deense koning gestuur en dit is eeue lank in die Koninklike Biblioteek in Kopenhagen bewaar, maar in 1971 is dit aan Ysland terugbesorg.[3]
Samestelling
wysigDie Eddagedigte is in alliterende versvorm saamgestel. Die meeste is in fornyrðislag ("antiekewoordmeters"), terwyl málaháttr ("spraakvormmeters") 'n algemene variasie is. Die res, omtrent 'n kwart, is in ljóðaháttr ("liedvormmeters"). Die taal is meestal duidelik en relatief onopgesmuk. Kenninge word dikwels ingespan, maar dit is nie so algemeen of ingewikkeld as in skaldepoësie nie.
Skrywers
wysigNes die meeste vroeë gedigte, is die Eddagedigte minnesangergedigte, wat eeue lank mondelings van sanger tot sanger en van digter tot digter oorgedra is. Nie een van die gedigte word aan 'n spesifieke skrywer toegeskryf nie, hoewel baie van hulle sterk individuele eienskappe toon en waarskynlik die werk van individuele digters was.
Hoewel geleerdes al oor moontlike skrywers gegis het, is geen algemeen aanvaarde gevoltrekkings nog gemaak nie.
Datum
wysigGeleerdes debatteer al lank oor 'n akkurate datum van die gedigte. Dit is moeilik om finale gevolgtrekkings te maak; reëls van die Eddagedigte verskyn soms in die werk van bekende digters. Dit is nie altyd duidelik wie haal vir wie aan nie.
Individuele gedigte bied individuele wenke oor hulle ouderdom. Atlamál hin groenlenzku is volgens sy titel in Groenland geskryf en dan kan dit nie voor 985 wees nie, want daar was voor dié tyd geen Skandinawiërs in Groenland nie.
Plek
wysigWaar dit geskryf is, is net so moeilik om te bepaal. Niemand het hulle voor omstreeks 870 in Ysland gevestig nie, en daarom moet enigiets van voor dié tyd elders geskryf gewees het, moontlik in Skandinawië. Meer onlangse gedigte is egter waarskynlik van Ysland.
Geleerdes het al probeer om die geografie, fauna en flora in die gedigte te bestudeer om 'n plek met die gedigte te verbind. Dit lewer nie altyd goeie resultate nie. Daar is byvoorbeeld geen wolwe in Ysland nie, maar Yslandse digters het vir seker die spesie geken. Net so kan die epokaliptiese beskrywings in Völuspá beskou word as 'n bewys dat die digter 'n vulkaanuitbarsting in Ysland gesien het, maar dit is glad nie seker nie.
Verwysings
wysig- ↑ John Lindow (2002). Norse Mythology: A Guide to Gods, Heroes, Rituals, and Beliefs. Oxford University Press. pp. 11–. ISBN 978-0-19-983969-8.
- ↑ Acker, Paul; Larrington, Carolyne (2002), The Poetic Edda: Essays on Old Norse Mythology
- ↑ Dodds, Jeramy (2014). The Poetic Edda. p. 12. ISBN 978-1770563858.
Bronne
wysig- Anderson, Rasmus B. (1876), Norse Mythology: Myths of the Eddas, Chicago: S.C. Griggs and company; London: Trubner & Co., Honolulu: University Press of the Pacific, ISBN 1-4102-0528-2 , herdruk 2003
- Björnsson, Árni, ed. (1975), Snorra-Edda, Reykjavík. Iðunn
- Magnússson, Ásgeir Blöndal (1989), Íslensk orðsifjabók, Reykjavík
- Lindow, John (2001), Norse Mythology: A Guide to the Gods, Heroes, Rituals, and Beliefs, Oxford: Oxford University Press, ISBN 0-19-515382-0
- Orchard, Andy (1997), Cassell's Dictionary of Norse Myth and Legend, Londen: Cassell, ISBN 0-304-36385-5
- Briem, Ólafur, ed. (1985), Eddukvæði, Reykjavík: Skálholt
- Tolkien, J.R.R. (1988), Tolkien, Christopher, ed., The Return of the Shadow, Boston: Houghton Mifflin, p. 240
Skakels
wysig
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Poëtiese Edda.
Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik uit die Engelse Wikipedia vertaal.
