Pous Adrianus IV

Adrianus IV was die 169ste pous van die Rooms-Katolieke Kerk. Sover was hy die enigste Engelse pous.

Pous Adrianus IV
Geboortenaam	Nicholas Breakspear
Pontifikaat begin	4 Desember 1154
Pontifikaat eindig	1 September 1159
Voorganger	Anastasius IV
Opvolger	Alexander III
Gebore	± 1100 Abbots Langley, Hertfordshire
Sterf	1 September 1159 Anagni, Italië
Ander pouse genaamd Adrianus

Biografie

Pous Adrianus IV is gebore as Nicholas Breakspear (ook Nicholas Breakspeare) ongeveer in 1100 in Abbots Langley, Hertfordshire. Sy vader Robert was 'n pater van die Benediktyner klooster van Sint Albans. Nicholas het sy opvoeding aan die kloosterskool gekry. Hy wou tot die klooster toetree maar is geweier. Hy het toe sy opleiding in Parys voltooi. In Frankryk tree hy is die klooster by Arles, waar hy in 1137 tot ab verkies word. As ab was hy 'n ywerige hervormer. Dit gelei tot klagtes teen hom by die pous. Pous Eugenius III het hom egter tot kardinaal-biskop van Albano bevorder. Van 1152 tot 1154 was Nicholas pouslike legaat in Skandinawië. Hy was betrokke by die vestiging van die aartsbisdom Trondheim en die instelling van 'n metropoliet vir Swede, wat afgeskei is van die aartsbisdom Lund. In November 1154 keer hy terug na Rome. Op 4 Desember 1154 volg hy Pous Anastasius IV op en regeer tot sy dood op 1 September 1159. Hy word opgevolg deur Pous Alexander III. Die naam ‘Adrianus' beteken 'inwoner van Adrië'.

Pontifikaat

Pous Adranus IV het sy pontifikaat begin deur op te tree teen die republikeine in Rome. Met die hulp van keiser Frederik I Barbarossa is hulle verslaan en hulle leier Arnold van Brescia geëkskommunikeer en op die brandstapel tereggestel. Uit dankbaarheid kroon die pous Frederik tot keiser in die Sint Pieterskerk op 18 Junie 1155. Sedertdien is die woord "Heilige" aan die Heilige Romeinse Ryk toegevoeg.

Laudabiliter

In 1155 vaardig Adrianus die bul "Laudabiliter" uit, waarin hy die outoriteit van die Kerk oor die Britse eilande herbevestig. Koning Hendrik II van Engeland gebruik die bul om in 1171 sy aanspraak op die soewereiniteit oor Ierland te bevestig. Die Catholic Encyclopedia betwis dit en dui aan dat 'n ander brief die investituur gestel het en dat dit later deur Pous Alexander III bevestig is.

Bisantium

Kort na die kroning van Barbarossa het Bisantynse troepe van die keiser van die Oos-Romeinse Ryk die suide van Italië by Apulia binne geval. Die suide van Italië en veral Sisilië was onder die beheer van die Normandiërs. Adrianus wou die pouslike mag in Suid Italië uitbrei en sommer ook die skisma van 1054 ophef. Hy steun dus die Bisantynse keiser Manuel Comnenus. Keiser Comnenus wou graag die ou Romeinse Ryk herstel. Aanvanklik het dit gewerk, maar uiteindelik word die keiser en die pous se troepe verslaan by die slag van Brindisi. Dit was die laaste poging van Bisantium om Italië te verower. Die pous het ook sy begeerte, om hoof van die ortodokse kerk te word, daarmee vir altyd verloor.

Stryd met Barbarossa

Op die Ryksdag van Besançon in Oktober 1157 verset Adrianus hom deur middel van sy gesant Orlando Bandinelli, (die latere Pous Alexander III) teen keiser Frederik I Barbarossa, oor die kwessie van die aanstelling van biskoppe. Die pous het 'n brief aan die keiser geskrywe, wat sleg vertaal is. Die woord "beneficia" is vertaal met 'n feodale betekenis. Die keiser het die uitleg, dat hy 'n vasal van pous sou wees, as 'n ernstige belediging gesien. Adrianus het wel in 'n tweede brief probeer om die saak op te helder, maar die verhouding tussen die pous en die keiser het finaal verbrokkel. Die pous was op die punt om die keiser te ekskommunikeer toe hy op 1 September 1159 in Anagni sterf.

Bibliografie

• Duff, Eamon (2001). Saints and Sinners: A History of the Popes, Yale University Press. ISBN 0300091656.
• Mackie, John Duncan (1907). Pope Adrian IV: The Lothian Essay, 1907. Blackwell.
• Maxwell-Stuart, P. G. (2002). Chronicle of the Popes: The Reign-by-Reign Record of the Papacy from St. Peter to the Present, Thames & Hudson. ISBN 0500017980.
• Norgate, K. « The Bull Laudabiliter », The English Historical Review, vol. 8, no29 (Januarie 1893), p. 18-52.
• Ullmann, W. "The Pontificate of Adrian IV", Cambridge Historical Journal 11 (1955), p. 233-252.

Eksterne skakels

Wikisource

Die Engelse Wikisource bevat bronmateriaal oor hierdie onderwerp onder die titel:

Catholic Encyclopedia (1913)/Pope Adrian IV

• CE Inskrywing in die Catholic Encyclopedia (Engels)

• CF Inskrywing in die Catholic Forum (Engels)

• BBKL Inskrywing (met Literatuurverwysings) in die Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (Duits)
• PTA Inskrywing in "Popes through the Ages" deur J. Brusher S.J. (Engels)

• GM Inskrywing in die Genealogie van die Middeleeue (Duits)

Nota

Saamgestel en vertaal uit die Nederlandse, Engelse, Duitse en Franse wikipedia en aangevul uit ander bronne soos aangedui.

Opvolging

Voorafgegaan deur Pietro Paparechi	Biskop van Albano 1144 – 1154	Opgevolg deur Gualterio II van Albano
Voorafgegaan deur Anastasius IV	Pous (Pontifex Maximus) 1154 – 1159	Opgevolg deur Alexander III