Sabor (Tarzan)

Sabor is ’n algemene benaming vir leeuinne (oorspronklik tiere) in Mangani, die denkbeeldige taal wat onder die groot ape in Edgar Rice Burroughs se Tarzan-romans voorkom. In Burroughs se werke word alle leeuinne as Sabor benoem. In die Walt Disney animasierolprent, Tarzan, word Sabor as die benaming vir luiperds gebruik, veral vir die luiperdwyfie wat Tarzan se ouers van die gras af gemaak het.

Ontwikkeling van die Benaming

In die eerste tydskrifverhaal van die oorspronklike Tarzan-roman, Tarzan of the Apes, het Sabor ,,tier’’ beteken. Burroughs moes daaropvolgend die betekenis, voor die druk van sy boek, na ,,leeuwyfie’’ verander, nadat hy verneem het dat tiere nie van nature in Afrika voorkom nie. Hy het ,,leeuwyfie’’ voorgestel, omrede daar reeds ’n Mangani-benaming vir leeus bestaan het, naamlik Numa. Die leeu is dus die enigste diersoort wat twee onderskeidelike name in Mangani vir albei geslagte het. ’n Terugwerkende verduideliking wat hierdie onderskeiding regverdig, voer aan dat leeumannetjies oor maanhare beskik, en leeuwyfies nie, wat ’n sigbare onderskeiding vir die twee geslagte, asook dan vir die benaminge, op sigself is.

Walt Disney

In die Walt Disney-vervaardigde animasierolprent, Tarzan, is die betekenis van die woord weereens verander, dié keer na luiperd, ongeag van die vorige benaming (Sheeta), wat heel gangbaar was. Hierdie verandering is, na bewering, gegrond op twee redes. Eerstens kom leeus, tegnies gesproke, nie in die oerwoud, soos in Burroughs se verhale voorgestel word, voor nie, maar wel in die veld. In die Afrika-oerwoud is die oorheersende groot roofdier inderdaad die luiperd. Tweedens is gemeen dat Sabor ’n meer oproepende en boeiende naam as Sheeta was.

Sabor tree as die moordenaar van Tarzan se ouers, sowel as Kala en Kerchak se kind, in die rolprent op, wat later deur Tarzan om die lewe gebring word. Laasgenoemde uittreksel vind plaas gedurende ’n hardloopgeveg tussen die twee, wat tot die spits gedryf word wanneer Sabor op Tarzan spring en hul albei in ’n kuil laat beland. Die luiperd word toevallig kop eerste deur Tarzan se versplinterde spies deurboor, toe die aapman dit teen die luiperd opgelig het. Tarzan roep daarna die welbekende aapman-kreet uit, terwyl hy Sabor se lyk oplig.

Sheeta, die oorspronklike naam deur Burroughs, wat eers opsy geskuif is, is later tot die storie ingelyf. Dit is in The Legend of Tarzan-reeks aan een van die twee swartluiperds toegeken wat saam aanval (die ander heet Noru). Swartluiperds is eintlik kleurafwykings van luiperds; hulle kom ook in die Afrika-oerwoud voor, hoewel hulle uiters seldsaam is, wat verduidelik waarom hierdie naam op hierdie wyse aangewend is.

Ewenwel Sabor ’n luiperd moes voorstel, is die dier op ’n meer gestileerde wyse uitgebeeld: die lyf en kop het vreemde hoeke, die slagtande is baie lank en dun en die kat beskik oor rosette wat nie met ’n egte luiperd s’n verband hou nie. Hierdie ontwerp is teenstellend met dié van ander karakters uit die rolprent (soos Kerchak), wat ietwat meer realisties uitgebeeld word. Soos met die gewone rolprentvertonings met die groot katte, is Sabor se gebrul ’n vermenging van dié van etlike katagtiges, waaronder luiperds, tiers en veral poemas geval.

Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Engelse Wikipedia vertaal.